Allar færslur Allir flokkar Sos Um félagið Úrskráning Lógó Spjallid@Vantru Póstfang Vantru@Facebook Vantru@Youtube Vantru@Twitter

Hann er ekki hér, hann er þjóðsaga

Við sólarupprás

"Enginn alvöru fræðimaður neitar því að Jesús hafi verið til" (Líf með Jesú bls. 35) rita deildarforseti Guðfræðideildar og Biskup ríkiskirkjunnar, þeir Einar og Karl Sigurbjörnssynir, til allra fermingarbarna í landinu. Orð þeirra eru gamaldags alhæfing og ofstæki sem er á undanhaldi. Þeir telja að með því að endurtaka sömu söguna nógu oft verði hún sönn. Með slíkri söguskoðun er hægt að sanna tilvist allskonar guða jafnt sem annarra yfirnáttúruvera. Sem betur fer eru tök kristninnar á samfélaginu ekki lengur til staðar og ekki er lengur dauðasök að efast. Við þær breytingar gefast ný tækifæri til að endurskoða þjóðsöguna um Jesú Krist sem engum fræðimanni hefur tekist að sanna að hafi verið til. Það er því til mikils að ætla að afsanna það sem ekki hefur verið sannað.

Til vinstri er ein elsta mynd sem til er af Jesú en hún er frá 6. öld.

Formáli

Stutt er síðan Alan Dundes einn af virtustu prófessorum Bandaríkjanna í mannfræði og þjóðfræði lést. Hans var minnst í New York Times fyrir fræðistörf sín. Engan skal undra að Dundes leit á Jesú Krist sem þjóðsagnapersónu enda ber sagan öll einkenni þess. Fjölmargir fræðimenn hafa skrifað og eru að skrifa bækur um þetta efni. Skemmst er að minnast glænýrrar bókar eftir Thomas L. Thompson sem heitir The Messiah Myth: The Near Eastern Roots of Jesus and David, en Thompson kennir við Kaupmannahafnarháskóla. Ekki er langt síðan CNN fjallaði um bókina The Jesus Mysteries eftir Timothy Freke og Peter Gandy, en sú bók var kjörin bók ársins 1999 hjá The Daily Telegraph. Einnig eru bækur eins og The Jesus Puzzle. Did Christianity Begin with a Mythical Christ? : Challenging the Existence of an Historical Jesus eftir Earl Doherty og Incredible Shrinking Son of Man: How Reliable Is the Gospel Tradition? eftir prófessor Robert M. Price gott dæmi um bækur sem eiga fullt erindi til þeirra sem vilja fræðast um þetta efni. Þannig er hægt að telja upp langan lista af athyglisverðum bókum eftir fræðimenn um þjóðsagnapersónuna Krist.

Á síðustu öld fór fyrst fyrir alvöru að bera á efasemdamönnum innan sagnfræðinnar um tilvist ákveðinna hluta guðspjallanna, þó að ekki bæri mikið á sjálfri tilvistarkreppu Jesú til að byrja með. Ýmsar nýjar heimildir um trúarbrögð heimsins urðu mönnum þá aðgengilegar með bættum skilningi á eldri textum og fornleifafundum. Gott dæmi um slíkt er þegar franska málvísindamanninum Jean Francois Champollion tókst að ráða letur Egypta. Mörgum trúmanninum til hryllings var þar ekkert að finna um þjóð Gyðinga sem þræla Faraóa. Einnig hafa fundist merkileg rit frá svipuðu tíma og guðspjöllin (Dauðahafshandritin og Nag Hammadí) sem hafa aðeins aukið á efasemdirnar um tilvist Jesú.

Þessi yfirferð fylgir ekki ströngum fræðilegum kröfum enda er hún ekki ætluð sem slík. Hér er farið hratt yfir sögu til þess að gefa lesendum örlitla yfirsýn og gleggri skilning á þjóðsögunni um Krist. Oft heyrast raddir innan raða kristinna að fáránlegt sé að halda því fram að gjörvöll kristnin sé samsæri. Til að átta okkur á því hvernig trúarbrögð verða til reyni ég að varpa ljósi á hvernig þjóðsagan um Krist varð til. Sögur um drauga, álfa og tröll eru kannski ekki samæri frekar en kristin trú en þessar sagnir eiga það sameiginlegt að flokkast undir þjóðsögur.

Löngu fyrir þjóðsöguna Krist

Löngu fyrir tíma Jesú eru til sögur um guði sem athöfnuðu sig eins og Jesú. Margir þeirra eru fæddir meyfæðingu, gjörðu kraftaverk, sögðu dæmisögur og dóu fórnardauða. Risu svo upp frá dauðum í ásjónu lærisveina sinna og boðuðu lokadaga. Ekkert í sögu Jesú er þannig einstakt heldur fylgir hún í einu og öllu hefðum fortíðar. Margir tilbáðu guðinn Díónísus, sem á ættir sínar að rekja til Osíris í Egyptalandi. Hann tilbáðu margir í Rómaveldi til forna þar sem hann var kallaður Bakkus. Myndin sem fylgir textanum hér til hægri sýnir það þegar Díónísus er krossfestur. Við skulum skoða sögu hans í samanburði við Jesú:

  • Jesú er frelsari manna, sendur af guði og er guð, alveg eins og Osíris-Díonísus
  • Jesú fæðist meyfæðingu eins og Ósíris-Díónísus
  • Jesú fæddist í helli 25. desember eða 6. janúar (rétttrúnaður) eins og Ósíris-Díónísus
  • Stjarna á himni boðar fæðingu hans eins og hjá Ósíris-Díónísusi
  • Jesú var skírður eins og Ósíris-Díónísus
  • Jesú boðaði skírn með vatni, heilögum anda og eldi eins og Ósíris-Díónísus
  • Jesú er lýst sem hæglátum manni með langt hár og skegg alveg eins og Ósíris-Díónísus
  • Jesú breytir vatni í vín í brúðkaupi, nákvæmlega sama dag ársins og við sama tilefni eins og Ósíris-Díónísus
  • Jesú læknar veika, rekur út illa anda, töfrar fram máltíðir, hjálpar fiskimanni að veiða, sefar öldursjávar með læriveinum sínum alveg eins og Ósíris-Díónísus
  • Kraftaverkamaðurinn Jesú er ekki vel liðinn á heimaslóðum alveg eins og Ósíris-Díónísus
  • Jesú og lærisveinar hans eru ásakaðir um að brjóta lögmálið af ofsækjendum sínum alveg eins og Ósíris-Díónísus
  • Lærisveinar Jesú eru tólf, jafnmargir og hjá Ósíris-Díónísus
  • Jesú ríður á asna inní mikilvæga borg við fögnuð fólks sem veifar trjágreinum alveg eins og Ósíris-Díónísus
  • Jesú er réttlátur maður sem ranglega er dæmdur fyrir guðlast og fyrir að boða nýja trú á sama hátt og Ósíris-Díónísus
  • Jesú gaf lærisveinum sínum brauð og vín til að öðlast hlutdeild í sér eins og Ósíris-Díónísus
  • Jesú er hengdur upp í tré eða krossfestur á sama hátt og Ósíris-Díónísus
  • Jesú dó fyrir syndir okkar eins og Ósíris-Díónísus
  • Lík Jesú er sveipað líni og smurt eins og lík Ósíris-Díónísus
  • Þegar Jesú deyr stígur hann niður til heljar og rís upp á þriðja degi eins og Ósíris-Díónísus
  • Gröf Jesú er tóm þegar hún er heimsótt af þrem konum sem eru fylgjendur hans á sama hátt heimsækja þrjár konur tóma gröf Ósíris-Díónísus
  • Jesú rís upp til himna fyrir ásjónu lærisveina sinna. Situr svo við hlið guðs og bíður lokadaga og kemur þá til jarðar að dæma. Alveg eins og Ósíris-Díónísus
  • Jesú boðar lærisveinum sínum endurfæðingu og það sama gerir Ósíris-Díónísus.

Þetta er aðeins lítið sýnishorn af athafnasemi slíkra guða. Sama má segja um Bel eða Mítra sem hafa öll sömu einkenni. Það þarf nánast brjálaðan mann til að telja sér trú um að sagan um Jesú sé einstök í þjóðsögum fornaldar. Meira að segja er Vatíkanið í Róm á sama stað og höfuðstöðvar Mítra voru til forna. Þeir höfðu páfa eins við þekkjum hjá kaþólikkum í dag. Altarisgangan, reykelsi, kórsöngur og fleiri grunnatriði messuhalds kaþólskra á rætur sínar að rekja til Mítra svo og annarra trúarbragða Rómaveldis. Svona til gamans þá fæddist Mítra meyfæðingu, 25. desember, hafði 12 lærisveina, dó fyrir syndir okkar og reis upp frá dauðum 700 árum á undan Jesú. Svo alvarlegum augum leit kaþólska kirkjan slík trúarbrögð að hún taldi Satan hafa farið aftur í tímann til að koma þessum guðasonum fyrir til að rugla kristið fólk í ríminu. Til gamans er rétt að geta þess að Sókrates var svikinn fyrir 30 silfurpeninga alveg eins og Jesú. Alltaf sama gamla góða sagan endurtekin kynslóð eftir kynslóð.

Þannig eru þjóðsögur eldri sona guða beinagrindin að Jesú Kristi. En kjötið á beinin er sótt í sagnahefð Gyðinga um Móses, spámennina og konungasögurnar. Þannig er boðskapur Jesú sóttur beint í gamla testamentið. Til dæmis skal engan undra þótt Heródes hafi drepið öll sveinbörn í Galíleu og að Jesús flakkaði um landið matarlaus í fylgd lærisveina sinna. Atburðarásin er sótt í fæðingu Móses og síðar þegar hann fylgdi sinni guðsútvöldu þjóð í eyðimörkinni, algjörlega snauðri, án matar og veraldlegs auðs. Þannig er Jesú nýr Móses sem fylgir fátækum og matarlitlum Gyðingum í guðsríki. Lærisveinar Jesú voru tólf alveg eins þjóðir Gyðinga voru sagðar tólf. Hver þekkir ekki marg endurtekin orð presta sem Jesú á að hafa sagt "elska skaltu náungann eins og sjálfan þig" sem eru í raun upprunalega í 3 Mósebók 19:18 eða að elska óvinin sem er í 2 Mósebók 23:4-5. Þannig má endalaust telja upp atvik, speki og tákn um Jesú sem sótt eru beint í gamla testamentið. Þau eru alls ekki sögð sem nýr sannleikur eða lögmál eins og heyra má oft í messum landsins heldur er sett í guðspjöllin til að staðfesta guðdómleika og hlutverk Jesú sem messías Gyðinga.

