Stefán Pálsson skrifar um páfann og öll þau gífuryrði sem fallið hafa í kjölfar dauða hans. Þar birtist þetta:
„Það er ekki lítil ásökun fólgin í því að kenna einum manni eða trúarstofnun um skæðasta sjúkdómsfaraldur mannkynssögunnar og dauða milljóna manna. Ætla mætti að svo alvarlegar ásakanir þyrfti að styðja veigamiklum rökum, en erfitt virðist að koma auga á þau.“
Þarna er á ferðinni hugsanavilla hjá Stefáni. Við hér á Vantrú vorum í það minnsta ekki að kenna páfanum persónulega um alnæmisfaraldurinn heldur var hann og kaþólska kirkjan gagnrýnd fyrir þá stefnu að vinna ekki gegn útbreiðslunni, heldur halda fólki í fáfræði og smokklausri smithættu.
Ég verð nú að segja að mér fannst þessu ekkert beint að okkur en mér fannst hins vegar þessi lína áhugaverð:
"Endurspeglar kannski hugmyndin um hrekklausu einfeldningana sem hlýða páfa í blindni staðalímyndir þær sem við höfum af íbúum Afríku? Er ekki viss hroki fólginn í því að gefa sér að fólk sunnan Sahara sé of óupplýst til að geta séð í gegnum kreddur og íhaldsemi?"
Það er nú þannig að fólk um allan heim fellur fyrir kjaftæðisboðskapi sama hve "upplýst" samfélögin eru, það er ekkert sérstakt við fólk sunnan Sahara. Það er kannski minna af sögum um brottnám geimvera á þeim slóðum og það fer ekki til hómópata en þetta eru bara ólíkar hliðar á sama teningnum. Það er enginn hroki falinn í því að benda á að fólk sé illa statt vegna þess að það féll fyrir kjaftæðinu í páfanum.
Á þessari síðustu röksemd Óla Gneista sé ég þann galla helztan, að hann hefur ekki nokkra staðfesta vitneskju um, að viðkomandi fólk hafi fallið fyrir "kjaftæðinu í páfanum" um verjur. Og ég spyr: Ef kaþólikki fer ekki eftir boðskap kirkjunnar um að kynmök megi ekki iðka utan hjónabands, hvernig getið þið þá búizt við, að hann fari nákvæmlega eftir þeim fyrirmælum páfans að nota ekki verjur? – Sjálfur tek ég það fram, svo að það sé alveg ljóst, að ég tel ekki rangt, heldur rétt og ábyrgðarfullt, af alnæmissýktum manni að nota gúmmíverju þegar hann sefur hjá ósýktri konu sinni. Ég hef hvergi séð bein orð páfans nýlátna, sem fordæmi slíkt. Ennfremur er ég langt frá því að vera einn um þessa afstöðu, sem ég tel vel grundvallaða á kaþólskum siðfræðiprincípum, og kardínáli nokkur hefur í nafni Páfagarðs hefur m.a.s. talað fyrir þessu áliti.
Núnú, en hvað þá um orð annars kardínála þarna innanbúðar sem fullyrt hefur að alnæmisveiran nái að smjúga út gegnum smokkinn, því hann sé á einhvern hátt gisinn? Hefur hann rétt eða rangt fyrir sér?
Það er út í hött fyrir mig að reyna að svara þessu, þetta er verkefni fyrir raunvísindamann, þ.e.a.s. að kanna hvort smokkurinn haldi 100% eða hvort einhverjar örsmáar agnir geti smogið í gegn og hvort veira geti það, þótt sáðfruma geti það ekki. Ég fullyrði ekkert í því efni, en allir ættu að vera sammála um að mikilvægt er, að sannleikurinn í þessu máli verði leiddur í ljós.
Vinur minn kaþólskur hafði í haust látið mig hafa upplýsingar, sem eru svo mikilsverðar í öllu þessu máli, að ég get ekki látið hjá líða að setja þær hér á “blað”:
Í viðtali við Javier Lozano Barragán kardínála, yfirmann páfaráðs er fjallar um heilsugæslufólk og birtist á veffanginu Zenit.org 6. nóvember 2003, sagði hann eftirfarandi: "Kenning kaþólsku kirkjunnar er mjög skýr. Til að verja eigið líf gegn árásarmanni má jafnvel drepa. Þannig getur eiginkona varið líf sitt með því að nota smokk ef eiginmaður hennar, smitaður af alnæmi, krefst hjúskapafars og kann með þeim hætti að smita konuna af vírusnum sem gæti leitt hana til dauða." – Í fyrrnefndu samtali við Javier Lozano Barragán kardínála segir hann: "Þeir segja að kaþólska kirkjan sé mikill manndrápari vegna þessarar kenningar [að smokkar séu ekki lausnin] en þetta er misskilningur. Ef þú horfir til dæmis til Botsvana sem er auðugt afrískt land, þá eru 39% íbúa þess smitaðir af alnæmi þótt landið hafi mestu útbreiðslu á smokkum." Sannreyna má á Netinu að við lok árs 2001 voru 38.8% fullorðnir íbúar (15-49 ára) Botsvana með HIV veiruna samkvæmt UNAIDS. Í fyrrgreindu viðtali kom fram að kaþólska kirkjan ein annast 26.7% af öllum alnæmissjúklingnum í heimunum og leitar leiða til að gera enn betur í þessu líknarstarfi sínu. [Tilvitnun lýkur í vin minn.]
Jón Valur, kaþólikkar falla fyrir freistingum einsog aðrir, munurinn er að hinir eru líklegri til að vera tilbúnir með smokk.
þetta er verkefni fyrir raunvísindamann, þ.e.a.s. að kanna hvort smokkurinn haldi 100% eða hvort einhverjar örsmáar agnir geti smogið í gegn og hvort veira geti það, þótt sáðfruma geti það ekki.
Það er semsagt ekki í verkahring kardínála að fullyrða eitthvað í þessum efnum. Ef hann byggði þessa fullyrðingu sína á niðurstöðum rannsókna væri þetta almenn vitneskja. En þetta hefur bara heyrst frá þessum eina manni. Þar af leiðandi er líklegast að þetta sé aum lygi, áróðurstrikk þessa mannhatara sem þú aðhyllist.
Það er allt í lagi, að Birgir dragi sínar ályktanir ("Þar af leiðandi ..."). En þegar forsendurnar eru svona hæpnar (m.a.s. hypothetiskar að sjálfs hans sögn: "Ef ..."), þá er ofrausn að hlaða svona geypihörðum áfellisdómum, sweeping generalizations og gífuryrðum inn í niðurstöðuna – þ.e.: 1: "aum lygi", 2: "áróðurstrikk," 3: "þessa mannhatara". Ekki líkist þetta a.m.k. röksemdafærslunum sem tíðkast uppi í heimspekiskor heimspekideildar HÍ.
Þar fyrir utan eru flestir ef ekki allir kardínálarnir þrautþjálfaðir í vísindalegum vinnubrögðum, með heimspekinám að baki. Mér þykir ólíklegt, að viðkomandi kardínáli láti hafa svona eftir sér án þess að hafa haft eitthvað fyrir sér í því efni. Vísa til þess, sem ég sagði hér ofar (og eru ekki veirur smærri en sáðfrumur?), og einnig til neðangreindrar vefsíðu háskóla nokkurs, þar sem rætt er um alnæmissmit og m.a. talað um smokkinn (ekki á kaþólskum nótum), er þar segir m.a. í FAQ-kafla: "Q: What is the best way to prevent HIV infection? – A: The only 100% way to prevent HIV infection is to be abstinent." Vefslóðin er: http://www.fiu.edu/~health/faq/hivfaq.htm .
Þetta er hlægilegt, Jón Valur. Eru menn með heimspekinám betur til þess fallnir en aðrir að meta hriphneigð gúmmíverja?
Eg stend við fyrri orð mín. Meðan fullyrðingin um leku smokkanna er ekki almennt viðurkennd staðreynd, byggð á vísindalegum niðurstöðum, heldur bara órökstudd fullyrðing út úr kaþólskum kardínála, leyfi ég mér með réttu að kalla þetta áróður og lygi, og höfundinn mannhatara.
Þetta er ekkert flóknara.
Jón Valur, besta aðferðin til að forðast alla smitsjúkdóma er að hafa alls engin samskipti við annað fólk. Samt er varla hægt að telja það raunhæfan kost, ekki frekar en skírlífi.
Það er líka dálítið villandi að segja að skírlífi sé 100% vörn gegn HIV smiti því margir hafa smitast í gegnum blóðgjafir.
HIV-Vefurinn, sem og aðrir, segir að smokkar sem uppfylla ESB-staðla og sem eru rétt notaðir séu 100% vörn.
Um það má auðvitað deila hversu mikil áhrif staðhæfingar kaþólsku kirkjunnar um gagnsleysi smokksins í raun hafa. Það breytir því samt ekki að þessi áróður er svívirðilegur. Af hverju að reyna að verja þetta þvaður í kirkjunnar mönnum?
Jón Valur, þú segir:
„Ef kaþólikki fer ekki eftir boðskap kirkjunnar um að kynmök megi ekki iðka utan hjónabands, hvernig getið þið þá búizt við, að hann fari nákvæmlega eftir þeim fyrirmælum páfans að nota ekki verjur?“
Þessu vil ég svara með því að benda á að í fyrsta lagi er kynhvötin einhver sterkasta hvöt mannsins. Oft á fólk einfaldlega erfitt með að hemja sig á þessu sviði og orð einhverra klerka duga þar lítt. Skírlífisáróður er þess vegna ekki vænlegur til árangrus.
Í öðru lagi vil ég benda á að smokkaáróðurinn getur hins vegar haft áhrif á hegðun fólks ef lygum er beitt til að koma ranghugmyndum inn í höfuðið á fólki þannig að það telji hann gagnslausan – svo að ég tali nú ekki um ef dreifing smokka er beinlínis hindruð en þess eru því miður dæmi.
Þið haldið áfram að vera svo harðorðir, strákar, þetta er engu lagi líkt.
