Allar færslur Allir flokkar Sos Um félagið Úrskráning Lógó Spjallid@Vantru Póstfang Vantru@Facebook Vantru@Youtube Vantru@Twitter

Samningur ríkis og kirkju : Heimildaskrá

I. HLUTI

[1] Strangt til tekið var það biskupinn, fjármálaráðherra og kirkjumálaráðherra sem undirrituðu samninginn, og í samningnum er hann sagður vera milli íslenska ríkisins og þjóðkirkjunnar. Samkvæmt fjárlögum er það Biskup Íslands sem fær greitt en eini lögaðilinn í því sambandi sem er með kennitölu og VSK númer er Biskupsstofa, sjá fyrirtækjaskrá ríkisskattstofu. Samkvæmt 4. grein samningsins má endurskoða 3. grein hans (greiðslur ríkissjóðs) að 15 árum liðnum.

[2] Lögin tóku gildi 1. Janúar 1998.

[3] Í „Álitsgerð Kirkjueignanefndar frá 1984 (fyrri hluti)“ bls. 7 er talan 45% sett fram án sérstaks rökstuðnings. Vitnað er í Pál E. Ólafsson („Menn og menntir I.“, bls. 72-73) en hann virðist þó frekar halda því fram að eignirnar hafi numið helmingi hið minnsta(.pdf) .

[4] Sjá grein Þóris Stephensen.

[5] Sjá álitsgerð Kirkjueignarnefndar [3], kafla VI.3.

[6] Sama, kafli VI.4.

[7] Lög nr. 71/1919. ”... efnahagsþrengingar höguðu því þannig að sjóðirnir urðu að engu“.

[8] Nefndin var skipuð af Friðjóni Þórðarsyni kirkjumálaráðherra en í henni sátu þrír fulltrúar Þjóðkirkjunnar og tveir fulltrúar stjórnvalda. Sjá [3], bls. 1.

[9] Niðurstöðu nefndarinnar má lesa á bls. 75. Kirkjan eigi enn eignir sem ekki hafi verið teknar með ótvíræðri lagaheimild og vitnar til XI. kafla þar sem fyrisögn 1. undirkafla segir allt sem segja þarf: „Kirkjurnar eiga enn jarðirnar.“ (bls. 57). Mun styttri undirkafli, „Andstæð sjónarmið“ á bls. 59 og 60 nefnir nokkrar „viðraðar skoðanir“ annarra um eignarréttinn en þeim vísað frá og klykkt út með að „... vel má hugsa sér að jarðirnar ...megi gera arðbærar fyrir hina réttu eigendur þeirra, þ.e. kirkjurnar“ (bls. 60).

[10] Úr BA ritgerð Trausta Salvar Kristjánssonar, HA, 2010, „Þjóðkirkjan og samskiptin við ríkið. Hvers vegna eru ríki og kirkja ekki aðskilin að fullu á Íslandi?(.pdf), bls. 33. Orð Þorvalds eru frá 2007 samkvæmt ritgerðinni en nánari heimildar er ekki getið.

[11] Sunna Axelsdóttir, „Samband íslenska ríkisins og þjóðkirkjunnar. Lagalegur grundvöllur(.pdf), BA ritgerð við HA, 2010, bls. 17.

[12] Trausti Salvar Kristjánsson [10], bls. 33. Orð biskups eru frá 2008 úr viðtalið höfundar.

II. HLUTI

[13] Ríkisendurskoðun, 2011, „Skýrsla til Alþingis. Biskupsstofa, sóknir og sjóðir kirkjunnar(.pdf), bls. 25.

[14] Miðað er við janúar hvers árs, sjá hjá Hagstofu Íslands.

[15] Lækkun greiðslunnar undanfarin ár er auðvitað afleiðing almenns efnahagslegs samdráttar og einhliða ákvörðunar ríkisvaldsins um að standa ekki að fullu við gerðan samning. Þetta leiðir tvennt í ljós: annars vegar að lækkunin er afbrigðileg (að því gefnu að Ísland eigi sér einhverja efnahagslega framtíð) og hins vegar að samningurinn er ekki eins gulltryggður og Þjóðkirkjan vill vera að láta.

[16] Sjá [14]

[17] Fjárlög 2012(.pdf), bls. 89.

[18] Seðlabanki Íslands.

[19] Fyrir Bretland, fyrir USA sjá þetta og þetta.

[20] Sjá t.d. skjal þar sem gert er ráð fyrir 1,2% árlegum hagvexti á heimsvísu fram til 2050(.pdf). Um hagvöxt á 20. öldinni.

[21] Fjárfesting í nýjum orkumannvirkjum upp á 223 milljónir dollara á gengi 125(.pdf)

[22] Nettó skuldir 2674 milljónir dollara, fjármagnskostnaður 108 milljónir dollara.

[23] Meðaltal áranna 1992 – 2011 er 2,45%.