Mynd af stjörnukorti til forna með sólina krossfesta í miðjunni.

Ekki má heldur gleyma aldagömlum hefðum og táknum frumtrúarbragða mannsins sem eru víða í kristinni trúarhefð. Það er ekki tilviljun að kirkjur og grafreitir snúa frá austri til vesturs. Það er allt samkvæmt aldagamalli hefð sem fylgir sólarganginum, hefð sem rekja má til sóldýrkenda frumtrúarbragðanna. Í nýja testamentinu má finna mikið af tölum og táknum sem þóttu heilagar á sínum tíma og rekja má allt til stjörnuspeki Egypta. Þannig er krossinn aldagamalt tákn á himni (Gnostar álitu að þar hafi Jesú verið krossfestur), sem skiptir árinu í fjórar árstíðir og fjórar höfuðáttir. Þyrnikóróna Krists er sólkóróna sólarinnar og hver þekkir ekki sólkrossinn sem á rætur sínar í Egyptalandi. Hinn 25. desember endurfæðist sólin eftir að hafa verið þrjá daga lægst á lofti. Jesú fæðist að sjálfsögðu 25. desember og steig þrjá daga niður til heljar. Heilaga þrenningu má finna hjá Egyptum sem tákna föður, son og móður (heilagur andi) sem eru sól, tungl og móðir jörð. Fiskurinn er tákn þeirrar aldar sem Jesú fæðist í og vatnsberinn í Lúkasarguðspjalli (22:10) er annað tákn um nýja öld sem kemur á eftir fisknum. Myndin til vinstri er af kristnum sólkross.

Opinberunarbókin löðrar í gömlum kerlingabókum um heilagar tölur og tákn sem tengjast stjörnuspeki. Dæmi má nefna hvíta (Venus), rauða (Mars), svarta (Satúrnus) og bleika (fölur, Merkúr) hestinn sem allt eru forn tákn fyrir pláneturnar. Tölur eins 3 (heilög þrenning) , 4 (höfuðáttir - árstíðir), 7 (dagar og plánetur þess tíma),12 (mánuðir stjörnumerki), 24 (klst. í sólarhring) o.s.frv. Það hlýtur hreinlega að vera pínlegt fyrir kristna trúmenn sem kenna sig við fræðimennsku að draga opinberunarbókina á eftir sér. Það fer mikið fyrir slíkum táknum í nýja testamentinu sem voru vel þekkt í grísk/rómverskum trúarbrögðum sem rekja má til frumtrúarbragða. Kristin siðir og tákn eru ekkert annað en gamalt vín á nýjum belgjum.

Fornleifar og minjar

Það sem vekur þónokkra athygli fræðimanna er að engar minjar eru til sem rekja má beint til Jesú eða lærisveinanna. Hvorki finnst tangur né tetur, engar styttur, myndir né ritmál. Það er með ólíkindum að ekkert finnist af hlutum tengdum Jesú og lærisveinum hans þrátt fyrir að í nýja testamentinu fylgist þúsundir manna með með kraftaverkum og samkomum tengdum þeim. Allskonar minjar hafa dúkkað upp á yfirborðið en þær hafa við nánari eftirgrennslan reynst falsaðar eða byggðar á veikum grunni. Sem dæmi má nefna tennurnar hans Lúkasar, grafreit Péturs Postula í Róm, líkklæði Krists, gröf Jakobs, kaleika eða viðarbúta úr krossinum. Hér er ekkert að finna, ekki einu sinni útskorin stytta af Jesú eða lærisveinum frá fyrstu öld. Þögnin er niðurlægjandi fyrir hinn kristna heim.

Sagnfræðilegar heimildir

Á tímum Krists og nokkru eftir hans dag var uppi fjöldinn allur af sagnariturum Rómverja og Gyðinga. Þar hefur ekkert fundist um Jesú sem staðfestir sögurnar þrátt fyrir að í nýja testamentinu séu þúsundir manna sagðar samankomnar til að þiggja mat, verða vitni að kraftaverkum, fylgja asnareiðinni inn í Jerúsalem, sjá krossfestinguna eða heimildir um mikla jarðskjálfa og sólmyrkur á þessum tíma. Einu heimildirnar um kristna menn aðrar en í nýja testamentinu eru frá annarri öld. Frá þeim tíma eru fyrstu lýsingar um kristið fólk og hegðun þeirra, en ekkert um sjálfan Jesú nema það sem kristnir menn boðuðu á þeim tíma. Slíkar heimildir eru til dæmis bréf Plíný yngri frá árinu 112 og frá hinum Rómverska Takítus frá árinu 117.

Hér eru nöfn nokkurra sagnaritara sem gátu hafa heyrt af Messías og syni guðs en urðu ekki varir við neitt: Fíló-Júdæus, Seneka, Plíný eldri, Arrían, Petróníus, Díon Prúseus, Paterkulus, Sevtóníus, Júvenal, Martíal, Persíus, Plútark, Jústus frá Tíberíus, Apollóníus, Kvintilían, Lúkanus, Epíktetus, Hermógónes, Sílíus Ítalikus, Statíus, Ptólmæos, Appáan, Flegon, Fædrus, Valeríus Maxímus, Lúsían, Pásanías, Flórus Lúsíus, Kvintíus, Kurtíus, Álus Gellíus, Díó Krysostom, Kólumella, Valeríus Flkkus, Damís, Favórínus, Lýsías, Pompóníus Mela, Appíon frá Alexandríu og Þeon frá Smyrna.

Það eina sem gæti flokkast undir bitastæðar heimildir eru skrif þekktasta sagnaritara Gyðinga sem hét Flavíus Jósefus (37-100). Bækur hans Antiquitates Judaicae eru nákvæmar skrár á sögu Gyðinga á þeim tíma sem Jesú á að hafa starfað. Í 18. bók má finna tvö stutt innskot sem segja að Jesú hafi verið krossfestur af Pílatusi að ráði fremstu manna Gyðinga, en birst fylgjendum sínum á þriðja degi upprisinn. Jósefus segir þar einnig frá Jóhannesi skírara og Jakobi, bróður Jesú. Þessi innskot í bókinni eru úr öllu samhengi við textann á undan og eftir meintum texta um Jesú. Að auki eru innskotin rituð í fullkominni andstöðu við trúarskoðun Jósefusar sem var strangtrúaður Gyðingur. Í dag líta flestir sagnfræðingar á textann sem seinni tíma sögufölsun enda hann í hróplegri mótsögn við rithátt, efnismeðferð og trú Jósefusar.

Rómarkirkjan var reyndar mjög iðin við ýmiskonar falsanir. Ýmist bréf sem áttu að staðfesta tilvist Jesú og sögur af honum sem barni framkvæmandi kraftaverk hafa öll verið afhjúpuð sem grófar falsanir. En hvað gera menn ekki fyrir Jesú þegar illa árar?

Gnostar

Eitt elsta leyndarmál kristninnar, sem flestir kristnir fræðimenn og trúmenn reyna að gleyma, eru trúbræður þeirra sem kallast Gnostar. Með fundi gnostískra heimilda í Nag Hammadí (eins og Tómasarguðspjall og fleiri rita) hefur skilningur okkar á uppruna Kristni aukist. Messías Gnosta var ekki maðurinn Jesú Kristur heldur andinn Jesú Kristur. Hann var krossfestur á himni af Satan og reis svo upp aftur frá dauðum á þriðja degi. Þannig voru í upphafi að minnsta kosti tvær stefnur um Krist fyrir utan allskyns deilur um aðra margvíslegra texta. Tilvist Gnosta þótti mikil ógn við fagnaðarerindi Rómarkirkjunnar þannig að þeim var skipulega útrýmt þegar völd hennar jukust.

Páll Postuli

Elstu heimildirnar um Jesú Krist má finna í bréfum Páls Postula sem eru frá árinu 50, því guðspjöllin, Postulasagan og önnur bréf eru rituð síðar. Það sem gerir skrif Páls Postula merkileg er að hann var næstur Jesú í tíma og ætti því gefa góða mynd manninum og starfi Jesú Krists og lærisveina hans. Í 80.000 orðum er ekkert um Jesú frá Nasaret sem gerði kraftaverk, þjáðist og dó af mannavöldum. Það eru engin merki um Maríu, Jósep, Júdas eða Jóhannes skírara, engin fæðingarsaga eða upprisa utan borgarmarka Jerúsalem; ekki einu sinni merki um heilaga staði þar sem Jesú kenndi og gerði kraftaverk. Páll telur meira að segja lærisveinana vera tólf við upprisuna og virðist því ekki þekkja svik Júdasar, sem svipti sig lífi fyrir þann meinta atburð. Samkvæmt sögunni kynntist Páll Postuli aldrei Jesú, heldur birtist hann honum sem andi. Þögn Páls um manninn Jesú Krist vekur því upp fleiri spurningar um uppruna kristni en svör. Margir fræðimenn hallast meir og meir að því að Páll Postuli hafi verið undir miklum áhrifum Gnosta enda virðist hann ekki þekkja guðspjöll Rómarkirkjunnar.

Guðspjöllin

Guðspjöllin sem kristin trú byggir allt sitt traust á eru fjögur en þau voru fjölmörg uns núverandi fjöldi þeirra var ákveðinn undir lok fjórðu aldar af Rómarkirkjunni. Ákvað kirkjan að eyða öllum öðrum guðspjöllum og bréfum svo engin efaðist í trúnni á Krist kirkjunnar. Ákveðið var að guðspjöllin skyldu vera fjögur vegna þess að það táknaði höfuðáttirnar fjórar. Markúsar-, Matteusar- og Lúkasar-guðspjöll eru flokkuð sem samstofna vegna Gyðinglegrar arfleiðar þeirra. Fjórða guðspjallið sem kallað er Jóhannesarguðspjall er yngsta guðspjallið. Öll eru guðspjöllin voru skrifuð á grísku en ekki hebresku eða arameiísku (talmálið í Palestínu á tímum Jesú) eins við væri að búast. Þannig er ritun þeirra ekki skrifuð af samtímamönnum Jesú eða á þeim stað þar sem sagan gerist, enda skrifuð í lok fyrstu aldar eða á annarri öld (75 til 120). Einnig er ljóst að átt hefur verið við textann í nokkurn tíma áður en núverandi guðspjöll tóku endanlega mynd.

