Sunnudagsbréf

Ritstjórinn einn sólríkan haustdag á Austurvelli um hádegi að bíða eftir fullu fólki, helst ofurölvi

I

Vantrú náði þeim magnaða áfanga núna í október að hafa aðstoðað þúsund einstaklinga síðan síðla árs 2005 við að leiðrétta trúfélagsskráningu sína. Með þessu hefur þetta litla félag náð að spara ríkisjóði rúmlega þrettán milljónir á ári og sú tala á efalaust eftir að fara hækkandi, enda erum við ekkert hætt. Þessu átaki lýkur ekki fyrren aðskilnaður ríkis og kirkju er algjört.

Vésteinn Valgarðsson skrifaði góða grein af þessu tilefni og ég leyfi mér að vitna í hans afspyrnu góðu lokaorð:

Lokamarkmiðið er auðvitað að ríki og kirkja verði aðskilin í alvörunni og ríkið hætti að halda skrá utan um lífsskoðanir fólks eða innheimta sóknargjöld. Á meðan svo er ekki, þá höldum við ótrauð áfram -- að aðskilja kirkju og ríki, einn einstakling í einu.

Við hvetjum sérstaklega fólk sem hefur íhugað trúfélagsskráningu sína og hafa í hyggju að leiðrétta hana - s.s. að skrá sig í það trúfélag sem endurspeglar lífsviðhorf viðkomandi eða skrá sig utan trúfélaga - en hafa ekki enn látið verða af því að gera það fyrir 1. desember, en sóknargjöld næsta árs miðast við þá dagsetningu.

II

Birgir Baldursson veltir fyrir sér þeirri þversögn af hverju íhaldsmenn hallast að kristni þar sem hæglega er hægt að skilgreina Jesús sem "kommasvín":

Ef þú átt tvo kyrtla þá gefðu náunga þínum annan. Ekki safna auðæfum eða korni í hlöður, horfið á fugla himins og liljur vallarins. Auðveldara er fyrir úlfalda að komast gegnum nálarauga en ríkan mann að sleppa inn í himnaríkið. Svona má lengi telja.

Í greininni Helgi Hóseasson og staðfestar ógildingar eftir Óla Gneista Sóleyjarsson er farið yfir baráttumál mótmælanda Íslands. Af hverju var ekki orðið við þá einföldu bón Helga um að rifta skírnarsáttmálan? Það ætti af öllum líkindum að vera hægt að ógilda skírnarsáttmála rétt einsog hægt er að ógilda hjónabandssáttmála. Bjarki M. veltir vöngum:

Hvað ef nýfætt barn væri þvingað í hjónaband og svo látið staðfesta ger[n]inginn þrettán árum síðar eftir stanslausa misnotkun „makans“? Dæmi Helga er sambærilegt.

Af ávöxtunum skulið þið þekkja þá rekur Daníel Freyr Jónsson þá litlu og afkáralegu sögu þegar ríkiskirkjan vildi vera með í útrásarklappstýruliðinu til þess eins að fá aukasporslur fyrir veraldlega hluti og meiri pening til að ginna skólabörn í þeirra raðir. Það er nefnilega stundum merkilegt hvernig ríkiskirkjan hagar seglum sínum eftir vindi, þó ekki alltaf. En það þarf ekki að leita langt til aftur í tíman og sjá þegar ríkiskirkjan mærði auðmenn og stórfyrirtæki. Oft á tíðum notuðu prestar og biskup ríkiskirkjunnar sama orðalag og útrásavíkingarnir, t.d. sóknarfæri... í skólana.

Teitur Atlason fer yfir það sem er gott og það sem má vissulega betur fara og ýmislegt inná milli. Hann ræðir um þáttöku sína í Vantrú, hvað félagið stendur fyrir, hvað við höfum gert og hvert stefnan er sett.

Þröngsýni og dýrkun er meðal efnistaka Reynis Harðarsonar, en hann lenti í spjalli við vin sinn um bólusetningar og Vantrú, í kjölfarið á því fór hann að velta fyrir sér sínum fordómum:

Þegar ég leit í eigin rann sá ég að ég hafna fyrirfram ótalmörgum hugmyndum og tilgátum að lítt athuguðu máli. Það hljóta að teljast fordómar og þröngsýni. En meinið er að það er gjörsamlega útilokað að ætla að kanna sérhverja hugmynd í hörgul til að mynda sér skoðun á henni því þá gerði maður lítið annað.

Þórðargleði þjóðkirkjunnar er óneitanlega uppspretta mikillar kátínu hjá mörgum félagsmönnum Vantrúar og efalaust víðar í þjóðfélaginu. Eitt fyrirferðamesta mál kirkjunnar síðan kynferðisleg leitun Ólafs Skúla er án efa mál hins helga þuklara séra Gunnars Björnsson. En það mál varð sorglegur farsi, einsog Sigurður Ólafsson bendir á.

Valdimar Björn Ásgeirsson þýddi pistillinn Ekkert grænmeti, takk eftir vísindaheimspekinginn Daniel C. Dennett. Í grófum dráttum gengur pistillinn út á það að það þýðir ekkert fyrir fólk að styðjast við trúarrit á borð við Biblíuna sem einhvern vitnisburð eða sannleik í samræðum sem eru fræðileg eðlis og er eiginlega búið að fyrirgera rétt sínum til að taka sig alvarlega ef málflutningurinn gengur bara útá og útfrá "trú" og "dulspeki".

III

Við vísuðum í nokkra pistla hjá Landlæknisembættinu sem fjallaði aðeins um bólusetningar, einnig vísuðum við í tvo kóna sem halda úti áróðri gegn bólusetningum. Á Vísindin.is er einnig hægt að finna pistillinn Svínaflensa: 8 mýtur sem betra er að vita af

Kristjana Bjarnadóttir skrifaði tvær færslur sem við vísuðum á í Hvor er sérfræðingurinn? þar sem hún tekur fyrir presta, sálgæslu og sálfræðingar.

