Ofstækisfullur kverúlant?

Það er fátt leiðinlegra en fólk sem tjáir sig um hluti sem það hefur ekki hundsvit á. Egill Helgason, stjórnandi þáttarins Silfur Egils, virðist því miður hafa þennan leiðinlega ósið. Hann sagði skoðun sína á Vinaleið um daginn.

Í grein sinni Wagner í dragi, ofstækisfullt trúleysi, kosningaauglýsingar eyðir hann fjórum efnisgreinum í umræðu um Vinaleið. Í þeirri fyrstu auglýsir hann þekkingarleysi sitt á þeim sem berjast gegn Vinaleið, í þeirri næstu opinberar hann algjört skilningsleysi sitt á eðli Vinaleiðar. Tvær síðustu efnisgreinarnar byggja á þessu skilningsleysi hans og missa því algjörlega marks.

Hann byrjar umfjöllunina á orðunum: “Það er erfitt að sjá núorðið hverjir eru verri eða ofstækisfyllri - ofstækisfullir trúmenn eða ofstækisfullir trúleysingjar.” Ef Egill hefði eitthvað vit á málunum hefði hann örugglega komið með dæmi um meint ofstæki þessara ofstækisfullu trúleysingja. Þegar kemur að Vinaleið vilja ofstækisfullir trúleysingjar eins og ég vernda leik- og grunnskólabörn fyrir trúboði. Trúmenn sem Egill myndi eflaust kalla hófsama, þjóðkirkjuprestar, vilja ólmir komast inn í skólana. Hvorn hópinn væri réttara að kalla hófsaman?

Það má líka minnast á að Vinaleið er mjög líklega ólögleg, það er að segja ef það er hægt að taka mark á orð æðsta biskups Þjóðkirkjunnar, sem lagði mikla áherslu á að í Vinaleið væri nemendum mismunað á grundvelli trúarbragða.

Síðan skrifar Egill: “Hópar trúleysingja eru í herferð gegn einhverju sem nefnist Vinaleið og starfar á vegum þjóðkirkjunnar.” Og þetta virðist vera það eina sem Egill veit um fyrirbærið, að það er á vegum Þjóðkirkjunnar og kallast Vinaleið. Það er rétt að hópur trúleysingja, Vantrú, hefur barist gegn Vinaleið. En það eru sem betur fer ekki bara trúleysingjar sem eru fylgjandi hlutleysi opinberra skóla hvað varðar trúmál. Meðal félaga sem hafa ályktað gegn Vinaleið eru Ásatrúarfélag Íslands, Samband ungra sjálfstæðismanna og Ung vinstri græn.

Nú kemur síðan setningin sem opinberar algjört skilningsleysi Egils: “Í algjöru menningarleysi er því mótmælt að kristnifræði sé kennd í skólum - í staðinn á að kenna eitthvað sem heitir trúarbragðafræði.” Ég veit ekki til þess að neitt einasta félag á Íslandi hafi lagt það til að það verði hætt að kenna um kristna trú. Siðmennt, sem Egill flokkar líklega sem ofstækisfullt félag, hefur til dæmis oft og mörgum sinnum lagt áherslu á það að félagið sé ekki á móti fræðslu um kristna trú, heldur einungis boðun kristinnar trúar. Siðmennt hefur meira að segja oft sagt að það sé eðlilegt að kenna meira um kristna trú heldur en önnur trúarbrögð vegna sögulegra ástæðna. Ég er sammála þessu. Vinaleið er ekki fræðsla um kristna trú og þess vegna er þessi ofsahræðsla Egils um að brjáluðu trúleysingjarnir séu á móti fræðslu um kristna trú eintómir hugarórar.

Þegar Egill segir að “enginn [verði] verri af því að læra smá kristindóm”, þá er ég fullkomlega sammála honum. Ég vildi að sem flestir fræddust sem mest um kristna trú, það er öruggasta leiðin til þess að afkristnast. En þegar skrifar “Enginn verður heilaþveginn af hálfvolgri kristni þjóðkirkjunnar.” þá er það augjóslega rangt. Börn eru viðkvæm fyrir áróðri. Þetta veit Þjóðkirkjan og einblínir þess vegna á börnin.

Það er í sjálfu sér ekkert að því að vita lítið um þessi mál, ef maður er þá reiðubúinn til þess að taka gagnrýni og læra af henni. Viðbrögð Egils við málefnalegum athugasemdum við þessa vitleysu voru hins vegar þau að skrifa um þetta væri eins og að ýta á hnapp, því þá kæmu leiðinlegu trúleysingjarnir. Afskaplega sorglegt. Þegar Óli Gneisti benti á í athugasemd að þetta væri ad hominem rökvilla, að ráðast á persónu andmælandans en ekki rökin sjálf, greip Egill til þess ráðs að eyða báðum athugasemdunum. Ætli gagnrýni á málflutning Egils verði eitt af því sem netsían hans eigi að koma í veg fyrir?