Flestir fræðimenn telja Markúsarguðspjall elsta guðspjallið. Síðan eru Matteusar- og Lúkasarguðspjöll skrifuð eftir Markúsi ásamt öðrum eldri ritbrotum og sögnum um Messías (Q - ræðuheimild, rit gnosta o.s.frv.). Jóhannesguðspjall er yngsta guðspjallið og er það undir miklum áhrifum grísk/rómverskrar heimspeki. Guðspjöllin eru ekki skrifuð í anda frásagna sjónarvotta heldur eru þau ópersónuleg lýsing. Uppröðun atburða í guðspjöllunum stemma ekki innbyrðis. Heldur virðast höfundarnir raða atburðarásinni eftir eigin höfði og hentugleik. Ekki eru höfundarnir heldur samstíga enda krydda þeir sögurnar og velja eftir eigin hentugleik jafnvel svo að einstaka sögur má aðeins finna í einu guðspjalli. Guðspjöllin eru einfaldlega alls ekki sagnfræðileg heimild heldur helgisögn.

Á fáum stöðum er hægt að staðsetja heimildir þeirra í tíma. Nokkur nöfn eru þó þar að finna í fæðingarsögunni eins og nafn Pílatusar. Ef menn reyna að leggja mat á tímaskeiðið virðast höfundarnir þekkja illa til í Ísrael og vera fjarri atburðum þess tíma. Skoðum það aðeins nánar. Lýsanías ríkti frá árinu 40 fyrir okkar tímatal og var tekinn af lífi árið 36 f.o.t. af Markúsi Antoníusi Rómarkeisara. Heródes dó þann 12 apríl árið 4 f.o.t. Skráningin þegar Kýreníus var landstjóri gerðist árið 6 og Pílatus ríkti frá árinu 26-36. Annasar var æðstiprestur til ársins 15 eftir níu ára setu og Kaífasar var æðstiprestur þremur árum eftir Annasar eða árið 18. Fimmtánda stjórnarár Tíberíusar keisara var árið 28-29. Þannig spanna guðspjöllin 70 ár í mannkynsögunni þegar þau eiga aðeins að ná yfir 30 ár.

Allskyns klaufaskap má finna guðspjöllunum. Eins og þegar höfundur Markúsarguðspjalls lætur Jesú endurtaka þýðingarvillu grísku útgáfunnar af gamla testamentinu í stað þess að nota frumútgáfuna á hebresku (Mk. 7:1-23). Ruglingur í staðháttum Ísraels þess tíma bætir ekki ástandið. Til dæmis lætur höfundur Markúsar svínin 2000, sem Jesú drepur með því að reka í þau illa anda, hlaupa tryllt tæplega 50 kílómetra og drukkna eftir falla af næstu klettum í vatn. Þannig virðast höfundarnir hvorki þekkja staðhætti né geta staðsett hana í tíma.

Allskonar misskilningur á spádómum gamla testamentisins er pínlegur. Þannig er fæðingarstaður Jesú sagður Betlehem og heimabærinn Nasaret sem samræmist ekki spámönnunum. Of langt mál er að fara út í þá sálma hér enda skiptir slíkur ruglingur ekki máli í sambandi við tilvist Jesú, en segir margt um kunnáttuleysi höfundanna á Gyðingdómnum.

Sögusviðið

Í upphafi okkar tímatals var upplausn í Ísrael. Rómverjar höfðu lagt svæðið undir heimsveldi sitt. Menning Gyðinga var undir miklu álagi og blandaðist hún nýjum siðum heimsveldisins. Slíkir árekstrar kostuðu fjölda uppreisna og upplausna. Í allsherjar uppreisn árið 73 töpuðu Gyðingar Jerúsalem og var musteri þeirra lagt í rúst. Uppreisnin var barin á bak aftur með mikilli hörku sem endaði með því að fjöldi Gyðinga flúði til annarra staða í heimsveldinu. Þannig dreifðist og blandaðist menning Gyðinga um allt heimsveldið. Á þessum örlagatíma Ísraels fæddust margar sögur um Messías sem bjarga átti Ísrael og leiða þjóðina til sigurs og sameiningar. Enda slíkt hluti af trúararfleið Gyðingdómsins. Þessar kenningar fluttust með Gyðingum til nýrra heimahaga í heimsveldinu. Gyðinga vonuðust þannig eftir frelsandi Messías en á endanum varð ljóst að enginn Messías kom til bjargar Síon. Þannig voru flestar slíkar sagnir um Messías í raun sjálfdauðar hugmyndir. En ein sagan um Messías var haldbetri þar sem hann var andlegur frelsari sem boðaði nýtt guðsríki á lokadögum fyrir þá sem trúðu.

Það merkilega við útbreiðslu kristinnar trúar er að hún á sér ekki rætur á meðal Gyðinga í Ísrael þó að sögusviðið sé þar. Þannig virðast Gyðingar í Ísrael ekkert kannast við Jesú og fylgdarmenn hans frá þessum tíma. Það hefur síðan valdið kristnum mönnum sárum vonbrigðum að Gyðingar tóku ekki kristna trú. Það er kannski vel skiljanlegt því þeir sáu hann aldrei né heyrðu um hans verk. Í þeirra eyrum var þetta eins og hver önnum lygasaga.

Hvernig varð síðasti sonur guðs til?

Ef til vill var okkar maður staddur í Alexandríu eða annarri borg í heimsveldinu þar sem grísk áhrif voru ráðandi. Vinur okkar vildi rita nothæfa frásögn um sjálfan mannsoninn, nýjan Messías, eftir margvíslegum heimildum og kenningum sem rekja má til forfeðra hans í Ísrael. Efni sagnanna sem hann nýtti sér komu úr ýmsum áttum og stefnum sem eiga sameiginlegar rætur til spámannanna, konunga Ísraels og Móses. Höfundurinn var líka undir miklum áhrifum grísk/rómverskra trúarbragða um syni guða og hlutverk þeirra. Með því að stílfæra sögubrotinn upp á guði sem menn þekktu í heimsveldinu varð til heildstætt verk sem féll að menningu og staðháttum sagnaritarans. Gyðingar áttu núna sinn Messías samkvæmt aldagamalli hefð auk þess sem hann féll fullkomlega að nýrri menningu. Eftir fylgdu svo ný guðspjöll byggð á fyrstu sögunni eftir nýja höfunda sem bættu fleirum frásögnum frá heimalandinu og nýja menningarheiminum. Smám saman varð til hreyfing í kringum þennan nýja Messías sem kallaður var Kristur og allir biður eftir að kæmi til jarðar. Þegar tímar liður tóku fleiri þessa trú en um leið urðu skoðanir manna skiptar um þennan Krist.

Við sólsetur

Á endanum varð kenning Rómarkirkjunnar ofan á. Svo fór að Konstantín keisari tók kristni (árið 312) og trúfrelsi var afnumið í Rómarveldi. Kristni varð ríkistrú (árið 356). Útgáfa Rómarkirkjunnar af þessum nýja Messías var komið yfir lýðinn með mikilli hörku og blóðbaði, ef menn tóku ekki við honum með góðu þá með illu. Framundan var svo klofningur heimsveldisins (árið 395) og síðar hnignun Rómarveldis. Framundan var Kristur hinna myrku miðalda. Nokkrum öldum síðar var Kristur kominn til Íslands. Til að forðast ofbeldi og stríð af hendi Noregskonung ákváðu höfðingjar landsins að taka við Kristi í nauðvörn. Kristið ofbeldi hafði sigrað.

Frelsarinn 19.05.2005
Flokkað undir: ( Klassík , Kristindómurinn , Sögulegi Jesús )

Viðbrögð


Jón Magnús (meðlimur í Vantrú) - 19/05/05 09:05 #

Frábær grein, að sjá hvað sagan um ésu er byggð á veikum grunni fær mann til að sjá (enn og aftur) hvað kristin kirkja er byggð á veikum grunni þegar allt kemur til alls.

Það sem mér finnst grunsamlegast er hve líkur ésu er gömlum guðum sem voru uppi á þessum tíma. Þetta var greinilega formúla sem virkaði og af hverju ekki að heimfæra hana á nýjann messías. Þessi ésu persóna verður allavega algert bull þegar menn sýna fram á uppruna hans.


Erik Olaf - 19/05/05 13:49 #

Mögnuð grein. Furða mig á þögn trúaðra enn sem komið er þó.


Stefan Pálsson - 19/05/05 18:42 #

Þetta er fróðleg lesning, en eins og góðra greina er siður vekur hún fleiri spurningar en hún svarar.

Í þessari grein eru þagnarheimildir notaðar talsvert, en þagnarheimild nefnist það í sagnfræði þegar menn nota þögn heimilda (ritaðra heimilda eða fornleifa) sem vísbendingu um að e-ð hafi ekki gerst í sögunni. Dæmi: við teljum nokkurn veginn víst að Inúítar hafi ekki verið tíðir gestir á Íslandi, þar sem slíkt hlyti að hafa ratað inn í einhverjar heimildir.

Þagnarheimildir eru hins vegar vandmeðfarnar, því þær krefjast þess að menn geri sér nokkuð góða grein fyrir því hvaða hlutir hefðu verið færðir í letur eða skilið eftir sig aðrar minjar.

Nú er t.d. sagt í greininni að engar fornminjar hafi fundist (ófalsaðar) sem beint megi tengja við Jesú - þetta er þagnarheimild. En þá verður að svara spurningunni: er saga þessa tímabils svo vel varðveitt í fornminjum að búast mætti við slíkum hlutum?