Við Lárus Viðar vil ég segja, að ef það er rétt, að smokkar, "sem uppfylla ESB-staðla og eru rétt notaðir, séu 100% vörn," þá er það alveg ágætt. En ég hef heyrt, að framleiðslan sé nú misjöfn. Þá mætti ætla, að í fátækari löndum sé ekki víst, að þeir uppfylli ævinlega þessa ESB-staðla. Þar að auki eru þeir ekki alltaf rétt notaðir. Menn þekkja nú dæmi þess hérlendis, þegar treyst hefur verið á þá, en þeir brostið eða runnið af, og þá er engin vörn í þeim gegn sjúkdómum. Þannig að skírlífið er vitaskuld ekki bara betri, heldur 100% vörn gegn smiti við kynlíf. Ég neitaði því aldrei, að einstaklingar smitist líka við blóðgjöf og við fæðingu barns, ef eitthvað fer þar úrskeiðis. En þið gerið allt of lítið úr skírlífisvörninni. Er það af rótum einhverrar kynþáttahyggju? Af hverju ættu dökkir menn í Afríku að eiga eitthvað erfiðara með sig en við hérna á Íslandi? Það versta, sem Afríkumenn gætu gert, væri að flytja inn lauslæti Vesturlandamannsins.
Aðalröksemd Þórðar er sú, "að smokkaáróðurinn getur hins vegar haft áhrif á hegðun fólks ef lygum er beitt til að koma ranghugmyndum inn í höfuðið á fólki þannig að það telji hann gagnslausan". En ásökunin á hendur páfanum var fyrst og fremst í allt öðru formi, þ.e.a.s. því, að hann hafi borið ábyrgðina á því, að milljónir kaþólikka hafi dáið úr eyðni vegna þess að hann bannaði þeim að nota smokkinn – og þeir náttúrlega hlýtt honum/kirkjunni (hljóta menn að gefa sér). Og ég svaraði þeirri ásökun þannig: „Ef kaþólikki fer ekki eftir boðskap kirkjunnar um að kynmök megi ekki iðka utan hjónabands, hvernig getið þið þá búizt við, að hann fari nákvæmlega eftir þeim fyrirmælum páfans að nota ekki verjur?“ – Þessu hefur Þórður ekki svarað í raun. Ef menn eru nógu óhlýðnir kirkjunni til að halda fram hjá konum sínum, þá víla þeir heldur ekki fyrir sér að nota smokk – sér í lagi, ef þeir (1) óttast smit af einhverjum sjúkdómi frá konunni eða að smita hana sjálfir og (2) ef þeir vilja síður eignast barn sem þeir þurfa kannski að framfleyta. Að ímynda sér, að þessir menn verði allt í einu óskaplega guðrækilegir í framan í svona kringumstæðum og hafni því að nota smokk af ofangreindri trúarástæðu, það er alveg út í hött. Og eins og Ragnar Brynjólfsson hefur þegar gefið til kynna á vefsíðunni Samúðarkveðjur (http://www.vantru.net/2005/04/03/19.16/), sem ég rakst á í 1. sinn í gær, þá er það slappt af ykkur að geta ekki bent á eitt einasta dæmi (af öllum þessum ætlaða fjölda!!), sem sýni og sanni, að páfinn hafi orðið valdur að dauða einhvers (einkum konu eða barns) vegna hvatningar hans, sem viðkomandi smitberi hafi tekið svo alvarlega, að úr hafi orðið alnæmissmit. Þið standið þarna uppi – og ekki í 1. sinn – sem innistæðulausir fullyrðingamenn.
Er það af rótum einhverrar kynþáttahyggju? Af hverju ættu dökkir menn í Afríku að eiga eitthvað erfiðara með sig en við hérna á Íslandi?
Djöfull geturðu lagst lúalega lágt, þegar þú reynir að koma á okkur höggi. Hvar nákvæmlega kemur það fram að þetta hafi eitthvað með kynþætti að gera?
...þá er það slappt af ykkur að geta ekki bent á eitt einasta dæmi (af öllum þessum ætlaða fjölda!!), sem sýni og sanni, að páfinn hafi orðið valdur að dauða einhvers (einkum konu eða barns) vegna hvatningar hans, sem viðkomandi smitberi hafi tekið svo alvarlega, að úr hafi orðið alnæmissmit.
Það er fáránlegt að heimta einstök nöfn, enda menn ekki með aðgang að læknagögnum í þessum heimshluta. Um leið og maður kæmist yfir slík gögn er ég sannfærður um að við gætum ekki bara komið með eitt dæmi heldur þúsundir.
Gleymdirðu nokkuð að lesa þetta? Þarna er eitt dæmi um hvernig stefna páfa hefur valdið dauða, þótt ekki sé um alnæmissmit að ræða í þessu tilfelli.
Hættið nú að einblína á nöfn fórnarlambanna og reynið að sjá hlutina í samhengi með opnum augum. Þetta ætti að nægja hverjum skynsömum manni. Þar stendur:
Já, svo langt hefur vitleysan gengið að kirkjunnar menn í Afríku hafa haldið þeirri firru að fólki að á smokkum séu örlítil göt sem alnæmisveiran smjúgi í gegnum. Þetta hefur háttsettur maður í Vatíkaninu tekið undir og svo alvarlegt er málið að Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin hefur séð ástæðu til að fordæma þvargið í klerkunum. Hún hefur bent á að smokkanotkun dregur úr hættu á alnæmissýkingu í 90% tilvika. Þá segir hún hinar röngu staðhæfingar kaþólsku kirkjunnar um smokka og alnæmi hættulegar í ljósi þess að um sé að ræða alheimsfaraldur sem hafi nú þegar dregið til dauða 20 milljónir manna en um 42 milljónir séu sýktar. [leturbreyting mín - BB]
„Ef kaþólikki fer ekki eftir boðskap kirkjunnar um að kynmök megi ekki iðka utan hjónabands, hvernig getið þið þá búizt við, að hann fari nákvæmlega eftir þeim fyrirmælum páfans að nota ekki verjur?“ – Þessu hefur Þórður ekki svarað í raun.
Af hverju þarf Þórður að svara þessu þegar ég er þegar búinn að því?
Allir falla fyrir freistingum en kjaftæðisboðskapur kirkjunnar kemur í veg fyrir að kaþólikkar séu tilbúnir með smokk.
Jamm, við erum ekki innistæðulausir fullyrðingamenn. Þannig má benda á frétt frá BBC þar sem haft er eftir Gordon Wambi, sem hefur umsjón með HIV-greiningarstöð í Lwak, nærri Viktoríuvatni í Kenía, að hann geti ekki dreift smokkum vegna andstöðu Kaþólsku kirkjunnar. Segir hann suma presta jafnvel segja alnæmisveiruna vera á smokkum (um þetta hefur líka verið fjallað í The Guardian eins og ég hef vikið að áður á þessum vef).
Einnig má nefna að í San Salvador tókst Kaþólsku kirkjunni árið 1998 að fá þau lög sett – eins og fram kemur hér – að á smokkum yrðu sérstakar aðvaranir um að þeir væru ekki vörn gegn alnæmisveirunni.
Ekki þarf að efast um að í þessum dæmum hefur andstaða Kaþólsku kirkjunnar gegn smokkum í reynd kostað mannslíf, sérstaklega í Kenía þar sem fimmti hver íbúi er HIV-smitaður eins og fram kemur í áðurnefndri frétt BBC (í San Salvador er hlutfall smitaðra einnig hátt en þó mun minna eða 0,7% (eins og fram kemur hér)).
Við þetta má bæta að lygaáróður Kaþólsku kirkjunnar um gagnsleysi smokksins er alveg sérstaklega alvarlegur í löndunum sunnan Sahara. Þau eru fátæk og fólkið skortir sárlega menntun. Það auðveldar ekki uppfræðslu þessa fólks um hvernig verjast má alnæmi – sem ekki er vanþörf á, eins og vikið hefur verið að í fréttum BBC – þegar svo áhrifamikil stofnun og Kaþólska kirkjan þvælist fyrir og heldur að því einhverju rugli.
Nei, sennilega er smokkurinn ekki gagnslaus í afar mörgum tilvikum til að verjast HIV-smiti. En ef "smokkanotkun dregur úr hættu á alnæmissýkingu í 90% tilvika," eins og Birgir telur (með heimild sinni), þá er það stórkostlega alvarlegt mál. Sjáið þið það ekki? – því að það þýðir, að við 10. hverjar samfarir sýkts manns smitar hann konuna. Þá er nú betra að sleppa þessu gamni.
Ég árétta það sem Lárus Viðar segir hér að ofan:
HIV-Vefurinn, sem og aðrir, segir að smokkar sem uppfylla ESB-staðla og sem eru rétt notaðir séu 100% vörn.
Í stað þess að fordæma kynlíf ætti kaþólska kirkjan að sjá til þess að ESB-staðlaðir smokkar séu í umferð.
Þess má geta að það orðalag mitt sem Jón Valur vísaði þarna til er ónákvæmt; fulltrúi WHO sagði ekki aðeins að smokkurinn drægi úr smithættu í 90% tilvika heldur að hann kæmi í veg fyrir smit svo oft – eins og hann hefur raunar áttað sig á.
Þess ber hins vegar að geta að sú vörn, sem smokkurinn veitir, er allt að því 100% sé hann notaður rétt – eins og Birgir var reyndar rétt í þessu að benda á og fram kemur í skýrslu frá Human Rights Watch („they reduce HIV risk to almost zero“).
Ég fagna því bara heils hugar, ef smokkurinn er nánast 100% öruggur – eða ýmsar gerðir hans. En kaþólska leiðin gagnvart utanhjónabandskynlífi er ekki "allt að því 100%" örugg vörn, heldur 100%. Þeir geta svo auðvitað smitazt með öðrum leiðum, t.d. sprautunál. En gagnvart kynlífinu er kristna leiðin (því að hún er ekkert rómversk-kaþólsk frekar en orþódox) sú affarasælasta. Eða viljið þið fordæma það viðhorf?
Sem enn eitt dæmið um skaðleg áhrif kaþólsku kirkjunnar má nefna að á Filippseyjum hefur henni tekist að stýra aðgerðum stjórnvalda í baráttunni gegn alnæmi. Þau hafa þannig hindrað (impede) aðgengi að smokkum af ótta við að móðga (offend) íhaldssama kaþólikka, eins og fram kemur í skýrslu frá Human Rights Watch, útgefinni í maí 2004. Árið 2003 tókst kirkjunni meira að segja að koma í veg fyrir (block) að sett yrðu lög um opinberar fjárveitingar til kaupa á smokkum og öðrum getnaðarvörnum. Hingað til hefur alnæmi verið lítt útbreytt á Filippseyjum, ekki þó vegna skírlífis því að tíðni annarra kynsjúkdóma (STDs) er há. Human Rights Watch óttast því að sprenging (explosion) muni verða í útbreiðslu alnæmis í landinu.