Einnig bentum við á tvö afskaplega áhugaverða fyrirlestra, annar fjallaði um mannfræði og trúarbrögð og hinn er fjallar um hvort að alheimurinn hafi orðið úr engu.

IV

Dönsk blaðakona á vegum Kristileg Dagbladet hafði samband við Vantrú í október og tjáði okkur að hún hafi komið til landsins og tekið viðtal við Karl Sigurbjörnsson, biskup ríkiskirkjunnar. Karl á að hafa sagt að ein helsta ógnin sem steðjaði að ríkiskirkjunni væri Siðmennt og Vantrú. Þetta kom okkur í sjálfu sér ekki á óvart og okkur finnst þessi ummæli vera hlægileg.

Annað sem staðfestist með þessi ummæli - einnig á Prestasamkundu 2009 - að það virðist sem svo að ríkiskirkjan stendur nú að öllum líkindum í vafasamri rógburðarherferð gegn þessu litla félagi okkar, auk þess að vera bara með ómaklegar og ósiðlegar aðdróttanir að trúlausum einstaklingum almennt.

Við skulum ekki gleyma því að Vantrú er tilkomið vegna ummæla Karl Sigurbjörnssonar:

Trúleysi ógnar mannlegu samfélagi, viðskiptum og stjórnmálum; ótryggð og ótrú ógnar uppeldi barna okkar, sundrar heimilum og fjölskyldum. Valið stendur milli trúar og trúleysis á vettvangi hversdagsins, sem og viðskipta og stjórnmála. Ég er ekki í vafa um að flestir myndu að athuguðu máli velja trúna. Og viðurkenna að þegar allt kemur til alls sé einfaldlega ekkert vit í því að eignast allan heiminn og fyrirgjöra sálu sinni. Eða hvað?

Vantrú er viðbragð við þessum ummælum eins æðsta embættismann þjóðarinnar! Og hefur hann eða nokkur annar innan ríkiskirkjunnar slakað á í þessum efnum? Ekki hefur maður verið sérstaklega var við það, síður en svo. Nú virðist ríkiskirkjan fara að taka nýja og frekar ósmekklega stefnu í þessum málum.

Við höfum verið kallaðir ýmislegt í gegnum tíðina, tjáð að lífið okkar sé tilgangslaust útaf því við erum trúlaus og verið ásakaðir um umburðarleysi og umburðarlyndisfasisma. Nú eru tveir prestar búnir að koma fram á tiltölululega skömmum tíma og gert tvennt ansi rætið og illa gert.

Þórhallur Heimisson hefur t.a.m. verið ansi duglegur að líkja okkur við durta, dusilmenni og þjóðfélagsmein:

Níðið er ykkar eina innlegg í samfélagið. Ekert (sic) gott látið þið af ykkur leiða, engum hjálpið þið, engann (sic) huggið þið á erfiðum tímum.

Og svo nýverið reyndi þessi fauti að spyrna okkur saman við nýnasista með alvarlega rætinni spurningu:

Hvað kallar þú hóp af mönnum sem hæðast að trú annarra (t.d. með því að mála hakakross á legsteina Gyðinga, breyta kirkjum í almenningssalerni, krota hatursorð um múslíma á veggi, afbaka og dreifa óhróðri um helg tákn sem skipta trúaða öllu máli?)

Hann virðist telja að háð og gyðingahatur sé eitt og hið sama. Kannski leynist í Orðabók leyndardómana einmitt gullmolinn að "Háð er þýðing á enska orðinu hate."

Nú hefur bæst við enn einn presturinn í þessari rógsherferð gegn Vantrú. Séra Guðrún Karlsdóttir sem sagði á blogginu sínu:

Heyrst hefur af Vantrúarfólki með eyðublöð á öldurhúsum borgarinnar og á lóð Háskóla Íslands.

Á lóð Háskóla Íslands höfum við vissulega verið. Í Gay Pride göngu og 17. júní líka. En við höfum aldrei nokkurn tíman lagt okkur sérstaklega leið á öldurhús borgarinnar í þeim tilgangi að leiðrétta trúfélagsskráningar landsmanna. Það er eiginlega ótrúlegt að opinber starfsmaður gaspri svona um eitthvað sem hún hefur aðeins "heyrt".

Aldrei höfum við fengið afsökunarbeiðni frá þessum aðilum. Að vísu dró Guðrún orð sín til baka og breytti færslunni sinni. En þeir - prestarnir - eru að öllum líkindum haldnir alveg gríðarlegum fordómum - jafnvel hatri - gagnvart trúleysingjum yfirhöfuð og telja sig yfir okkur hafin því þau trúa á æðri mátt. Og með þeirri trú virðist fylgja sú ranghugmynd að allt sem þau gera er sjálfkrafa gott.

Ég vill bara minna ykkur á eitt, kæru starfsmenn ríkiskirkjunnar, að þið eruð opinberir starfsmenn. Við eigum möguleika á að athuga hvort að svona rógburður, dylgjur og vafasamar starfsaðferðir standist lög, og þið getið treyst því og trúað að við munum ekki bregðast við með þögn og þegjandahætti.

En er það virkilega svo að einhver fámennur - en þó afskaplega duglegur samkvæmt biskupnum sjálfum - félagsskapur af trúleysingjum sé einhver sérstök ógn við ríkiskirkjuna? Við erum vissulega mótvægi við þetta bákn, en einn helsti óvinur ríkiskirkjunnar er án efa kirkjan sjálf.