  • Hversu algengt er að hægt sé að rekja 2.000 ára gamlar fornminjar til nafngreindra einstaklinga annarra en kónga og æðsta fyrirfólks?

  • Er ekki líklegt að mörghundruð ára stíf leit Kristinna manna að öllu því sem tengst gæti Kristi (sbr. allar "flísarnar úr krossi Krists" o.fl.) hefði spillt þeim fáu leifum sem von hefði verið til að finna?

  • Hversu mikið er almennt skrifað um alþýðuhreyfingar í skattlöndum Rómverja á 1. öld? Höfðu sagnritarar almennt áhuga á farandprédikurum, jafnvel þótt þeir fengju þúsundir áhorfenda?

  • Hversu mikið var um meinta kraftaverkamenn á þessum tíma? Var almennt skrifað um þá - eða lituðu menntaðir Rómverjar á þá sem loddara sem ekkert mark væri á takandi?

Með þessum vangaveltum er ég alls ekki að gera lítið úr röksemdafærslu greinarinnar, en bara að benda á að notkun þagnarheimilda kallar ekki bara á að menn bendi á hvað sé ekki skrifað - heldur líka, hvað sé líklegt að hefði verið skrifað...


frelsarinn@vantru.net (meðlimur í Vantrú) - 19/05/05 21:30 #

Sæll Stefán. Grundavallar atriðið er að það er ekkert til sem sannar tilvist Jesú frá Nasaret. Þannig að við getum aldrei gert annað en að meta aðstæður og reynt áttað okkur á heildarmyndinni. Eins og þú verður áskynja þá er þetta aðeins yfirlit yfir mörg atriði sem eiga að gefa eina heildarmynd. Hægt er að eyða miklu púðri í að copy/paste úr bókum um þetta efni, þar sem hver sagnaritarinn á fætur öðrum er kynntur, um hvað hann skrifaði, búseta o.s.frv. Vandamálið liggur ekki í slíkum atriðum heldur í nýja testamentinu. Því þar er lýst stórkostlegum atburðum. Ekki bara kraftaverkum þar sem yfir 5 þúsund manns hópast saman, afbrigðilegum Rómverskum rétthöldum, heldur líka jarðskjálftum og sólmyrkur o.s.frv. Vegna þagnar frá ragnariturum, sem jafnvel bjuggu við Jerúsalem (t.d. Philo), á þessum tíma þá verður þögnin bara eitt púsl í heildarmyndina. Sama gildir um fornminjar sem ég eyði litlu púðri í. Vissulega ræður slíkt ekki úrslitum um tilvist Jesú, en er eitt lítið púsl í safnið. Það er ekki fráleitt að fylgjendur lærisveina Jesú vissu hvar þeir voru grafnir, riti frásagnir af þeim o.s.frv. Því miður fyrir kristið fólk er ekkert til. Ég bið menn að sökkva sig ekki í smáatriði heldur meta hvað til er um Jesú. Reyna að leggja saman 2 + 2 og sjá hvað þeim finnst líklegast. Að sjálfsögðu bendi ég mönnum á að fá sér ágætar bókmenntir um þetta efni til fróa hugann með fræðilegra úttekt um þetta efni. Í raun er ég hér aðeins að tipla á tánum um efni sem því miður lítið hefur verið skrifað um á Íslensku. Vonandi á meira efni eftir að koma út á móðurmálinu um Jesú sögunnar sem ekki er skrifað af trúarhita.


Jón Frímann. - 20/05/05 03:23 #

Sögur þekkjast á einfaldan hátt, þær skilja ekki eftir sig slóð.

Jafnvel faróar sem ekki er skrifað um í Egyptalandi hafa skilið eftir sig slóð (peningar eða aðrir munir). Þó svo að það sé ekkert skrifað um þá.


# - 20/05/05 23:41 #

Þakka Frelsaranum skjót svör.

Minni á að ég er alls ekki að gera ágreining við meginefni greinarinnar - og samanburðurinn á Kristi og öðrum "sonum drottins" er mjög áhugaverður.

En svo ég hnykki á þessu með þagnarheimildirnar - þá hittir frelsarinn einmitt naglann á höfuðið þegar hann nefnir stóratburði á borð við sólmyrkva o.þ.h. sem getið sé um í Nýja testamentinu en ekki í samtímafrásögnum. Þetta er klassískt dæmi um að hægt sé að nota þagnarheimild - vegna þess að sólmyrkvans er ekki getið annars staðar, má slá því föstu að sú frásögn sé uppspuni.

Þegar kemur að "minni" atburðum fer málið að vandast. Ef nota á þögn samtímaheimilda sem rök fyrir því að Pontíus Pílatus hafi ekki dæmt meintan uppreisnarleiðtoga til dauða við óvinjulegar kringumstæður, þá verður að kanna fyrst hversu nákvæmlega embættisferill hans er skráður. Ef hann er vel til bókar færður, þá má nota þagnarheimildarrökin, annars ekki.

Án þess að vita hversu ríkar heimildir eru til um einstök atriði í sögu gyðinga á 1. öld, hefði ég þó tilhneigingu til að segja að þögn heimilda bendi ótvírætt til þess að um þær mundir hafi menn ekki risið upp frá dauðum, gengið á vatni eða læknað blinda í stórum stíl. Hins vegar teldi ég varasamara að nota þessa sömu þögn til að hafna því að þar hafi búið smiður sem hafi þótt harla mælskur og fengið nokkurn hóp fólks til liðs við sig í hreyfingu með óljós markmið - trúarleg eða pólitísk.


Bjoddn - 21/05/05 00:26 #

Ósköp er ég sáttur að sjá menn nota orðið "uppreisnarleiðtogi" þegar talað er um Jesú.

Sjá : http://www.bjoddn.com/religion/js8.html

:) ´


frelsarinn@vantru.net (meðlimur í Vantrú) - 21/05/05 08:57 #

Það er rétt Stefán ef þagnarheimild á að sanna að eitthvað gerðist ekki þá þarf hún að vera vel rannsökuð og rökstudd. Þetta tímabil er ágætlega rannsakað, jafnvel betur en mörg önnur og því virkilega skemmtilegt viðfangsefni. Ég á eftir að koma með ítarlegri greinar um þetta efni hér á vantru.net og mun þá taka tillit til þessara athugasemda.


Óli Gneisti (meðlimur í Vantrú) - 29/05/05 20:38 #

Þessi þögn trúmanna er æpandi.


Birgir Baldursson (meðlimur í Vantrú) - 29/05/05 21:03 #

Já, hvar er Jón Valur?


Hjalti (meðlimur í Vantrú) - 31/05/05 02:12 #

Jón Valur sagði annars staðar:

Rit Plíníusar ynga[sic] og Tacitusar bera því órækt vitni, að Kristur var til að áliti þeirra Rómverja, sem aðstöðu höfðu til slíkrar þekkingar.
Það eina sem Plíníus segir er að árið 110 hafi verið til kristið fólk. Hann talar ekkert um tilvist Jesú. EKKERT. Hefurði lesið bréfið?

Takitus er augljóslega að skrifa niður hverju kristnir menn trúðu.


eggert - 01/06/05 04:45 #

[Hér skrifar Lárus Páll Birgisson undir fölsku nafni, athugasemd hans hefur því verið eytt.]


Matti Á. (meðlimur í Vantrú) - 01/06/05 09:51 #

hví skrifuðu fræðimenn og sagnfræðingar þess tíma ekkert um þessa meintu fölsun á tilvist mannsins?
Fræðimenn skrifuðu mjög snemma bækur þar sem efast var um tilvist Jesús. Kirkjan eyðilagði þessar bækur þannig að einu heimildir okkar um þær eru frásagnir annarra.

Það má ekki líta hjá því að gríðarlega öflug stofnun hefur í tvöþúsund ár gert allt sem í valdi sínu felst til að sanna tilvist Krosslafs og um leið eyðilagt öll gögn sem benda til annars.


Matti (meðlimur í Vantrú) - 19/12/05 20:42 #

[Hingað hefur borist athugasemd frá naflausum trúmanni sem einnig gaf upp rangt póstfang. Sá hluti athugasemdarinnar sem tengist ekki efni greinarinnar heldur ritstjórnarstefnu Vantrúar er kominn á spjall Vantrúar.]

...var ég að velta fyrir mér ósamræminu í þessari grein höfundar og grein hans "Grein I: Goðsagnapersónan Jesú Kristur" (http://www.vantru.net/2004/05/19/00.01/). Skrýtið að einhver gagnrýni sitthvora manneskjurnar (guðspjallaritarana) um ósamræmi sín á milli þegar það er ósamræmi í skrifum sömu manneskjunnar... eða hvað? (sérstaklega það að það er lögð sérstök áhersla fannst mér á fjölda lærisveina í þessari grein hjá Mítra og Ósíris-Díóníus en það er ekki punktur við það hjá þeim í hinni greininni sem höfundur vitnar í).

Þar sem ég er að fara að drífa mig í strætó bæti ég bara þremur punktum við... annars vegar þá varðandi boðskap Jesú (t.d. með að elska náungann eins og sjálfan sig) þá má sjá að hann var að svara spurningunni "hvert er hið æðsta boðorð" er ekki sjálfsagt að hann vitni þá í lögmálið???

Ég væri til í að sjá hemildir varðandi þennan Ósíris gaur.


HALLI JÁ JÁ - 23/12/05 11:34 #

[Þar sem uppgefið póstfang er ekki löglegt var athugasemd færð á spjallborðið]

[Uppfært: þar sem Hjalti svaraði hér er rétt að setja athugasemdina aftur inn. Ítreka þó að við krefjumst þess að notendur noti gild póstföng. ekki póstföng sem búin eru til svo hægt sé að senda inn nafnlausar athugasemdir]

Spurningar Stefáns Pálssonar eiga fullan rétt á sér og svör frelsarans veikburða. Menn verða að átta sig á því að Jesú var ekki jafn merkilegur fyrir 2000 árum í augum rómverskra sagnritara og hann er fyrir okkur núna í dag. Það að e-r göldróttur gyðingur hafi verið krossfestur hefur ábyggilega ekkert þótt merkilegt.