... fyrir suma, já, en það segir ekkert um aðra. Og kristnir menn treysta ekki bara á sjálfa sig. "Allt megna ég fyrir hjálp hans, sem mig styrkan gjörir" (Fil. 4.13).
Eru samtökin Human Rights Watch kannski bara með kynþáttafordóma? :)
Þetta "... fyrir suma ..." hjá mér vísaði náttúrlega til innleggs Birgis þar sem hann sagði "kristilega leiðin er óframkvæmanleg".
Borgaralega séð (eða sem borgarar) mega þeir það. Sem kristnir menn geta þeir það líka – þeim er sjálfum fengið í hendur valdið til að framfylgja sínu siðferði. En "Guð leyfir ekki allt sem hann lofar," segir gamall málsháttur. Hann lofar okkur að óhlýðnast sér, þótt hann leyfi það ekki í lögmáli sínu.
Nú mega menn alveg hafa það siðferði sem þeim sýnist og gildir það jafnt um kaþólikka sem aðra. Telji einhver smokka og kynlíf utan hjónabands brjóta gegn góðu siðferði þá sleppir hann því bara að sofa hjá þar til hann giftir sig. Og ef hann getur hamið sig og sleppt því að eiga samfarir við maka sinn oftar en þarf til að eignast hæfilega mörg börn þá bara gerir hann það. Makinn gæti reyndar orðið ósáttur við kynsveltið – en þá kemur skilnaður alltaf til greina (já, meira að segja í strangtrúarríkinu Íran geta konur farið fram á skilnað nái þær að sanna að eiginmaðurinn sé getulaus).
Sem sagt: Allir mega hafa sitt persónulega siðferði og lifa í samræmi við það – og á það við um kaþólska klerka jafnt sem aðra. Hins vegar er ekki hægt að sætta sig við að páfinn, kardínálarnir og prestarnir skuli sýknt og heilagt vera að skipta sér af því hvernig aðrir kjósa að haga sínu lífi. Almenningur hefur ekki kosið þá til eins eða neins. Samt beita þeir sínum klerklegu áhrifum til að þvinga ríkisstjórnir til að taka upp afturhaldssama stefnu í alls kyns málum sem koma þeim ekkert við.
Og fyrir þetta þarf almenningur að líða í löndum þar sem ítök kaþólsku kirkjunnar eru sterk. Já, þjóðþing verða að hverfa frá setningu laga um fjárveitingar til kaupa á svo sjálfsögðum hlutum sem smokkum og ófært verður jafnvel að dreifa þeim vegna þess að kirkjan vill neyða alla til að vera skírlífir. Og svo að enginn fari nú að nota þá smokka, sem hann hugsanlega gæti komist yfir, er því logið að fólki – oft á tíðum fátæku og ómenntuðu – að smokkurinn veiti enga vörn gegn alnæmi. Í San Salvador hefur meira að segja verið lögfest að þessi lygi skuli standa á smokkapakkningunum! Og í Kenía hafa kirkjunnar menn jafnvel gengið svo langt að ljúga því að fólki að smokkurinn geti valdið alnæmi þar sem veiran sé á honum!
Þetta gengur ekki lengur. Þessa menn þarf að stoppa.
Vefsíða, sem ég rakst á fyrir tilviljun í dag, reyndist hafa merkilega mikið að segja einmitt um það umræðuefni okkar, hvort smokkaverjur séu öruggasta vörn gegn alnæmi eða hvort siðgæðiskröfur margra trúarbragða (ekki aðeins kaþólskrar kirkju) séu kannski einmitt sú leið í þessu máli sem kemst næst því að vera 100% örugg, þ.e.a.s. að halda sér frá kynlífi fyrir giftingu og auðsýna maka sínum fullan trúnað. Lesið þessa vefslóð: Are Condoms Foolproof, or for Fools? – og ræðið svo málin aftur, ef þið teljið ykkur hafa svör við þessu.
Takið vel eftir því, að þarna er vitnað í orð hvers læknisins á fætur öðrum og það sérfræðinga og manna sem tengjast eyðnivörnum o.fl. í þessu sambandi. Þarna eru líka upplýsingar sem varða fullyrðingu sumra Vantrúarmanna á þá leið að smokkar geti ekki verið svo gisnir að HIV-veiran komist í gegnum þá. Ekki fær sú fullyrðing staðfestingu í þessari grein. En að auki er bent á, að kynsjúkdómar smitast ekki einvörðungu við beinan samnúning kynfæranna, heldur geta a.m.k. sumir þeirra smitazt við snertingu í klofinu utan við vaginam & penem. Og loks er það stór faktor í þessari vefgrein, að smokkar bregðast á ýmsa lund – stöðug notkun þeirra kemur ekki í veg fyrir ‘slys’ og mistök, eins og ég hef bent á hér ofar, en þarna eru beinlínis tölur um slíkt úr ýmsum rannsóknum – tölur sem hljóta að fá ýmsa til að hugsa sig ærlega um. Og af því að smokknum er í raun einungis beitt sem getnaðarvörn vegna þessa eina sólarhrings, sem konan er frjó í hverjum tunglmánuði, og hefur þar að vísu æði-hátt öryggisstig, þá er réttmæt sú ábending greinarhöfundar, að þetta er samt verulega ólíkt því vandamáli sem við er að glíma þegar um lífshættulega farsótt er að ræða : smit af alnæmi og öðrum kynsjúkdómum getur átt sér stað alla daga tíðamánaðarins, ekki bara kringum egglos, og áhrifin eru nógu afgerandi af “bara einu smá-smiti”, þótt jafnvel 1000 önnur samfaratilfelli gengju annars vel og smitlaust fyrir sig, – þannig að öryggiskröfurnar þurfa að vera langtum harðari gagnvart þessu (heldur en einfaldri getnaðarvörn) í þeim samfélögum þar sem alnæmi er grasserandi.
Þótt kaþólska kirkjan sé alls ekkert ein um það að predika skírlífi og tala gegn getnaðarvarna-lífsstílnum (sú orþódoxa gerir það líka, sbr. þessa vefgrein: The Russian Orthodox Church condemned abortion, contraception, pre- and extra-marital sexual activity ..., og eins Islam í báðum meginstraumum sínum og vafalaust fleiri trúarbrögð og siðgæðishefðir ýmissa þjóða heims, sem enn eru tiltölulega óspilltar af efnishyggjuáhrifum frá Vesturlöndum), þá voru þeir samt býsna harðorðir hér á þessari vefsíðu þeir Birgir, Þórður o.fl. um sérlega vonzku páfans og kaþólsku kirkjunnar að voga sér að bjóða fólki þessa skírlífisúrlausn til að forða því undan smiti af alnæmi. En ég vil biðja þá að setja sig í spor þessa illa stadda fólks í Afríku og víðar: Myndu þeir telja sig örugga gagnvart HIV-smiti, ef þeir ættu heima innan um fullt af smituðum konum, en væru sjálfir fjöllyndir og gengju glaðir til verks hverja nótt sem færi gæfist, þótt þeir vissu að ekkert nema þunnur gúmmíveggur aðskildi þá frá smiti af þessum banvæna sjúkdómi? Mynduð þið geta lýst það atferli ykkar 100% ábyrgt og öruggt, um leið og þið sæjuð hins vegar ástæðu til að lýsa siðferðislegri fordæmingu ykkar á ‘þessum kreddufasta fornaldarklerki’ í nágrenninu, sem hvetti fólk til að stunda kynlíf eingöngu í traustu hjónabandi?
Vitaskuld tekur fólk almennt ekkert sérstaklega mark á presti, nema þá helzt þegar hann finnur samhljóm hjá því um trú og gildismat. Þeir, sem meðtaka það frá prestinum, að frelsari þeirra ætlist til heilags lífernis af þeim einmitt ekki sízt í þessu atriði, af því að þar er um svo mikil verðmæti að tefla, þeir hlusta, en hjá hinum vantrúuðu er slík ræða töluð fyrir daufum eyrum. Í báðum tilvikum er það þó fólkið sjálft, sem ákveður eftir hvaða hvatningu það fer – þjóns trúarinnar eða útsendara smokkasalanna, til dæmis að nefna.
Mér sárnar, hve hart þið dæmið kirkjuna og vanmetið góðan vilja hennar og áhrif í þessu máli, því að gagnvart kristnum mönnum getur hún áorkað ýmislegt til góðs, þótt sumir aðrir hlaupi bara eftir löngunum sínum. Fyrir þá, sem hafa hina trúarlegu mótíveringu og þar með móttækileika fyrir boðskap kirkjunnar, þá hlýtur það að vera affarasælt, að kirkjunnar þjónar þegi ekki um þá afstöðu sína, að í þessari sköpunarveröld Guðs sé það hverjum manni til mestrar gæfu og farsældar að fara eftir siðaboðum hans, m.a. að því er varðar kynlífið, þ.e.a.s. umfram allt : að halda því innan vébanda hjónabandsins. Fyrrnefnd grein, Are Condoms Foolproof, or for Fools?, virðist staðfesta þá afstöðu sem skynsamlega. Þótt ég sé enginn spekingur, er greinin að mínu mati verðugt lestrarefni fyrir hvern mann eða konu sem hefur opinn og leitandi huga.
Vefsíðan sem Jón Valur vísar í heitir Stay catholic. Þarf að segja meira?
Ég efast stórlega um vísindaleg vinnubrögð á síðu sem birtir greinar eins og Evolution: A Dying Mythology. Mofi hefði eflaust gaman af þessari síðu en þetta er ekkert annað en enn einn vefur bókstafstrúarmanna sem setja Biblíuna í fyrsta sætið og öll viðmið eru síðan sett út frá henni.
Hvar er vísindaniðurstöðurnar sem kardínálarnir notuðust við þegar þeir settu fram staðhæfingar sínar um hripleka smokka? Á hverju byggðu þeir þær yfirlýsingar?