[24] Þetta er ekki svo skrýtið sem það hljómar. Framlag launþega til verðmætasköpunar samfélagsins eykst hraðar en annarra þátta, m.a. vegna aukinnar menntunar og aukinnar áherslu á hugvitsstörf umfram líkamleg störf. Framleiðni vinnuafls eykst (og er grundvöllur hagvaxtar) og ef hlutur annarra þátta í framlegð minnkar á sama tíma er grundvöllur til hækkunar launa umfram hagvöxt. Slíkt gildir auðvitað ekki alltaf né allstaðar. Hagfræðingar eyða miklu púðri í að ræða að hve miklu leyti laun hækki of hratt eða ekki.

[25] Sjá hagtölur hjá Hagstofu Íslands.

[26] Samanburður áranna 1999-2008 og 1999-2010, sjá Hagstofu Íslands [24] og Ríkisendurskoðun [13].

[27] Miðað er við janúar hvers árs. Ef miðað er við vísitöluhækkun 2009 – 2012 (janúar ár hvert) og 1,6 milljarði árið 2008 fæst 1,9 milljarðir. Ef 3,3% raunhækkun er bætt við fæst 2,1 milljarður.

[28] Um bandarísk ríkisskuldabréf. Um hækkun Dow Jones og ummæli Warren Buffett. Um verðbreytingar dollars.

III. HLUTI

[29] Guðmundur Þór Guðmundsson framkvæmdastjóri Kirkjuráðs, birtist í tímaritinu Markaðnum sem fylgdi Fréttablaðinu, 9. Apríl 2008.

[30] Sunna Axelsdóttir, sjá [11] bls. 23.

[31] Sjá t.d. Skuldum við kirkjunni pening?. Í umræðum á netinu hef ég bent á að vel mætti reikna þetta betur ef menn vilja og ætti þá að reynast auðvelt að hrekja niðurstöður mínar. Á málfundi Guðfræðideildar um samskipti ríkis og kirkju sama ár spurði ég fundarmenn hvort enginn hefði reiknað þetta út og hvort þeir könnuðust við útreikninga mína (sem þeir gerðu víst flestir!). Stærðfræðiprófessor nokkur var meðal fundarmanna og rak í rogastans yfir skorti á útreikningum, en fundarstjórnendur héldu því fram – eins og Sunna Axelsdóttir í ritgerð sinni tveimur árum síðar [11] – að engin tilraun hefði verið gerð til að reikna þetta út.

[32] Sjá [10], bls. 33-34. Trausti túlkar orð Þorvaldar þannig að verðmæti eignanna hafi verið ”talsvert hærra en einhverjir bjuggust við” og að kirkjan myndi jafnvel græða á því að fá jarðirnar aftur í sínar hendur!

[33] Samkvæmt upplýsingalögum ætti hver sem er sem greiðir beint eða óbeint til kirkjunnar að geta fengið afrit af skýrslunni. Greinarhöfundur hefur ekki gert tilraun til þess enda búsettur erlendis.

[34] Orð Sigríðar birtust í Markaðnum, sjá [29]. Samhengi orða hennar var sú fullyrðing að sænska kirkjan lifi af arði af eignum, þessari fullyrðingu heyrist fleygt af og til m.a. frá kirkjunnar mönnum en er alvarleg rangfærsla eins og kemur síðar fram.

[35] Álitsgerð kirkjueignarnefndar, sjá [3] bls. 11.

[36]Sjá skýrslu eignarhalds bújarða(.pdf).

[37] Sjá [29].

[38] Þetta kemur fram í athugasemdum við frumvarpið frá 1997. Vísitala reiknuð samkvæmt tölum frá Hagstofunni.

[39] Sjá matsnefnd eignarnámsbóta. Vísitala reiknuð samkvæmt tölum frá Hagstofunni.

[40] Staðarstaður á Snæfellsnesi, talin með betri kirkjujörðum. Sjá Fasteignamat hjá Þjóðskrá.

[41] Sindri Siggeirsson, „Er réttlætismál að skilja að ríki og þjóðkirkju á Íslandi?“, BA ritgerð við Háskólann á Bifröst 2010, bls. 25-26.

[42] Heimasíða sænsku kirkjunnar (enski hluti), sjá . Um fjármagnstekjur 2009, sjá árskýrslu bls. 42.

[43] Fjárlög 2012, sjá [17]. Í fljótu bragði virðist það undarlegt hversu miklu meiri rekstrarkostnaður sænsku kirkjunnar er miðað við höfðatölu. Samkvæmt upplýsingum á heimasíðu sænsku skattstofunnar nemur kirkjugjaldið um 1% af launum og á heimasíðu sænsku kirkjunnar má sjá að 70% landsmanna eru skráðir í kirkjuna. Skattlagning á tekjur árið 2008 námu tæpum 1000 milljörðum sænskra króna og skattskyldar tekjur gætu þá verið eitthvað yfir 2000 milljarðir. Eitt prósent af 70% af skattskyldum tekjum er þá tæpir 20 milljarðar. Um skatttekjur 2008(.pdf).

[44] Árbók þjóðkirkjunnar 2010, bls. 35. Kirkjumálasjóður fer með eignir kirkjunnar(.pdf).


Slagorð

Movable Type
knýr þennan vef