Þessi grein er hins vegar algjört drasl og pardon my french helvítis sparðatíningur. Greinarhöfundurinn frelsarinn slær ákveðinn varnagla í byrjun og segi að ströngustu fræðilegu kröfum verði ekki fylgt, ókei, en það þýðir samt ekki að það megi ljúga og fara rangt með staðreyndir. Greinin er nú líka það löng og efnismikil að það er algjörlega út í hött að vitna ekki í heimildir.

T.d. er mjög eðlilegt að gera þá kröfu á frelsarann að vitna til heimilda er hann staðhæfir alveg helling um einhverja blöndu af gríska vínguðinum Díónýsos og egypska undirheimaguðinum Ósíris. Þarna á hann væntanlega við einhvers konar launhelgar og heimildir um launhelgar eru engan veginn góðar. Höfundur slær svo miklu á fast um samsvaranir á milli Jesú frá Nasaret og Ós./Dý. að hellingur hlýtur að vera varðveittur um átrúnað á þennan guð.

Ég skil ekki alveg hvert frelsarinn er að fara í umfjöllun sinni um Gamla testamentið. Það var nú bara engin sátt um að Gamla testamentið væri kristið rit fyrr en um miðja aðra öld. Ég skil bara ekki hvernig þetta kemur málinu við. Er höfundur að rembast við að sýna fram á að endurtekningar úr Gamla testamentinu grafi undan trúverðugleika kristins átrúnaðar. Hvernig? Er það eitthvað nýtt að kristinn átrúnaður sé nátengdur gyðingdómi? Þetta er sparðatíningur eins og hann gerist verstur.

Ég veit ekki hvað frelsarinn er að reyna að sanna með því að segja að ekkert hafi fundist sem sannar tilvist Jesú. Nei ókei, en ég leyfi mér að spyrja hvenær hófst alvöru vísindalegur fornleifauppgröftur á þessu svæði? Það hefur ekki verið fyrr en mörg mörg mörg hundruð árum eftir að Jesú var uppi og miðað við það og miðað við eðli hreyfingarinnar í kringum hann, við hverju býst fólk að finna? Það er ekki eins og það hafi ekkert gerst síðan á svæðinu. Að leita að einhverju bitastæðu, eins og t.d. brotum úr krossinum (?!) er eins og að reyna að finna hressan gaur í Vantrú. Bara hrikalega slim chance.

Klausan sem heitir Sagnfræðilegar heimildir sýnir hvers eðlis þessi grein er og hvað frelsarinn er nú mikill skúffusagnfræðingur. Ég hélt að gagnrýnin hugsun væri besti vinur Vantrúarmanna. Af hverju pælir frelsarinn þá ekki í því sem hann er að pikka hugsunarlaust upp úr atheistaheimildunum sínum. Frelsarinn nefnir þarna gommu af nöfnum og segir þá alla vera sagnritara sem hefðu getað heyrt af Jesú. En það sem frelsarinn er að gera þarna er að hann er að fara með rangt mál, eitthvað sem hann og vinir hans saka kirkjuna um að gera á hverjum degi. Frelsarinn nefnir þarna einhver þrjátíu nöfn og þetta eru einfaldlega öll frægustu nöfn silfuraldar rómverskra bókmennta. Þar með talin, skáld, landfræðinga, náttúrufræðinga, rökfræðinga, menn sem ekkert er varðveitt eftir. Og plús það var stór hluti af þessum mönnum ekki samtímamenn Jesú. Af hverju í fjandanum ættu þessir menn að skrifa um Jesú frá Nasaret? Er frelsarinn kannski bara að stækka þennan hóp til að láta greinina sína líta betur út? Er frelsarinn kannski bara rugluhaus sem veit ekkert hvað hann er að skrifa um?

Svo kemur að kafla um gnosta sem hann segir vera ,,eitt elsta leyndarmál kristinna". Ókei gnostar eru kannski gamlir, elstu heimildir um gnosta eru frá 2.-3. öld, en fokk nei þeir eru sko ekkert leyndarmál. Frelsarinn segir að í upphafi hafi verið tvær stefnur um Krist. Það er ekkert, ég endurtek, ekkert sem bendir til þess að gnostar hafi verið komnir fram á sjónarsviðið fyrr en á 2. og 3. öld þannig að það er einfaldlega ekki hægt að telja þá sem einhverja stefnu við upphaf kristni, sama hversu vel það hentar frelsaranum, vantrú og vinum þeirra.

Nú frelsarinn veit greinilega ekki rass um Pál postula frekar en annað sem hann er að rembast við að skrifa um í þessari grein. Páll postuli kynntist aldrei Jesú sem persónu. Hann ofsótti fylgismenn Jesú og fékk opinberun frá honum skv. postulasögunni. Ókei. Flott. Frelsaranum finnst samt að hann ætti að vita eitthvað um hann. Hann veit helling um hann. Hann veit að hann þjáðist, hann veit að hann er kristur og hann veit að hann er sonur Guðs. Frelsarinn kemur svo með meiriháttar niðurstöðu. Hann segir að Páll postuli hafi verið undir áhrifum frá gnostum sem voru ekki komnir fram fyrr en eftir að hann geispaði golunni . Svo segir frelsarinn að Páll hafi ekki þekkt til guðspjalla Rómarkirkjunnar, nei kannski ekki skrítið því hvorki Rómarkirkjan né guðspjöllin voru til þegar Páll skrifaði bréfin. Til hamingju Frelsari þú ert bara algjör auli.

Undir lokin segir Frelsarinn kristni hafi orðið ofan á. Konstantínus hafi tekið kristni 312 sem hann gerði reyndar ekki fyrr en á dánarbeði 337. Hann segir að kristni hafi orðið ríkistrú í Rómarveldi 356 sem hún varð reyndar ekki fyrr en 381. Þetta er nú bara lýsandi fyrir greinina, einföldustu atriði röng. Það þarf nú engan snilling til að hafa ártöl rétt.

Nú niðurstaðan greinarinnar á greinilega að vera sú að Jesú hafi aldrei verið til. Ókei. Kaupi það ekki. Trúverðugleiki gaursins sem skrifaði greinina er nákvæmlega enginn eftir að hafa tékkað svona á helstu atriðum. Nú spyr ég: getur verið að heimildavinna frelsarans sé bara algjört sjitt? Getur verið að frelsarinn hafi eingöngu stuðst við einhverjar atheistakokkabækur án þess að hugsa út í það sem hann var að pikka upp? Getur verið að frelsarinn, Kæser Sósei Vantrúar, hafi sleppt því að beita gagnrýninni hugsun á eigið efni? Vandar frelsarinn sig alltaf svona mikið þegar hann skrifar greinarnar sínar?

Flestir fræðimenn eru á þeirri skoðun að Jesú hafi verið til. Það þarf alveg svakalega mikið til að halda öðru fram. Það er nú einfaldlega þannig strákar, alveg sama hvað þið viljið mikið að hann sé þjóðsaga, að það er miklu fleira sem bendir til þess að Jesú frá Nasaret hafi verið til en að hann hafi ekki verið til.


Hjalti (meðlimur í Vantrú) - 23/12/05 12:21 #

Heimildin varðandi sambærilega guði er líklega þessi bók, sem hann bendir á í greininni. Ég veit ekkert um þessa bók.

Ég skil ekki alveg hvert frelsarinn er að fara í umfjöllun sinni um Gamla testamentið. Það var nú bara engin sátt um að Gamla testamentið væri kristið rit fyrr en um miðja aðra öld. Ég skil bara ekki hvernig þetta kemur málinu við. Er höfundur að rembast við að sýna fram á að endurtekningar úr Gamla testamentinu grafi undan trúverðugleika kristins átrúnaðar. Hvernig? Er það eitthvað nýtt að kristinn átrúnaður sé nátengdur gyðingdómi? Þetta er sparðatíningur eins og hann gerist verstur.

Nei, þú skilur þetta greinilega ekki. Það er augljóst að gamla testamentið var heilög ritning í augum þeirra sem skrifuðu NT, alltaf verið að vitna í það og þannig lagað. Þetta tengist Jesú á þann veg að það var stundað að búa til alls konar sögur með því að klippa saman vers héðan og þaðan úr GT, þetta passar við Jesú. Síðan virðast Páll og fleiri oft segja að Jesús tali við þá í gegnum GT.

....við hverju býst fólk að finna?

Í greininni stendur:

Hvorki finnst tangur né tetur, engar styttur, myndir né ritmál.

En mér finnst þetta vera smáatriði.

Svo kemur að kafla um gnosta sem hann segir vera ,,eitt elsta leyndarmál kristinna". Ókei gnostar eru kannski gamlir, elstu heimildir um gnosta eru frá 2.-3. öld, en fokk nei þeir eru sko ekkert leyndarmál. Frelsarinn segir að í upphafi hafi verið tvær stefnur um Krist. Það er ekkert, ég endurtek, ekkert sem bendir til þess að gnostar hafi verið komnir fram á sjónarsviðið fyrr en á 2. og 3. öld þannig að það er einfaldlega ekki hægt að telja þá sem einhverja stefnu við upphaf kristni, sama hversu vel það hentar frelsaranum, vantrú og vinum þeirra.

Nú fer það eftir því hvernig þú vilt skilgreina gnosta, en Páll gæti vel passað í þá skilgreiningu. Síðan fer eftir því hvort þú vilt eingöngu tala um kristna gnosta, því ég held að svipaðar áherslur hafi verið að finna í öðrum trúarbrögðum.

Það er rétt að þetta eru ekki allt sagnfræðingar, en ég held að flestir þessara manna hefðu getað minnst á Jesú, náttúrulega mismikil ástæða til þess. En besta dæmið held ég að sé Fíló frá Alexandríu. Menn sem ekkert er varðveitt er eftir er vitað að nefndu ekki Jesú, það á minnsta kosti við Jústus frá Tíberíus.

Undir lokin segir Frelsarinn kristni hafi orðið ofan á. Konstantínus hafi tekið kristni 312 sem hann gerði reyndar ekki fyrr en á dánarbeði 337.

Frá hinni alvitru wikipedíu:

Though he was not baptized until he was on his deathbed, his conversion, according to official Christian sources, was the immediate result of an omen before his victory in the Battle of Milvian Bridge, October 28, 312.

En það er náttúrulega ómögulegt að vita hvenær maðurinn varð kristinn.