Ég gæti best trúað þessari rotnu lyga- og glæpastofnun til að múta mönnum til að styðja fullyrðingar hennar. Það er ekki trúverðugt að gögnin sem styðja málstaðinn séu tilkomin eftir á. Og auðvitað er það ekki heldur trúverðugt að einhver kardínálafífl komi fyrstir með fréttir af útbreiðsluleiðum HIV-veirunnar, fréttir sem ganga gegn öllu því sem Alþjóðaheilbrigðisstofnunin hefur sagt. Enda hefur hún vítt þá og ekkert dregið þær skammir til baka.
Og svo má ekki gleyma lyginni um að smokkarnir hreinlega innihaldi veiruna og séu því beinlínis dreifingarleið smitsins. Hvernig í ósköpunum geturðu stutt málstað stofnunar sem lýgur augljóslega blákalt, Jón Valur? Ertu svona mikill heiðarleysingi?
Spurningu Birgis í upphafi get ég ekki svarað án þess að kynna mér það mál sérstaklega.
En Birgi er mikið niðri fyrir, sennilega þeim mun sárreiðari sem innlegg okkar hinna trúuðu setja stærri og fleiri spurningarmerki við afstöðu hans sjálfs og allra þeirra sem ráðast af heift gegn kaþólsku kirkjunni. Hann hefur að sjálfsögðu ekki svarað þessu innleggi mínu frá í nótt, þeim rökum sem þar eru sett fram. Þaðan af síður hefur Matti gert það með sinni einu, ófullnægjandi línu. "Vefsíðan sem Jón Valur vísar í heitir Stay catholic. Þarf að segja meira?" spyr hann. Já, það þarf að segja meira, ef menn vilja freista þess að vísa skýrum rökum frá með betri rökum. Birgir reynir svo að útvega Matta einhver rök, en það er vitaskuld óverðugt svar og ómálefnalegt að segja: "Ég gæti best trúað þessari rotnu lyga- og glæpastofnun til að múta mönnum til að styðja fullyrðingar hennar" og koma svo með tilhæfulausar getsakir um, að gögnin sem styðja málstaðinn séu tilkomin eftir á". Allt er hey í harðindum – alveg ljóst, að Birgir hefur ekki rökin á færi sínu, en leyfir sér (án nokkurra sannanna vitanlega) að smyrja því á tiltekna vísindamenn, sem hann þekkir ekkert til, að þeir láti MÚTA SÉR til að ljúga! Hvílíkt ástand!
Innskot Lárusar bætir þetta ekki upp. Grein um eitt efni skaðast ekki af einhverri annarri grein um allt annað efni. Og ekki er sú trú heldur neitt skynsamleg, sem telur mannslífið og allan okkar flókna líkama og sálarlíf hafa orðið til fyrir einbera röð tilviljana. En það mál ættum við einhvern tímann að ræða á annarri vefsíðu, til verð ég í slaginn, en ekki þessar vikurnar.
Og ekki er sú trú heldur neitt skynsamleg, sem telur mannslífið og allan okkar flókna líkama og sálarlíf hafa orðið til fyrir einbera röð tilviljana. En það mál ættum við einhvern tímann að ræða á annarri vefsíðu, til verð ég í slaginn, en ekki þessar vikurnar.
Nei, það er vegna þess að það er ekki trú. Þróunin er staðreynd og stórbrotin og stórkostlega falleg. Fyrir utan það að ég held að þú finnir ekki neinn hér sem telur manninn hafa sál í kristnum skilningi þess orðs. Þú getur tekið þátt í þeirri umræðu á spjallborðinu undir Vísindi og trú. Mofa veitir ekki af skoðanabróður sínum þar.
Innskot Lárusar bætir þetta ekki upp. Grein um eitt efni skaðast ekki af einhverri annarri grein um allt annað efni.
Ég er algjörlega ósammála. Vitaskuld er hægt að sjá margt með því að skoða hvaða greinar eru þarna á ferðinni. Ef ein vitleysan er birt, þá vekur það spurningar um það hvað annað fær að fara inn á þennan vef.
Varðandi greinina sjálfa um smokkana þá vekur það strax grunsemdir að heimildum er ábótavant. Þegar talað er um öryggi smokka er vísað í tvær greinar frá 1986 og 1989, en það er langur tími í þessum fræðum.
Hinar heimildirnar eru úr kaþólsku tímariti, Our Sunday Visitor, og tvær blaðagreinar þar sem önnur er innsend lesandagrein. Engin þeirra er yngri en 1994.
En að auki er bent á, að kynsjúkdómar smitast ekki einvörðungu við beinan samnúning kynfæranna, heldur geta a.m.k. sumir þeirra smitazt við snertingu í klofinu utan við vaginam & penem.
Þetta er alveg rétt en á ekki við um HIV veiruna, heldur aðra kynsjúkdóma eins og t.d. af völdum HPV veirunnar (human papillomavirus). Smokkar eru ekki 100% öruggir gegn öllum kynsjúkdómum en sé hann rétt notaður þá veitir hann mjög góða vörn gegn HIV smiti.
Hægt er að finna mikið efni á vef Alþjóða Heilbrigðismálastofnunarinnar um þessi mál. T.d. þessi grein hér og þessi yfirlýsing hér þar sem WHO, UNAIDS og UNFPA lýsa því sameiginlega yfir að noktun smokka er eitt áhrifaríkasta tækið sem völ er á í baráttunni við alnæmisfaraldurinn.
Alveg bjóst ég við þessu, að Vantrúarmenn gripu einna helzt á lofti þetta sem ég sagði um tilurð manneskjunnar. Það er þeim kærkomið tilefni til að bera fram sína trúarjátningu um þróunarkenninguna og bæta svo við, að það sé “ekki trú. Þróunin er staðreynd og stórbrotin og stórkostlega falleg ...” segir Sævar Helgi. Ef ég segði: “Sköpunin er staðreynd og stórbrotin og stórkostlega falleg,” teldi hann það náttúrlega hégilju; og fengi hann augljósa sönnun fyrir því, að Guð hafi skapað heiminn, myndi hann sennilega beina sjónum sínum að öllum hinum ætluðu missmíðum á verkinu. En þessar 100% sjálfsöruggu fullyrðingar hans um þróun mannslífsins eru nú ekki í fullri samhljóman við álit ýmissa vísindamanna. Ég var einmitt nú síðdegis að hlusta á einn, Charles Town (?), stjarneðlisfræðing held ég, á BBC World Service, í tilefni af því, að hann hafði fengið s.k. Templeton-verðlaun (vona að ég fari rétt með þessi nöfn). Aðspurður um samband vísinda og trúar lagði hann einmitt áherzlu á, að í raun væri ekki jafnmargt, sem skildi þetta að, því að vísindin ynnu einnig með “postulates [fyrirframgefnar forsendur], faith” og að það væri margt í vísindunum sem menn gætu ekki sannað; og á hinn bóginn væri í trúnni eða trúarlífinu einnig notuð “logic and intuition” og rannsakandi hugur eins og í vísindum. Þá lagði hann áherzlu á, að vísindamenn vissu ekki allt um sín viðfangsefni og að það væru “many things in the sciences which we can´t prove,” þótt það væri samt haft þar með sem forsendur. Og jafnvel beztu vísindamenn gengju stundum út frá forsendum sem síðar reyndust rangar: “Even Einstein thought that the universe was [broadly] always the same. Of course, he was proved wrong ...” (nokkurn veginn svona sagði hann þetta, ég skrifaði það þá upp, en ekki nógu hratt til að ná því alveg; ekki er ólíklegt að viðtalið við hann verði endurtekið í kvöld). Og þótt vísindunum hefði fleygt fram, bætti hann við: “But there is much that we do not know.” – Þannig tala sannir vísindamenn, auðmjúkir gagnvart sannleikanum og engir hrokagikkir um eigin tæmandi þekkingu á hlutunum. Svo komið þið og þykizt allt vita!
Tek fram, að ég hef engan tíma í að taka þátt í umræðunni á spjallborðinu (Vísindi og trú).
„Hvar er vísindaniðurstöðurnar sem kardínálarnir notuðust við þegar þeir settu fram staðhæfingar sínar um hripleka smokka? Á hverju byggðu þeir þær yfirlýsingar?“
Það var reyndar einn, Alfonso Lopez Trujillo. Rökstuðning hans er að finna hér.
„Ég gæti best trúað þessari rotnu lyga- og glæpastofnun til að múta mönnum til að styðja fullyrðingar hennar. Það er ekki trúverðugt að gögnin sem styðja málstaðinn séu tilkomin eftir á. Og auðvitað er það ekki heldur trúverðugt að einhver kardínálafífl komi fyrstir með fréttir af útbreiðsluleiðum HIV-veirunnar, fréttir sem ganga gegn öllu því sem Alþjóðaheilbrigðisstofnunin hefur sagt. Enda hefur hún vítt þá og ekkert dregið þær skammir til baka.“Ósköp eru menn stóryrtir í dag. Gott og vel, ef menn vilja ekki trúa kardínálanum þá trúa menn kannski þessari grein úr The Lancet" þar sem greint er frá gegndræpum og ónýtum smokkum í Úganda. Um það hvernig smokkar gætu haft áhrif á áhættuhegðun geta menn svo lesið hér. Um gagnsemi smokkaherferða geta menn svo lesið hér. Ég tek örstutta tilvitnun úr þessari grein Dr. Green með leyfi ritstjórnarinnar:“Condoms are effective in slowing the spread of AIDS among those particularly at risk: people with HIV-infected partners, women trapped in the commercial sex industry, their customers and those customers' wives. While condoms arguably may have stabilized HIV transmission rates in the United States -- where AIDS is largely confined to those engaged in high-risk behavior -- they have proven inadequate in countries where most HIV is found in the general population. Those who consider condoms a panacea for Africa's AIDS epidemic ignore their track record and naively apply a U.S. solution to an African problem. In fact, the African countries with the highest levels of condom availability -- Zimbabwe, Botswana, South Africa and Kenya -- also have some of the highest HIV rates in the world.”Það virðast því vera nokkrar hliðar á málinu ef betur er að gáð. Flest ber að þeim brunni að tilbúnar lausnir okkar Vesturlandabúa séu einfaldlega ekki að virka í Afríku. Margt bendir til að heildstæð stefna þar sem tekið er á öllum mögulegum hliðum vandans sé eina raunhæfa leiðin. Einfaldar heildarlausnir á borð við að boða smokkanotkun skila sér illa því þessar fyrirbyggjandi ráðstafanir krefjast þess að fólk sé meira og minna frjálst að því að taka óþvingaðar ákvarðarnir, sem það er oft ekki. Í skýrslu Unaids er t.d. greint frá því að fyrsta kynlífreynsla meira en fjórðungs kvenna í Suður Afríku sé óumbeðin.