Verð að skjótast skrifa meir seinna.


HALLI JÁ JÁ - 23/12/05 12:34 #

Gestapóstemmning er hérna á þessu spjalli. Veit ekki hvað þið kallið lögleg netföng en mitt virkaði allavega síðast þegar ég fékk póst á það.


Birgir Baldursson (meðlimur í Vantrú) - 23/12/05 13:05 #

Gestapóstemning? Hjá hvaða öðru vefriti færðu að pósta undir fölskum netföngum án athugasemda? Hjá þeim flestum fá lesendur yfir höfuð ekkert að pósta. Er það ekki frekar Gestapóstemning?


Hjalti (meðlimur í Vantrú) - 23/12/05 14:37 #

Hann segir að kristni hafi orðið ríkistrú í Rómarveldi 356 sem hún varð reyndar ekki fyrr en 381. Þetta er nú bara lýsandi fyrir greinina, einföldustu atriði röng. Það þarf nú engan snilling til að hafa ártöl rétt. Það þarf nú engan snilling til að hafa ártöl rétt.

Það er nú alltaf matsatriði hvenær eitthvað verður ríkistrú. Ef þú ert að hugsa tilskipun Þeódósíusar þá var það árið 380, ekki 381. Heimsbyggðin (ekki samt nákvæmlega þessi, mín nær til nútímans, en skiptir ekki máli, eftir sama höfunda gefin út af MM 1995) segir á blaðsíðu 77:

Árið 392 varð kristindómurinn ríkistrú í Rómaveldi.

Flestir fræðimenn eru á þeirri skoðun að Jesú hafi verið til. Það þarf alveg svakalega mikið til að halda öðru fram. Það er nú einfaldlega þannig strákar, alveg sama hvað þið viljið mikið að hann sé þjóðsaga, að það er miklu fleira sem bendir til þess að Jesú frá Nasaret hafi verið til en að hann hafi ekki verið til.

Það er nú margt sem bendir til þess að Jesús frá Nazaret hafi ekki verið til. Til dæmis er hann ekki sagður vera frá Nasaret í elstu heimildum. En mér þætti gaman að sjá hvað þér finnst benda sterklegast til þess. Þú gætir kannski síðan lesið tilgátu sagnfræðingsins Earls Dohertys og sagt okkur hvers vegna þér finnst hún ólíklegri heldur en sú skoðun að Jesús frá Nasaret hafi verið til.

Svo er það frekar asnalegt að líkja því við Gestapó að vilja að fólk noti gild póstföng. Ég veit um fá vefrit sem leyfa einu sinni athugasemdir.


Ágúst Valgarð Ólafsson - 06/03/06 04:55 #

Sælir

Nokkrar athugasemdir

-Flavíus Jósefus Það eru sterk rök fyrir því að texti Jósefusar um Jesú sé ófalsaður. Sjá: http://members.aol.com/FLJOSEPHUS/testimonium.htm og http://members.aol.com/FLJOSEPHUS/question.htm

Rökin í greinni hér fyrir ofan fyrir því að textinn sé falsaður eru: 1.Textinn úr samhengi við það sem er undan og eftir 2.Í andstöðu við trúarskoðun Jósefusar 3.Skoðun flestra sagnfræðinga að þetta sé sögufölsun 4.Athafnasemi rómarkirkjunnar við falsanaframleiðslu

Athugasemdir: 1.Ef Jósefus notaði heimild fyrir þessum texta er beinlínis eðlilegt að málfarið sé úr samhengi við það sem er á undan og eftir. Það eru sterk rök fyrir því að þetta sé einmitt raunin (sjá vefslóðirnar hér fyrir ofan).

2.Notkun Jósefusar á heimild geta sömuleiðis talist sem mótrök hér. (2) hér ofar gefur einnig í skyn að Jósefus sé hlutdrægur samkv. sinni trúarskoðun, þ.e. falsi staðreyndir svo að þær passi við trúarskoðanir hans. Trúarskoðanir Jósefusar gætu þvert á móti verið notuð sem rök fyrir tilvist Jesús Krists. Það að Jósefus skrifar um þetta (með aðstoð heimilda) þrátt fyrir hans eigin skoðanir bendir til þess að tilvist Jesú hafi verið of augljós staðreynd til að hunsa hana eða láta hjá líða að geta hennar.

3.Vefslóðirnar hér að ofan eru a.m.k. dæmi um nokkra fræðimenn sem eru á annarri skoðun.

4.Þetta er rétt. Iðni rómarkirkjunnar við falsanir veldur því að við vantreystum líklega meira en ella því sem við höfum. Það þarf samt ekki að merkja að allt sé falsað. Við þurfum áfram að skoða það sem við höfum og rökin með og á móti.

-Gnosticism Þetta er í fyrsta skipti sem ég sé einhvern kalla Gnosticism "leyndarmál." Ég hef ekki enn rekist á rit um kirkjusögu sem reynir á einhvern hátt að fela þennan hluta af sögu kristindóms. Kirkjusagan geymir mörg dæmi um hópa sem höfðu aðrar kenningar en postularnir og Nýja Testamentið (NT) setja fram. Reyndar komst fræðingurinn Harnack svo skemmtilega að orði að kirkjusagan sé "knúin áfram af villukenningum."
Skilingur okkar á kirkjusögu hefur aukist með heimildum um Gnosticism. Eftir því sem ég hef skoðað þetta hef ég þvert á móti sannfærst um áreiðanleika og heilbrigði kristinnar trúar eins og hún er sett fram í Nýja Testamentinu fyrst kristin kenning stóðst þessa árás. Það er reyndar rétt að geta þess að Gnosticism hefur lengi verið til, frá því fyrir Krist. Í umræðu um kristna trú þarf ekki að gera ráð fyrir því að það hafi verið einhverskonar kenningalegt "tómarúm" til þess að kristindómurinn geti verið tekinn gildur. Þá sem nú voru allskyns hugmyndir á sveimi. Að mínu mati eru það alveg eins rök sem undirstrika hvernig kristin trú hefur staðist tímans tönn. Kenning Gnosticism lifir reyndar góðu lífi enn í dag, en það er efni í aðra grein...

-Páll postuli Tilvitnun: "Í 80.000 orðum er ekkert um Jesú frá Nasaret sem gerði kraftaverk, þjáðist og dó af mannavöldum." Ég er ekki sammála þessu, e.t.v. er ég að misskilja eitthvað hvað höfundur á við.
Tvö dæmi: Fil 2:5-8 talar um að Jesú Krist sem mann: "Hann kom fram sem maður, lægði sjálfan sig og varð hlýðinn allt til dauða, já, dauðans á krossi. " Lúkas segir að Páll tali um Jóhannes skírara í Post 19:4

Ég get ekki séð það sem rök að Páll postuli tali ekki um Jesú. Það er alveg sama um hvað er ritað, vissir hlutir eru teknir sem gefnir. Þó Páll postuli hafi ekki ritað mikið um sum atriði varðandi líf Jesús krists þá finnst mér of sterkt að segja að það hafi ríkt þögn hjá Páli postula um mannin Jesú Krist. Þvert á móti er oft minnst á Jesú Krist í ritum Páls postula. Í rómverjabréfinu einu kemur gríska nafnið "Iesous" (Jesús) fyrir í 37 versum.

Læt þetta duga að sinni.

Ágúst Valgarð Ólafsson


Hjalti (meðlimur í Vantrú) - 06/03/06 07:08 #

Takk fyrir áhugavert innlegg Ágúst.

Í sambandi við Testimonium Flavianum (TF) þá mæli ég með þessari grein þar sem rök með og á móti fölsun eru rædd.

Það eru sterk rök fyrir því að texti Jósefusar um Jesú sé ófalsaður.

Þú ert líklega ekki að halda því fram að hann sé allur ófalsaður? Síðan sem þú vísaðir á heldur því fram að hluti textans sé fölsun hitt ekki.

Athugasemdir: 1.Ef Jósefus notaði heimild fyrir þessum texta er beinlínis eðlilegt að málfarið sé úr samhengi við það sem er á undan og eftir.

Ég er ósammála þessu. Þó svo að einhver noti heimild, þá ætti hann samt að hafa samhengi í því sem hann skrifar. Fyrir framan TF er frásögn af fjöldamorðum Pílatusar á Gyðingum, síðan kemur TF og á eftir því kemur "About the same time also another sad calamity put the Jews into disorder,..." En TF segir ekki frá "sad calamity", næsta "calamity" sem hann talar um er síðan brottrekstur Gyðinga frá Róm. Ég skil ekki hvernig kristin heimild á að útskýra þetta.

Það eru sterk rök fyrir því að þetta sé einmitt raunin (sjá vefslóðirnar hér fyrir ofan).

Hef rekist á þetta áður. Ætli maður verði ekki að lesa þetta allt núna ;)

2.Notkun Jósefusar á heimild geta sömuleiðis talist sem mótrök hér. (2) hér ofar gefur einnig í skyn að Jósefus sé hlutdrægur samkv. sinni trúarskoðun, þ.e. falsi staðreyndir svo að þær passi við trúarskoðanir hans. Trúarskoðanir Jósefusar gætu þvert á móti verið notuð sem rök fyrir tilvist Jesús Krists. Það að Jósefus skrifar um þetta (með aðstoð heimilda) þrátt fyrir hans eigin skoðanir bendir til þess að tilvist Jesú hafi verið of augljós staðreynd til að hunsa hana eða láta hjá líða að geta hennar.

Þetta gildir ekki um það sem þú vísaðir á þar sem allt í textanum sem gengur þvert á trúarskoðanir hans er talið fölsun.

Fil 2:5-8 talar um að Jesú Krist sem mann: "Hann kom fram sem maður, lægði sjálfan sig og varð hlýðinn allt til dauða, já, dauðans á krossi.

Reyndar er þarna talað um að hann hafi komið í líkingu manns. Samkvæmt þeirri goðsagnakenningu sem ég kannast best við er þarna verið að tala um dauða í himnesku svæði.

Lúkas segir að Páll tali um Jóhannes skírara í Post 19:4

Við erum að tala um skrif Páls postula.

Ég get ekki séð það sem rök að Páll postuli tali ekki um Jesú. Það er alveg sama um hvað er ritað, vissir hlutir eru teknir sem gefnir.

Þetta er satt, en það eru bara svo mörg skipti í bréfunum þar sem það hefði verið ótrúlega eðlilegt að benda á fordæmi í lífi Jesú.

Þó Páll postuli hafi ekki ritað mikið um sum atriði varðandi líf Jesús krists þá finnst mér of sterkt að segja að það hafi ríkt þögn hjá Páli postula um mannin Jesú Krist. Þvert á móti er oft minnst á Jesú Krist í ritum Páls postula. Í rómverjabréfinu einu kemur gríska nafnið "Iesous" (Jesús) fyrir í 37 versum.

Það er nú frekar slappt að telja þau skipti sem nöfnin koma fram. Ég sting upp á því að þú prófir að lesa öll bréf Páls postula og skrifir niður hjá þér þær upplýsingar um Jesú sem koma fram í skrifum hans.


Hjalti (meðlimur í Vantrú) - 06/03/06 07:22 #

Ég stofnaði þráð um afar áhugaverðan flöt á versunum í Fil 2.


Ágúst Valgarð Ólafsson - 06/03/06 13:47 #

Hjalti: Takk fyrir þessa punkta. Ég mun ekki hafa tíma til þess að kynna mér efnið sem þú bentir á alveg á næstunni, annasöm vika framundan :-). kv.AVO


frelsarinn@vantru.is (meðlimur í Vantrú) - 07/03/06 14:46 #

Það sem gerir mál Pál Postula athyglisvert er að fyrstu bréf hans er næst Jesú í tíma. Engu síður vitnar hann aldrei í orð Jesú guðspjallanna. Sem segir okkur mjög margt. Í fyrsta lagi að guðspjöllin eru skrifuð löngu eftir skrif Páls og sagan sem þar er rakin er fjarri raunveruleikanum. Í öðru lagi er Kristur Páls ekki þessi í guðspjöllunum heldur andi sem birtist Páli. Ég held að grundvallar atriðið í þessu sé ekki að festast í nokkrum versum heldur að sjá heildarmyndina. Páll er algjörlega tengslalaus við guðspjöllin.


Sindri Guðjónsson - 26/12/06 21:39 #

Nokkrar hugleiðingar og tilvitnanir og linkar um efnið:

"In fact, there is more evidence that Jesus of Nazareth certainly lived than for most famous figures of the ancient past...the total evidence is so overpowering, so absolute that only the shallowest of intellects would dare to deny Jesus' existence. And yet this pathetic denial is still parroted by "the village atheist," bloggers on the internet" - Paul L. Maier, The Russell H. Seibert Professor of Ancient History, Western Michigan University.

nánar: http://www.4truth.net/site/apps/nl/content3.asp?c=hiKXLbPNLrF&b=784399&ct=1740233

Wright dismisses claims that Christian belief echoed the dying-and-rising gods of ancient pagan farmers on grounds that Jews avoided paganism and that Jesus' Resurrection was a one-time occurrence totally unlike the annual, ceremonial rising of gods and crops.

http://www.christendom-awake.org/pages/resurrection/wright_resurrection.htm

Frelsarinn (þ.e. nafnlausi vantrúarmaðurinn), Móses og Jesús:

Frelsarinn skrifar: "Þannig er Jesú nýr Móses sem fylgir fátækum og matarlitlum Gyðingum í guðsríki. Lærisveinar Jesú voru tólf alveg eins þjóðir Gyðinga voru sagðar tólf."

Móses segir (5. Mós 18:15 ): Spámann mun Drottinn Guð þinn upp vekja meðal þín, af bræðrum þínum, SLÍKAN SEM ÉG ER. Á hann skuluð þér hlýða. (s.s. Móses segir að Guð muni vekja upp spámann eins og hann sjálfan)

Um Jesús segir (jóh 6:14): Þegar menn sáu táknið, sem hann gjörði, sögðu þeir: "Þessi maður er sannarlega spámaðurinn, sem koma skal í heiminn." (ss hann er þessi spámaður sem er eins og Móses, líkt og hinn nafnlausi Frelsari, og 5. Mósebók segja)

Frelsarinn skrifar: "Hver þekkir ekki marg endurtekin orð presta sem Jesú á að hafa sagt "elska skaltu náungann eins og sjálfan þig" sem eru í raun upprunalega í 3 Mósebók 19:18 eða að elska óvinin sem er í 2 Mósebók 23:4-5. Þannig má endalaust telja upp atvik, speki og tákn um Jesú sem sótt eru beint í gamla testamentið. Þau eru alls ekki sögð sem nýr sannleikur eða lögmál eins og heyra má oft í messum landsins heldur er sett í guðspjöllin til að staðfesta guðdómleika og hlutverk Jesú sem messías Gyðinga."

Hárrétt. Það er alveg óþolandi þegar að prestar (og þá ekki einungis prestar þjóðkirkjunnar) halda því fram að Jesús hafði sagt eitthvað "nýtt". T.d í fjallræðunni er Jesús að segja gyðingunum hvernig þeir eiga raunveruleag að skilja lögmálið. Enda segir hann farmarlega í ræðunni að hann sé ekki kominn til að afnema lögmálið, og segir aftarlega í ræðunni, þegar hann hefur lokið því sem hann hefur efnislega að segja "þetta er lögmálið og spámennirnir". Hér er ég hjartanlega 100% sammála Frelsaranum (þ.e. hinum nafnlausa vantrúarmanni), enda hef ég sjálfur lagt áherslu á þetta þegar ég hef predikað fjallræðuna sjálfur (sem ég hef lært utanbókar og flutt við nokkur tækifæri)

Vonandi nenni ég að halda áfram seinna.

Hjalti, ef þú ert að lesa þetta, þá er ég að vinna að smá pistli um sálm 22:16 - og hvort að ka'aru (grafa) eða ka'arí (ljón) (ka'ary, eins og kanar myndu segja) eigi að nota í textanum.


Sindri Guðjónsson - 26/12/06 22:01 #

Eitt annað: "Frelsarinn" segir eitt elsta leyndarmál kristninnar, sem flestir kristnir fræðimenn og trúmenn reyna að gleyma, séu Gnostar. Þetta er eitt það fyndnasta sem ég hef lesið fyrr og síðar á vantrú. Ég man eftir endalausum skrifum og ræðum "kristinna fræðimanna og trúmanna" þar sem fjallað er um Gnosta. Gnostar eru mjög mikið ræddir, og í tísku eru endalausar pælingar um það hvort að hin eða þessi "lína" "deild" eða "hreyfing" sé einhverskonar hálf-gnostar eða neo-gnostar o.s.frv. Fyrir utan að það skiptir litlu máli hvað "kommentari" þú lest um Jóhannesarbréfin, það er stút fullt af vangaveltum on Gnosta.


Hjalti Rúnar Ómarsson (meðlimur í Vantrú) - 26/12/06 22:19 #

Sæll Sindri

Ég á bágt með að trúa því að þessi Paul L. Maier sé prófessor í fornaldarsögu, nema þá að hann sé líka bókstafstrúarmaður. Það er vel hægt að koma með fín rök fyrir því að Jesús hafi verið til, en margt af því sem hann segir í greininni er út í hött. Dæmi:

Did the whole cavalcade of well-known historical personalities in the first century A.D. who interacted with Jesus deal with a vacuum? Did Herod the Great try to terminate an infant ghost?

Þarna er hann að vísa til fæðingarfrásagnarinnar í Mt, sem er augljós helgisögn sem byggist á því að reyna að koma Jesú í Betlehem vegna þess að höfundurinn misskildi Míka 5:2.

Og auðvitað vill trúvarnarmaðurinn N.T. Wright ekki sjá neinn samanburð á milli Jesú og hinna upprisuguðanna á þessum tíma.

Móses segir (5. Mós 18:15 ): Spámann mun Drottinn Guð þinn upp vekja meðal þín, af bræðrum þínum, SLÍKAN SEM ÉG ER. Á hann skuluð þér hlýða. (s.s. Móses segir að Guð muni vekja upp spámann eins og hann sjálfan)

Ég skil ekki hver punkturinn með þessu er. Vissulega gæti t.d. höfundur Mt, geta séð þetta og þess vegna ákveðið að láta Jesú líkjast Móse að miklu leyti.

Hjalti, ef þú ert að lesa þetta, þá er ég að vinna að smá pistli um sálm 22:16 - og hvort að ka'aru (grafa) eða ka'arí (ljón) (ka'ary, eins og kanar myndu segja) eigi að nota í textanum.

Ég bíð spenntur.


Sindri Guðjónsson - 26/12/06 23:10 #

Aðeins um Ósíris.

Ég á því miður voðalega fára “trúvarnar” bækur, og aðeins eina sem er alfarið tileinkuð trúvörn og heitir “I Don’t Have Enough Faith to be an Atheist”. (Þá eru undan skyldar hærðilega afleitar bækur “vísindalegra” sköpunarsinna, sem ég keypti þegar ég var yngri og vitlausari.) I Don’t Have Enough Faith to be an Atheist er mjög köflótt. Á gríðalega marga góða spretti, en er á stöku stað afleit. Eftirfarandi stendur þar um hinn marg rædda Ósíris:

“In this myth, Osiris is cut onto fourteen pieces, scattered around Egypt, then reassembled and brought back to life by the goddess Isis. However, Osiris does not actually come back to physical life but becomes a member of a shadowy underworld.“

  • bls 312.

Sindri Guðjónsson - 26/12/06 23:16 #

Hjalti, það getur vel verið Paul L. Maier sé algjör trúður. Ég þekki ekkert til hans og var að finna þennan link. Margir bandarískir talsmenn kristninnar eru arfa slæmir talsmenn. (Meira að segja einhverjir með gervi háskólagráður!)

Hins vegar sýnist mér Maier þessi vera með góða punkta þarna. T.d þennan:

"Cornelius Tacitus, one of the most reliable source historians of first-century Rome, wrote in his Annals a year-by-year account of events in the Roman Empire under the early Caesars. Among the highlights that he reports for the year A.D. 64 was the great fire of Rome. People blamed the emperor Nero for this conflagration since it happened "on his watch," but in order to save himself, Nero switched the blame to "the Christians," which is the first time they appear in secular history. Careful historian that he was, Tacitus then explains who "the Christians" were: "Christus, the founder of the name, had undergone the death penalty in the reign of Tiberius, by sentence of the procurator Pontius Pilatus" (15:44). He then goes on to report the horrors that were inflicted on the Christians in what became their first Roman persecution.