Jón Valur, þú víkur þér sífellt undan að svara mér því hví þú styður stofnun sem beinlínis heldur á lofti lygum um að smokkar innihaldi eyðniveiruna. Er svarið „af því bara“?
En Birgi er mikið niðri fyrir, sennilega þeim mun sárreiðari sem innlegg okkar hinna trúuðu setja stærri og fleiri spurningarmerki við afstöðu hans sjálfs...
Rosalega er þetta nú aumur málflutningur. Ég frábið mér að verið sé að gera mér upp einhverjar tilfinningar í þessari umræðu. Haltu þig við málefnið.
Síðan sem þú vísar í er ótrúverðug, eins og bent hefur verið á. Þú þarft að gera betur en þetta.
Að sjálfsögðu heldur kaþólska krikjan því ekki fram, að smokkar innihaldi eyðniveiruna. Birgir hlýtur að gera sér grein fyrir því, ef hann hugsar lengur en andartak um málið.
"Síðan sem þú vísar í er ótrúverðug, eins og bent hefur verið á." – Þetta svar er að mínu mati út í hött. Birgir ætti frekar að glíma efnislega við það, sem þessir læknar og vísindamenn segja, áður en hann heldur áfram að vefengja þá með engum rökum. Ég gæti allt eins sagt: "Á þessu vefsetri hefur verið haldið fram ýmsum röngum staðhæfingum og það gjarnan með miklum þjósti og fordæmingu. Þess vegna þarf ég ekki að færa sérstök efnisleg rök fyrir neinu, þegar ég andmæli Vantrúarmönnum, það nægir að benda á, að þeir hafi einhvern tímann haft á röngu að standa, af því að með slíku hafa þeir gert vefskrif sín í heild ótrúverðug." – Slík afstaða af minni hálfu væri ekki sanngjörn, heldur einföld alhæfing sem hefði ekkert sönnunargildi.
Ósköp eru menn stóryrtir í dag. Gott og vel, ef menn vilja ekki trúa kardínálanum þá trúa menn kannski þessari grein úr The Lancet" þar sem greint er frá gegndræpum og ónýtum smokkum í Úganda.
Ef komið hefur í ljós að smokkar í Úganda séu hriplekir á kaþólska kirkjan að mælast til þess að almenninlegir smokkar séu settir umferð. Í stað þess notar hún tækifærið og fordæmir alla smokkanotkun út frá þessu eina dæmi. Það er bæði ábyrgðarlaust og siðlaust. En þetta er náttúrlega kaþólska kirkjan, það arma samfélagsmein.
„..stofnun sem beinlínis heldur á lofti lygum um að smokkar innihaldi eyðniveiruna.“Birgir, þú ert væntanlega að vitna í ummæli Gordon Wambi. Þessi maður er HIV ráðgjafi í Kenýa. Ég fann þau á netinu og þau eru svona í heild sinni:
GORDON WAMBI HIV Counsellor
What I tell people about condoms is that when condoms are used properly they prevent the spread of HIV/AIDS.
BRADSHAW: Do you hand them out?
WAMBI: I don’t hand them out because I don’t stock them here.
BRADSHAW: Because?
WAMBI: Because we are in the Catholic premises and the Catholics do not maybe encourage the use of condoms.
BRADSHAW: They don’t encourage the use of condoms.
WAMBI: Yes.
BRADSHAW: They don’t allow it in fact.
WAMBI: Yes.
BRADSHAW: How do you feel about that?
WAMBI: Well it is something that is not good but there is nothing we can do about it.
Þetta er brot úr texta „heimildamyndarinnar“ „Sex and the Holy City“ sem sýnd var í BBC í október 2003. Þessi „heimildamynd“ hefur fengið á sig gagnrýni fyrir lélega heimildavinnslu og leiðandi spurningar. Sum viðbrögðin þegar myndin var sýnd í Bretlandi voru á þá leið að best væri að aflífa páfann sem fyrst og fleiri hatursáhrif hennar eru ótvíræð. Við kaþólikkar getum víst verið viss um að á meðan menn á borð við Steve Bradshaw starfa við fjölmiðla má búast við hatursáróðri og fordómum. Bradshaw og sumum á þessu vefsetri virðist fyrirmunað að trúa kirkjunnar mönnum þegar þeir tala um gegndræpa smokka. Skoðið þennan texta úr „The Lancet“ Hér er það ekki kirkjufólk sem talar:
„According to Ruharo, the laboratory found that the condoms had failed the freedom-from-holes test and the smell test, and in October, the drugs authority made a public announcement that there were concerns over the brand's quality. In response, the ministry of health quarantined the remaining 7–10 million Engabu condoms stocked at the country's central storage facilities, and instructed district health services to collect or halt distribution of those condoms that had already been sent to regional health centres.“
Vituð þér enn eða hvað?
Birgir ætti frekar að glíma efnislega við það, sem þessir læknar og vísindamenn segja, áður en hann heldur áfram að vefengja þá með engum rökum.
Það hefur komið fram í þessari umræðu að Evrópustaðlaðir smokkar séu 100% öruggir, sé rétt með þá farið. En í stað þess að mælast til þess að slíkar verjur séu notaðar á alnæmissvæðum kýs kaþólska kirkjan að fordæma notkun smokka i það heila og halda þeim frá alþýðunni. Vísar máli sínu til stuðnings til gamalla tíma þegar minna öruggar verjur voru í umferð. Og svo má alltaf vísa á Úganda.
Siðlaust og ábyrgðarlaust. Þessi skítastofnun ætti að skammast sín og stíga til hliðar svo fólk með fullu viti geti fengið að athafna sig á þessum hrjáðu svæðum.
„Það hefur komið fram í þessari umræðu að Evrópustaðlaðir smokkar séu 100% öruggir, sé rétt með þá farið. En í stað þess að mælast til þess að slíkar verjur séu notaðar á alnæmissvæðum kýs kaþólska kirkjan að fordæma notkun smokka i það heila og halda þeim frá alþýðunni...Siðlaust og ábyrgðarlaust. Þessi skítastofnun ætti að skammast sín og stíga til hliðar svo fólk með fullu viti geti fengið að athafna sig á þessum hrjáðu svæðum.“
Birgir, ekki einu sinni Durex fullyrða að smokkar séu 100% öruggir þar sem slíkt hefði eflaust alvarlegar lagalegar afleiðingar fyrir þá. Þessar 100% fullyrðingar koma ekki frá fólki sem vinnur hjá Durex. Slíkar fullyrðingar gefa þeir einir út sem geta á ábyrgðarlausan hátt boðað smokkanotkun sem heildarlausn á alnæmisvandanum. Á heimasíðu Durex segir m.a.:
No contraceptive is 100% effectiveog um smokkana:
Efficacy rate – 95 to 98%
Og fyrst talað er um ábyrgðarleysi. Hvað kallarðu það að halda því að fólki að smokkar leysi allan vanda þegar vitað er að þeir eru ekki 100% öruggir og að notkun þeirra megi allt eins líkja við að spila rússneska rúllettu með 9 hólfum tómum og einu hlöðnu ef um kynmök við HIV jákvæðan einstakling er að ræða?
Afsakaðu ónákvæmt orðalag. Nánast 100% öruggir þá.
Og fyrst talað er um ábyrgðarleysi. Hvað kallarðu það að halda því að fólki að smokkar leysi allan vanda þegar vitað er að þeir eru ekki 100% öruggir og að notkun þeirra megi allt eins líkja við að spila rússneska rúllettu með 9 hólfum tómum og einu hlöðnu ef um kynmök við HIV jákvæðan einstakling er að ræða?
Ég kalla það ekki ábyrgðarleysi, heldur það besta í stöðunni. Ábyrgðarleysið felst í að halda smokkum frá fólki og heimta af því skírlífi þegar vitað er að slíkar fortölur duga ekki þegar náttúran er annars vegar.
Ábyrgðarleysi og siðleysi. Ég fer ekkert ofan af því.
Hver sá sem ætlar að sofa hjá HIV-smitaðri manneskju verður að meta áhættuna og taka um hana upplýsta ákvörðun. En séu smokkar ekki til taks er í raun verið að koma í veg fyrir að þetta fólk geti notið ásta nema hvert með öðru.
Það er svosem alveg hugmynd út af fyrir sig, en hinir eiga að hafa þann möguleikann á að verja sig smiti. Það vita nefnilega ekki allir að þeir eru smitaðir og þegar áhættunni á að smokkur klikki er dreift á áhættuna á því að sofið sé óvart hjá smituðum einstaklingi verður öryggið töluvert meira en segir í téðri Durex-auglýsingu. Umtalsvert meira.
Öryggið á oddinn, ekki teprulegar kaþólskar fortölur og fordóma.
Þetta var nú býsna afgerandi texti eins og fleira gott frá Ragnari hér enn ofar. Því má svo bæta við, að það er ekki strangt til tekið rétt hjá Birgi, að "kaþólska kirkjan [...] fordæm[i] notkun smokka i það heila," því að eins og komið er fram, hafa kirkjuleg yfirvöld alveg séð möguleika á því að smokkur sé notaður með siðferðislega verjandi hætti, þegar eyðnismitaður eiginmaður á mök við ósmitaða konu sína. Verkfærið sjálft (smokkurinn) hefur ekki verið fordæmt sem af hinu illa, þótt bent hafi verið á, að hann er ekki alveg 100% öruggur – og enn síður notendurnir sjálfir! – og að auðveldur aðgangur hans hefur líka oft í för með sér meira lauslæti, rétt eins og pillan á sínum tíma.
Innskot mitt hér á undan vísaði náttúrlega til síðasta innskots Ragnars, ekki Birgis.
Það var reyndar einn, Alfonso Lopez Trujillo. Rökstuðning hans er að finna hér.
Já og þvílíkur rökstuðningur. Ekki er vísað til ritrýndra vísindagreina nema í nokkrum tilfellum þegar ákveðnar tölur sem henta málstaðnum eru pikkaðar út. Skemmtilegt fannst mér að hans heilagleiki þurfti að taka það sérstaklega fram að smokkar úr lambaskinni væru ekki örugg HIV vörn.