Tacitus, it should be emphasized, was not some Christian historian who was trying to prove that Jesus Christ really lived, but a pagan who despised Christians as a "disease," a term he uses later in the passage. Had Jesus never even existed, he would have been the first to expose that pathetic phantom on whom such cultists placed their trust. Were no other references to Jesus available, this passage alone would have been sufficient to establish his historicity. Skeptics realize this, and so have tried every imaginable means to discredit this passage—but to no avail. Manuscript analysis and computer studies have never found any reason to call this sentence into question, nor its context."


Hjalti Rúnar Ómarsson (meðlimur í Vantrú) - 26/12/06 23:45 #

Það er rétt að sagan af Ósirísi er öðruvísi en sagan af Jesú, hvað með það?

Varðandi Takítus kallinn, þá verður maður að spyrja sig að því hvaða heimildir hann notar þarna. Líklega eru heimildirnar hans kristnir menn, ekki einhver rómverks skjöl.

Ein rök fyrir því af hverju þetta gæti verið fölsun (eða bara lélegar heimildir): Takítus notar vitlausan titil á Pílatusi, þrátt fyrir að sýna það áður í verkinu að hann ætti að vita betur.


Sindri Guðjónsson - 27/12/06 00:24 #

Mér finnst að það hefði verið heiðarlegri nálgun að geta þess hversu mjög ólík sagan af Ósíris er sögunni af Jesú, þrátt fyrir að sumt sé líkt. Hálfsannleikur er oft verri en hrein og klár lygi.

Varðandi punktinn með 5 Mós 18:15, þá er ég bara að benda á það, að sú staðreynd að Jesús líkist spámanninum Móse er einungis til að styrkja hann, ekki til að veikja. Auðvitað þekktu höfundar Guðspjallanna 5. Mós 18:15 og gætu hafa látið Jesú líta út eins og Móse í "fölsunar skyni". Hins vegar getur það líka bara vel verið að Jesús hafi einmitt verið spámaður eins og Móse, því að í honum hafi ræst spádómur 5. Mós 18:15. Það skiptir engu máli hversu mikið af spádómum gamla testamenntisins endurspeglast í Guðspjöllunum - trúlausir geta alltaf huggað sig við það að þau séu "skáldskapur".

Svo er annars furðulegt hvernig þeir sem semja guðspjöllin, eins djúpt sokknir í fræðum gamla testamenntisins og þeir augljóslega voru, skyldu hafa ákveðið að trúa á upprisu Jesú á grundvelli heiðinni goðsagna. Mér finnst það afar lang sótt í meira lagi, enda er ekkert rit sem fordæmir heiðnar goðsagnir af eins miklum þrótti og hebreska biblían.

Að lokum, Frelsarinn bendir á að öll guðspjöllin hafi verið skrifuð á grísku. Hins vegar er notuð talsverð hebreska og aramíska, auk þess sem höfundarnir þekkja gríðarlega vel veruleika Hebrea. Ég er að lesa bók sem heitir "Lessons from the Land of the Bible", sem varpar skemmtilegu ljósi á það m.a.


Hjalti Rúnar Ómarsson (meðlimur í Vantrú) - 27/12/06 01:17 #

Mér finnst að það hefði verið heiðarlegri nálgun að geta þess hversu mjög ólík sagan af Ósíris er sögunni af Jesú, þrátt fyrir að sumt sé líkt. Hálfsannleikur er oft verri en hrein og klár lygi.

En hann er að benda á hvað er líkt með þessum sögum. Ég held að hann sé ekki að halda því fram að sagan af Jesú byggist á sögunni af Ósirísi, heldur aðeins að benda á að sögur að svona guðum voru algengar á þessum tíma. Annars held ég að Frelsarinn sé ekki að vísa til eldgömlu sögunnar af Ósirísi, heldur einhverri hellenískri samblöndu af honum og Díonýsusi. Ég veit það bara ekki, enda hef ég ekki kynnt mér þessi mál vel.

Varðandi punktinn með 5 Mós 18:15, þá er ég bara að benda á það, að sú staðreynd að Jesús líkist spámanninum Móse er einungis til að styrkja hann, ekki til að veikja.

Það fer eftir því hvernig þú lítur á málin. Því fleiri atriði í lífi Jesú sem hægt er að búa til með vísunum í Gt, því meira af ævi hans er hægt að kalla hreinan og beinan skáldskap.

Auðvitað þekktu höfundar Guðspjallanna 5. Mós 18:15 og gætu hafa látið Jesú líta út eins og Móse í "fölsunar skyni". Hins vegar getur það líka bara vel verið að Jesús hafi einmitt verið spámaður eins og Móse, því að í honum hafi ræst spádómur 5. Mós 18:15.

Þetta eru tveir möguleikar, en hvað er líklegra? Miðað við það að höfundur Mt, reynir vísvitandi að láta Jesú uppfylla spádóma (sjá hér), þá hlýtur að vera líklegra að höfundurinn hafi viljandi gert Jesú líkan Móse.

Það skiptir engu máli hversu mikið af spádómum gamla testamenntisins endurspeglast í Guðspjöllunum - trúlausir geta alltaf huggað sig við það að þau séu "skáldskapur".

Já, við vitum að höfundar guðspjallanna létu Jesú viljandi uppfylla spádóma. Viltu ekki benda á einhvern almennilegan spádóm sem Jesús uppfyllti?

Svo er annars furðulegt hvernig þeir sem semja guðspjöllin, eins djúpt sokknir í fræðum gamla testamenntisins og þeir augljóslega voru, skyldu hafa ákveðið að trúa á upprisu Jesú á grundvelli heiðinni goðsagna. Mér finnst það afar lang sótt í meira lagi, enda er ekkert rit sem fordæmir heiðnar goðsagnir af eins miklum þrótti og hebreska biblían.

Að guð eignist afkvæmi með hreinni mey er annað dæmi um heiðnar goðsagnir, þannig að ég sé ekkert skrýtið við það að þeir trúi um leið á upprisu sama guða.

....auk þess sem höfundarnir þekkja gríðarlega vel veruleika Hebrea.

Þeir eru nú ansi misjafnir. Markús klúðrar nú sumu.


Sindri Guðjónsson - 27/12/06 09:13 #

Hvorki Matteus, Markús, Lúkas, né Jóhannes segja sérstaklega að Jesús hafi líkst Móse (svo ég muni). Jesús er oft kallaður spámaður, en spámennirnir í GT voru miklu fleiri en Móses. Það er Frelsarinn sem bendir réttilega á það að Jesús er um margt líkur Móse. Í kjölfarið benti ég á það að í 5. Mós 18:15 stæði að Guð myndi vekja upp spámann sem yrði líkur Móse. Þetta er fullkomlega "legitimate" punktur hjá mér.

Hvort sem að Matteus, Markús, Lúkas og Jóhannes séu skáldverk eða ekki, myndu höfundarnir benda á þá spádóma sem þeir teldu að Jesús hefði uppfyllt.

Síðan þarf að hafa í huga að spádómar sem upprunalega hafa eina merkingu, geta verið marg slungnir (multilayer meaning). Þannig er Jesaja 53 um Ísrael. "Hann var særður vegna vorra synda" og allt það, en heila málið er að Jesús uppfyllir köllun Ísraels. Hann verður allt það sem Ísrael var ætlað að vera, en tókst aldrei að gera. Ísrael var kallað til að uppfylla lögmálið, en gat það ekki - Jesús gerði það. Ísrael var kallað til að vera ljós heimsins - en hafði að einhverju leyti brugðist. Jesús brást ekki, hann var ljós heimsins. Jesús varð hið fullkomna Ísrael - varð allt það góða sem þeim var ætlað að vera.


árni Árnason - 29/12/06 01:35 #

Mér datt í hug að skjóta hér inn orði þó að því fari fjarri að ég ætli mér þá umfangsmiklu sagnfræðiþekkingu að rökræða efnið hér að framan í smátriðum.

Svo bar til um þessar mundir að ég fékk í jólagjöf útgáfu Nationl Geographic: Concise History of the World - an illustrated time line.

Atburðum veraldarsögunnar er raðað í tímaröð frá forsögulegum tíma til okkar daga. Einföldun ? Já, vissulega, en fróðleg og skemmtileg uppflettibók eingu að síður.

Ef skoðað er tímabilið árin fyrir og áratugina eftir upphaf okkar tímatals kemur svolítið athyglivert í ljós.

Um manninn/hálfguðinn/guðinn, sem er þungamiðja og kjarni einhverra fjölmennustu, ef ekki fjölmennustu trúarbragða heims, um þann sem á að vera frelsari heimsins, um þann sem steig upp til himna og situr þar við hægri hönd guðs föðurs almáttugs og mun þaðan koma að dæma lifendur og dauða, um þann sem nægir að trúa á til að öðlast eilíft líf, um þann sem varð þess valdandi að tímatalið byrjar á lækkandi mínustölum áður en það fer hækkandi, um þann hvers líkneski "prýðir" flest stærstu dýrustu og íburðarmestu musteri veraldar og hálsa milljarða, um hann sem menn fá háskólagráðu í sögu hans frá jötu til grafar - og áfram, um þetta undur og stórmerki segir efirfarandi:

ca 29 C.E. (Common Era) Jesus of Nasareth begins his ministry in Palestine and attracts devotees through his message of compassion and eternal salvation.

ca 30 C.E. Jesus of Nasareth preaching at a time of great tension between Roman overlords and Jewish subjects in Palestine, is crucified by Roman authorities suspicious of his message of an impending "kingdom of God"

Aðrir meintir viðburðir í lífi þessarar alltofmargumtöluðu persónu hafa annað hvort þótt of ómerkilegir, eða illa studdir sagnfræðilegum heimildum til að setja þá á prent í slíkri bók.

Lokað hefur verið fyrir athugasemdir við þessa færslu. Við bendum á spjallið ef þið viljið halda umræðum áfram.