Tölur eru slitnar úr samhengi, t.d. er á einum stað sagt að rannsóknir sýni að smokkanotkun minnki áhættu á HIV-smiti einungis um 85%. Sé upprunalega heimildin skoðuð (sem virðist vera pottþétt) þá kemur á daginn að þær tölur voru teknar saman fyrir fólk í langtímasamböndum, þar sem annar aðilinn var smitaður. Það segir sig sjálft að í slíkum samböndum er aukin áhætta á smiti þar sem alltaf er hætta á að notkun smokksins sé ábótavant.
Að mati skýrsluhöfunda var þetta þó mjög góður árangur að þeirra mati, en Alfonso kardínáli reynir aftur á móti að nýta sér þessa rannsókn til að draga úr trausti manna á smokknum sem vörn gegn HIV.
Margt bendir til að heildstæð stefna þar sem tekið er á öllum mögulegum hliðum vandans sé eina raunhæfa leiðin. Einfaldar heildarlausnir á borð við að boða smokkanotkun skila sér illa því þessar fyrirbyggjandi ráðstafanir krefjast þess að fólk sé meira og minna frjálst að því að taka óþvingaðar ákvarðarnir, sem það er oft ekki.
Hefur einhver hér sagt að smokkar séu altæk lausn á alnæmisvandanum? Það þarf meira til eins og aukna fræðslu og betri forvarnir. Það sem er gagnrýnt hér er að kaþólskir og fleiri vilja ekki að smokkar séu notaðir yfir höfuð, nema e.t.v. innan hjónabandsins.
Gott og vel, ef menn vilja ekki trúa kardínálanum þá trúa menn kannski þessari grein úr The Lancet" þar sem greint er frá gegndræpum og ónýtum smokkum í Úganda.
Hvað tengist þetta umræðunni? Já, stundum eru seldir ónýtir smokkar, því ætti að reyna að hafa öflugt eftirlit með þeirri sölu. Á þetta dæmi að réttlæta andstöðu kaþólsku kirkjunnar við notkun smokka?
Birgir, ekki einu sinni Durex fullyrða að smokkar séu 100% öruggir þar sem slíkt hefði eflaust alvarlegar lagalegar afleiðingar fyrir þá.
Fræðilega séð er ekkert 100% öruggt. Hinsvegar ætti smokkur sem er rétt notaður og sem uppfyllir ESB-staðla að vera 100% öruggur. Það verða hinsvegar stundum óhöpp við notkun hans eins og gerist og gengur.
Birgir ætti frekar að glíma efnislega við það, sem þessir læknar og vísindamenn segja, áður en hann heldur áfram að vefengja þá með engum rökum.
Jón Valur, þessi grein segir að latex-smokkar hafi lítil göt þar sem HIV-veiran geti sloppið í gegn. Heimildin fyrir þessum rógburði er lesendagrein úr The Washington Times frá 1992.(!) Ef þetta væri raunin ættu að vera til betri heimildir en þetta lesendabréf. Raunin er sú að þetta er lygi sem hentar kaþólsku kirkjunni vel að sé haldið á lofti.
Ég þakka umræðuna. Við þurfum að fá þetta á hreint með þessa latex-smokka. Hitt sýnist mér augljóst, að í sjálfu sér geti hvort tveggja staðizt, að öryggið sé um 85% og kannski yfir 99%. Ef öryggið er, segjum 99,9% við hverjar samfarir (sem allir teldu geysi-hátt), þá getur konan léttilega smitazt af HIV-veirunni við 1000. hverjar samfarir með manni sínum. Nú er fólk misfjörugt, og hjá sumum taka þessar 1000 samfarir 10-30 ár, á meðan þeir með mestu kynhvötina taka sér vart nema 2-3 ár í þetta. Reiknum með fyrrnefnda hópnum – til að gera þetta eins ólíklegt og hægt er – og reiknum líka með því, að sambönd fólks eftir eyðnismit endist ekki nema 3 ár. Samkvæmt þessu myndi smit eiga sér stað hjá 10% til 33,3% kvennanna á þessum 3ja ára sambúðartíma. Talan 15% gæti vel verið meðaltalan (og hér erum við að tala um föst sambönd). En hún þýðir þá náttúrlega 85% öryggi fyrir eiginkonuna gagnvart HIV-smiti af manninum, ekki við hverjar samfarir, því að þar er öryggið, sem við reiknuðum með 99,9%, heldur á heildartíma þeirra kynlífssambands. – Þetta, að jafnvel þvílíkt upphafsöryggi sjálfra smokkanna geti ekki tryggt betur heilsu fólks 'in the long run', sýnir okkur í hnotskurn, hve hrikalega erfiðar aðstæður hér er við að eiga hjá þessu hrjáða fólki. Áframhaldandi útbreiðsla veikinnar í Afríku sunnan Sahara (já, sunnan hennar, af því að múslimirnir eru miklu siðavandari og eyðnismit fátítt) virðist blasa við, þrátt fyrir að jafnvel alls staðar fengi fólk smokka á lágu eða engu verði. – Svo bætist auðvitað ofan á, að margir lauslátir iðka kynlíf ábyrgðarlaust, nauðganir eru tíðar, a.m.k. á stríðssvæðum, og áfengisdrykkja í tengslum við kynlíf hefur oft áhrif á 'mannlega' öryggisþáttinn, þ.e. hvort mistök verði af karlsins hálfu við notkun smokksins. Þannig að í heildina talið nálgumst við seint það markmið að stemma stigu við útbreiðslu veikinnar með einni saman smokkadreifingu. Það má þó vissulega reyna. En að gera lítið úr gildi skírlífis í þessum aðstæðum og úthrópa kaþólska presta og páfann fyrir að hvetja sitt kaþólska fólk til hlýðni við boð Krists í því efni (þ.e. bann hans gegn lauslæti), það er annaðhvort yfirgengileg skinhelgi eða lýsir ella megnri vanþekkingu af hálfu þeirra, sem standa að þeim árásum í nafni mannúðarhyggju og samúðar með þessu plagaða fólki í Afríku. En bezt alls væri, ef menn gætu tekið höndum saman um að nota allar þær virkustu leiðir, sem dugað geta gegn þessari illvígu drepsótt.
Lárus, það er rétt að árétta að grein Trujillo kardínála kom fram sem varnarviðbrögð við ummælum hans í „Sex and the Holy City“. Í þessu skjali hans kemur fram að úr yfir klukkutíma viðtali við hann voru klipptar um 1-2 mínútur til að sýna í þættinum. Finnst þér það vera fagmannleg vinnubrögð? Finnst þér að kardínálinn hafi engan rétt til að verja heiður sinn? Til að finna hliðstæðu þessara vinnubragða getum við tekið sem dæmi nýlegt atvik þegar við íslenska konu var tekið langt og ítarlegt viðtal og úr því sýnt örstutt brot í skemmtiþætti Oprah Winfrey, akkúrat skotið þar sem hún sagði „It happens“ eða eitthvað í þeim dúr við spurningu um hvort íslenskar stúlkur svæfu hjá á fyrsta stefnumóti. Þessi vinnubrögð eru hliðstæð og þau sýna að heimildamynd Steve Bradshaw „Sex and the Holy City“ er í besta falli skemmtiefni en í versta falli æsifrétt dulbúin sem heimildamynd.
Hörð viðbrögð og orðaval sumra penna á þessu netsetri eru afar sérkennileg í ljósi þess að engin tölfræði er finnanleg sem sýnir fram á jákvæða fylgni milli HIV smits og hlutfalls kaþólskra. Það hefur heldur ekki verið sýnt fram á með óyggjandi hætti að mikið framboð smokka dragi úr tíðni HIV smita þegar horft er á heilar þjóðir. (Þó það hafi borið árangur í tilfelli fólks í áhættuhópum.) Skoðaðirðu tilvitnun dr. Green hér að framan:
In fact, the African countries with the highest levels of condom availability -- Zimbabwe, Botswana, South Africa and Kenya -- also have some of the highest HIV rates in the world.”
Hvers vegna þurfum við þá að sitja uppi með stóryrði á borð við eftirfarandi sem eru byggð á loftinu einu:
„Siðlaust og ábyrgðarlaust. Þessi skítastofnun ætti að skammast sín og stíga til hliðar svo fólk með fullu viti geti fengið að athafna sig á þessum hrjáðu svæðum.“
og:
„En þetta er náttúrlega kaþólska kirkjan, það arma samfélagsmein.“
og:
Hvernig í ósköpunum geturðu stutt málstað stofnunar sem lýgur augljóslega blákalt, Jón Valur? Ertu svona mikill heiðarleysingi?
og:
Allir falla fyrir freistingum en kjaftæðisboðskapur kirkjunnar kemur í veg fyrir að kaþólikkar séu tilbúnir með smokk.
Þessum aðilum væri nær að verja bleki sínu og tíma til að berjast fyrir réttindum kvenna í Afríku. Halda menn að konu sem er þvingað til samræðis með einum eða öðrum hætti sé boðið upp á að velja milli þess að vera skírlíf eða nota smokk? Þannig byrjar kynlífsreynsla meira en fjórðungs kvenna í Suður Afríku. Forsenda fyrir því að hægt sé að bæta réttindi kvennanna er sú að hægt sé að mennta þær og það gerir kaþólska kirkjan. Eða eru menn orðnir svo gegnsýrðir af fordómum hér að þessu verður ekki trúað?
Ég vil árétta það aftur að ég tel ekki að smokkar séu endanleg lausn á alnæmisvandanum. Það sem ég og aðrir erum að gagnrýna er að kaþólska kirkjan er vísvitandi að hindra útbreiðslu þeirra og boða skírlífi í staðinn. Að sjálfsögðu á að brýna fyrir fólki að sýna ábyrgð í kynlífsmálum, sérstaklega í löndum þar sem faraldurinn er hvað alvarlegastur, en það er ábyrgðarleysi að leggjast á móti smokkanotkun.
Lárus, það er rétt að árétta að grein Trujillo kardínála kom fram sem varnarviðbrögð við ummælum hans í „Sex and the Holy City“. Í þessu skjali hans kemur fram að úr yfir klukkutíma viðtali við hann voru klipptar um 1-2 mínútur til að sýna í þættinum. Finnst þér það vera fagmannleg vinnubrögð? Finnst þér að kardínálinn hafi engan rétt til að verja heiður sinn?
Það er ekki góð aðferð að verja heiðurinn með þessum aðferðum sem hann gerir. Ef það er rétt sem þú segir um þessa heimildarmynd, að hún hafi slitið orð hans úr samhengi, þá er það að sjálfsögðu óheiðarlegt. En að verja sig með því að slíta annað úr samhengi er ekkert skárra.
Það hefur heldur ekki verið sýnt fram á með óyggjandi hætti að mikið framboð smokka dragi úr tíðni HIV smita þegar horft er á heilar þjóðir. (Þó það hafi borið árangur í tilfelli fólks í áhættuhópum.) Skoðaðirðu tilvitnun dr. Green hér að framan:
Alnæmisfaraldurinn á rætur sínar að rekja til þessa svæðis og hefur því náð mikilli útbreiðslu þar syðra. Í þessum löndum sem nefnd eru hafa stjórnvöld algjörlega brugðist í forvörnum og fræðslu. Sumstaðar grassera þjóðsögur eins og t.d. að með samförum við hreinar meyjar geti menn losað sig við HIV-smit og einnig er vitað að sá siður að umskera kvenfólk hafi borið smit milli milli manna.
Það er staðreynd að alnæmisfaraldurinn mun leggja mörg samfélög sunnan Sahara í rúst innan skamms ef ekki kemur til alþjóðlegt átak. Ef kaþólska kirkjan vill leggja sitt af mörkum með hjúkrun og fræðslu þá er það frábært. En ef þeir vilja halda áfram uppteknum hætti að berjast á móti útbreiðslu smokka þá gera þeir meira ógagn en gagn.
Fyrst smá leiðrétting. Ég sagði hér að framan:
„Þannig byrjar kynlífsreynsla meira en fjórðungs kvenna í Suður Afríku.“
Þetta voru mistök hjá mér. Hið rétta er að fyrsta kynlífsreynsla meira en fjórðungs kvenna í Suður-Afríku er óumbeðin en um 10% þeirra segja að sér hafi verið nauðgað. Um þetta má lesa í skýrslu Unaids. Þetta eru ömurlegar staðreyndir en þær segja sína sögu.
Lárus, takk fyrir málefnalegt svar. Ég sé að málin standa mun betur núna. Það eru samt örfá atriði sem mig langar að skiptast á skoðunum um og það er helst þetta:
Það sem ég og aðrir erum að gagnrýna er að kaþólska kirkjan er vísvitandi að hindra útbreiðslu þeirra og boða skírlífi í staðinn.
Þessu er ég ekki sammála, þ.e. að kaþólska kirkjan hindri útbreiðslu smokka. Það er vafalítið breytilegt frá einu landi til annars hvaða áhersla er lögð á þetta atriði. Rétt er að hún leggur mikla áherslu á skírlífi alls staðar þar sem hún er, en það getur varla þótt mjög hættulegt. Í grein á vefsetri Dr. Green kemur fram að trúarlegir leiðtogar í Úganda studdu stefnu Úgandískra stjórnvalda og létu afskiptalaust þó smokkum væri dreift. Þetta óhapp með birgðir þeirra núna (7-10 milljónir smokka ónýtir vegna gegndræpni og lyktar) kemur sem reiðarslag. Að vísu finnast þessi dæmi úr „Sex and the Holy City“ en heimildin er ótraust svo ekki sé meira sagt. Ef við horfum nær okkur þá þekki ég engin dæmi þess að biskupar eða prestar hér á Íslandi hafi nokkru sinni minnst á smokka í prédikunum eða hirðisbréfum eða haft afskipti af ráðstöfunum stjórnvalda hér m.t.t. forvarna sem mér er kunnugt um.
Þessu er ég ekki sammála, þ.e. að kaþólska kirkjan hindri útbreiðslu smokka. Það er vafalítið breytilegt frá einu landi til annars hvaða áhersla er lögð á þetta atriði.
OK, svo kaþólska kirkjan hindrar ekki útbreiðslu smokka og fordæmir ekki notkun þeirra eftir allt? Bara í sumum löndum? Þá ættuð þið tveir, Jón Valur og Ragnar Geir, að ganga í lið með þeim löndum sem fordæma ekki smokkinn og leggja ykkar á vogarskálarnar til að heimsbyggðin megi ástunda ábyrgt kynlíf og hafi möguleikann á vörn gegn smiti. En nei, sá er reyndar ekki málflutningur ykkar (alla vega ekki Jóns Vals) heldur hafið þið, kaþólikkar í upplýstu nútímasamfélagi, lagt ykkur niður við að verja gjörðir kirkjunnar ykkar í þeim löndum þar sem brotalömin er.
Af hverju?
Jú, ég mundi sennilega verja langflestar gjörðir kaþólsku kirkjunnar í heiminum, því að ég hef þá sannfæringu, að flest (en ekki allt) geri hún og þjónar hennar vel. En Birgir, hvar hef ég verið að verja þær meintu gjörðir sumra (sennilega tiltölulega fárra) þjóna kirkjunnar sem hafa beinlínis reynt að hindra útbreiðslu smokka (t.d. með því að fá veraldleg yfirvöld til að leggja bann við þeim eða stöðva sölu þeirra)? Ég veit ekki til þess að ég hafi neins staðar gefið í skyn stuðning minn við slíkar aðferðir eða yfirhöfuð tjáð mig nokkuð um þær. Eða meintirðu eitthvað annað með orðinu "hindra"? Ef það kallast að "hindra útbreiðslu smokka" að leggja ríkt á við fólk að stunda skírlífi, þá er það að mínu mati æðilangt gengið í hártogun.
Mér sýnist það standa upp úr eftir þessa rökræðu, að eina örugga vörnin gegn eyðnismiti gegnum kynlífsleiðina sé skírlífi. – Talsmenn kynlífsfrelsis láta sem þeir standi með fólkinu og gildi hins jarðneska. En að við í kirkjunni boðum gildi skírlífis er ekki einungis af þeirri mikilvægu ástæðu, að þetta er boðorð Guðs, bæði í Nýja og Gamla testamentinu, heldur líka sú, að líkamir okkar eru "musteri Heilags Anda" (I. Kor. 6.19, sbr. 3.16 og 6.15), og við eigum að bera virðingu fyrir líkamanum – maðurinn á ekki að "syndga á móti eigin líkama sínum" (6.18); og þar að auki er það manninum sjálfum – og fjölskyldu hans – til farsældar í lífi sínu, ef hann hallast frekar að skírlífi og einkvæni heldur en fjöllyndi. Guð stendur með manninum, ekki gegn honum, með boðorðum sínum. Þið megið heldur ekki dæma þetta bara út frá aðstæðum þessarar 21. aldar, heldur hugsa til þess líka, hvernig málin hefðu æxlazt, ef fólk hefði verið jafn-fjöllynt á fyrri öldum og það er nú. Hér á landi gekk t.d. sýfilis, a.m.k. á u.þ.b. seinustu 3-4 öldum, og fleiri sjúkdómar geta smitazt með kynmökum, en þeir hefðu fengið margfalt meiri útbreiðslu og drepið fólk í hrönnum vegna lækna- og lyfjaleysis – sennilega gengið af þjóðinni dauðri með tímanum – ef fólk þeirrar tíðar hefði stundað kynlíf jafnvíða og jafnfrjálslega og margir gera nú. Því má álykta, að eins og við værum naumast til (sem þessir einstaklingar sem við erum), ef kirkjan hefði ekki bannað útburð barna eftir kristnitökuna (sbr. innlegg mitt 2/03/05 kl. 16:22 á vefsíðu ykkar ‘Kristnir menn kúga konur’), með viðlíka hætti væri þessi þjóð naumast til, ef hún hefði ekki haldið sér nokkuð fast við kristilegt siðferði í kynlífsmálum um margra alda skeið. Við, kristnir og vantrúaðir, höfum því tvöfalda ástæðu til að fagna. Sumir kjósa hins vegar að hrófla upp miklu hugmyndatildri um það, að ráðgjöf kirkjunnar í siðferðismálum hafi reynzt mannkyni óholl. Das ist aber alles eine graue Theorie, meine Freunde.
Jón Valur, skírlífisleiðin er útópía. Staðleysa sem því miður gengur ekki upp. Auðvitað væri það frábært ef allir hættu að sofa hjá utan hjónabands en það er ekki raunhæft. Það væri t.d. einnig best ef öllum stríðsrekstri í heiminum yrði hætt, það á samt ekki eftir að gerast í bráð, því miður.
Það er ekkert að því að boða þessa skírlífisleið svo lengi sem kaþólskir og aðrir fara ekki að leggja stein í götu þeirra sem dreifa smokkum til fólks. Að halda fram áróðri fyrir því að smokkar séu óöryggir, með götum eða jafnvel að veiran sjálf sé á smokknum er rugl sem verður að stöðva. Slíkur málflutningur er skaðlegur og hjálpar engum í baráttunni við alnæmisfaraldurinn, þvert á móti eykur það á vanda þeirra þjóða sem þjást mest í þessum hörmungum.
Þessu er ég ekki sammála, þ.e. að kaþólska kirkjan hindri útbreiðslu smokka. Það er vafalítið breytilegt frá einu landi til annars hvaða áhersla er lögð á þetta atriði.
Ekki heldur þú Ragnar, að þessi gagnrýni sé uppspuni frá rótum? Það eru uppi háværar raddir um að kaþólska kirkjan verði að láta af sérvisku sinni í málum sem snúa að getnaðarvörnum, sérstaklega frá Afríku.
Hefur Jón Valur verið skírlífur allt sitt líf? Hefur Jón Valur haldið framhjá? common, Jón Valur þú veist að þú boðar skírlífis rugl sem ekki einu sinni munnkar hafa staðist. Það er skömm af svona allra heilagra málflutningi sem hvergi gengur upp. Smokkar eru vörn gegn fjölda kynsjúkdóma og getnaði. Það er full ástæða til að hvetja jafnt unga sem eldri að nota þá með rekkjunautum sem þau þekkja lítið, til að koma í veg fyrir kynsjúkdóma eða óþarfa þunganir. Koma þannig í veg fyrir óþarfa fóstureyðingar sem allir vilja draga úr. Þú vilt skírlífi sem mun aldrei virka Jón Valur. Kannski hefur þú reynt það á sjálfum þér? Hver veit, sú leið fjölgar fóstureyðingum og kynsjúkdómum. Svo er hin leiðin sem virkar. Það er kynfræðsla og greiður aðgangur að getnaðarvörnum sem fækkar fóstureyðingum og kynsjúkdómum. Satt best að segja Jón Valur, ég held að þú sért að hræsna meira en þú ræður við.
„En nei, sá er reyndar ekki málflutningur ykkar (alla vega ekki Jóns Vals) heldur hafið þið, kaþólikkar í upplýstu nútímasamfélagi, lagt ykkur niður við að verja gjörðir kirkjunnar ykkar í þeim löndum þar sem brotalömin er. Af hverju?“
Það má nú deila um hvar brotalömin er Birgir. Er brotalömin hjá þeim sem varar við lífshættulegri gallaðri vöru eða hjá þeim sem dreifir henni?
En hvað um það. Svarið við spurningunni er: Af því kirkjunni ber að njóta sannmælis eins og öllum öðrum. Hingað til hafa öll þau mál sem ég hef skoðað ekki verið einsleit heldur hafa þau haft margar hliðar sem vert að gefa sér tíma til að skoða og leita að. Afstaða kirkjunnar í þessu máli hefur ekki notið sannmælis - umfjöllun fjölmiðla um hana hefur í besta falli verið einsleit, stundum fordómafull eða jafnvel í einstaka tilfelli hatursfull eins og í tilfelli heimildamyndarinnar sem nefnd var hér að ofan.
„Ekki heldur þú Ragnar, að þessi gagnrýni sé uppspuni frá rótum? Það eru uppi háværar raddir um að kaþólska kirkjan verði að láta af sérvisku sinni í málum sem snúa að getnaðarvörnum, sérstaklega frá Afríku.“
Nei, hún er ekki uppspuni frá rótum. Vel rökstudd gagnrýni á fullan rétt á sér og er vel þegin. Í tilvitnun þinni í leiðara Afrísku blaðanna hjó ég sérstaklega eftir tveim atriðum:
„The Vatican itself doesn't have to endorse condom use, but it can go round its fears by allowing Cardinals in respective territories to adopt "guidelines that are appropriate to local conditions" “. Kenya's Nation, editorial
Þetta er hárrétt hjá leiðarahöfundi Kenya's Nation. Og hvort sem menn vilja trúa því eða ekki þá er þetta það sem Jóhannes Páll II. páfi ætlaði sér með útgáfu trúfræðsluritsins. Staðbundnum kirkjum er ætlað að gefa út sín eigin staðbundnu trúfræslurit sem taka mið af trúfræðsluriti kirkjunnar en taka jafnframt mið af þeim aðstæðum sem ríkja á hverjum stað. Af hverju þetta hefur ekki gerst enn er mér nokkur ráðgáta. Hugsanlega hefur heilsubrestur Jóhannesar Páls síðustu árin komið í veg fyrir þessar fyrirætlanir. Ég veit það ekki, ég er ekki Vatíkanfræðingur. Hugsanlega mun tíminn leiða þetta í ljós.
„These are the issues on which Ratzinger's papacy will be judged. He has the choice either to become a Pope for today, or to remain a prisoner to the past.“ Botswana's Mmegi, editorial
Þessum punkti hjá Botswana's Mmegi er ég líka sammála og ég er viss um að Benedikt páfi (áður Ratzinger kardínáli) gerir sér fulla grein fyrir þessu. Eitt af því fyrsta sem hann sagði eftir að hann tók við embætti var að hann stefndi að stuðla að valddreifingu. Ég hef ekki tilvitnunina á takteinum og ég vona að þetta sé rétt eftir haft. En ef svo verður þá er það að mínu mati skref í rétta átt. Þannig verða Afrísku biskuparnir og allir staðarbiskupar gerðir sjálfstæðari, sem hlýtur að vera af hinu góða.
Það er afskaplega áberandi við innskot ykkar vantrúarmanna síðan í gær og nótt, að þið hafið í engu svarað megin-áherzluatriðum mínum í innleggjunum kl. 11:43 í gær né kl. 00:41 í nótt. Þ.e. í 1. lagi þeirri athyglisverðu ábendingu minni, að jafnvel þótt smokkar væru í sjálfum sér 99,9% öruggir, veita þeir ekki meira (í heildina talið) en nál. 85% (66,7% til 90%) öryggi miðað við vissa meðaltölu kynmaka hjóna í þrjú ár. Þetta er vitanlega stóralvarlegt mál, ef satt er. Og þá er samt ekkert tillit tekið til mannlegra mistaka, sem orðið geta (og verða) að auki. – Og í 2. lagi leiddi ég að því sterk rök, að "þessi þjóð [væri] naumast til [nú á 21. öld], ef hún hefði ekki haldið sér nokkuð fast við kristilegt siðferði í kynlífsmálum um margra alda skeið".
Ég lýsi því eftir svörum við þessum rökum og hef engan áhuga á þeim ad hominem röksemdum "frelsarans", sem leyfir sér að kalla sig svo. Orð Lárusar Viðars um skírlífisleiðina sem "staðleysu" eru hins vegar algjörlega ofmælt. Samkvæmt honum mætti ætla, að siðaboð um þá hluti þar sem hvatir manna tosa í þá í einhverja allt aðra átt séu bara almennt talað gersamlega gagnslaus og einber óskhyggja. Svo er ekki, því að mótíveringin hjá trúaðri persónu að vilja hlýða Guði sínum og fylgja yfirlýstum vilja hans hefur iðulega sterk áhrif á þá persónu; og þegar hún finnur sig veikgeðja (og raunar alltaf), getur hún líka leitað hjálpar Guðs, sem verkar það með náðarkrafti sínum, að þessi mannlega persóna megnar það, sem henni var annars um megn. Jafnvel þótt auðvelt sé að benda á ótal dæmi um að kristnum mönnum hafi mistekizt að hlýða boðorðunum, t.d. skírlífisskyldunni, þá breytir það því ekki, að um margra alda skeið hefur þorra kristinna manna gengið þokkalega vel að gæta þessara siðaboða og í miklu meiri mæli en nú tíðkast (en stundum líka vegna þess félagslega taumhalds, sem þjóðfélagið beitti þá, sem afvega fóru). Öll áhrif í þessa átt, þótt hitt sé líka til, að menn standist ekki kröfurnar, hljóta að hafa mjög mikið að segja til fækkunar kynmaka og draga úr tíðni fjöllyndis. Og þetta er raunar þannig ennþá – kaþólskt fólk í Afríku er t.d. trúlega miklu móttækilegra en þið haldið fyrir þann boðskap kirkjunnar, að skírfi og hjúskapartryggð veiti því bezta vörn gegn alnæmi. Fólk, sem hefur dæmin um afleiðingar fjöllyndis fyrir augum sér og hefur verið upplýst um, að eyðni smitast helzt með kynmökum, er örugglega ekki það skyni skroppið, að það fordæmi kirkjuna fyrir áherzlu á skírlífi og hjónatryggð. Púkinn á fjósveggnum væri hins vegar vís með að útausa slíkri fordæmingu ...
En umfram allt: Ég skora á ykkur að svara þeim tveimur meginröksemdum mínum, sem ég nefndi hér ofar.
Jón Valur, ég var að spyrja þig ekkert annað. Hefur þú kannski einhverju að leyna eins og margir munkarnir? Ég farinn að halda að þú sért að hræsna og ekkert annað. Þú ert að biðja fólk um eitthvað sem þú stendur ekki undir sjálfur, þ.e.a.s. kynlíf fyrir utan hjónaband eða ævilangt.
Er brotalömin hjá þeim sem varar við lífshættulegri gallaðri vöru eða hjá þeim sem dreifir henni?
Þetta er aumur strámaður hjá þér. Í krafti lífshættulegrar og gallaðrar vöru (Úganda) fordæmir kirkjan alla slíka vöru þótt hún sé hvorki lífhættuleg né gölluð. Kaþólska kirkjan ætti að ganga í það mál að engir smokkar séu í umferð aðrir en þeir sem hlotið hafa Evrópustaðla og sýnt er fram á nánast 100% öryggi.
Jón Valur, þetta snýst ekkert um samfarir hjóna í þrjú ár, þar sem annar aðilinn er smitaður. Þetta snýst miklu frekar um tilhugalíf fólks þar sem annar aðilinn veit ekki að hann er smitaður. Landlæknir mælir með því að smokkar séu hafðir uppi við fyrstu vikurnar og mánuðina sem ástarsamband stendur yfir, því maður veit aldrei hvar sá sem maður hefur nýlega kynnst hefur verið að brynna hvötum sínum.
Það er ekki hægt að fara fram á tékk á Húð&hitt á þeirri stund þegar ástin tekur völdin. En þegar sambandið hefur komist á laggirnar er hægt að ganga úr skugga um óværuleysi beggja aðila áður en upp er tekið verjulaust kynlíf.
Niðurstaðan: Færri smit í raunveruleikanum. Í hinni bjánalegu heimsmynd ykkar, þar sem allir eru skírlífir: Fleiri smit og jafnvel faraldrar.
...99,9% öruggir, veita þeir ekki meira (í heildina talið) en nál. 85% (66,7% til 90%) öryggi miðað við vissa meðaltölu kynmaka hjóna í þrjú ár. Þetta er vitanlega stóralvarlegt mál, ef satt er.
En af hverju leyfir kaþólska kirkjan þá smokkanotkun einmitt þarna? Getur verið að hættan sé minni en þú lætur í veðri vaka?
Jón Valur segir sjálfur:
En bezt alls væri, ef menn gætu tekið höndum saman um að nota allar þær virkustu leiðir, sem dugað geta gegn þessari illvígu drepsótt.
Sem er auðvitað satt og rétt. Þar eru smokkar mikilvægasta tækið. Kirkjan, sem og aðrir, geta boðað ábyrgt kynlíf en það má ekki fordæma notkun smokka í leiðinni.
Varðandi smokkana held ég því fram að þeir séu 100% öruggir gegn HIV-smiti, séu þeir vönduð framleiðsla og notaðir rétt. Sjálf notkunin getur svo klikkað eins og gerist og gengur.
Það eru líka til kvennasmokkar sem einnig ætti að dreifa sem mest til kvenna á svæðum þar sem faraldurinn geysar, því ungar konur eru helstu fórnarlömb alnæmis í dag.
Orð Lárusar Viðars um skírlífisleiðina sem "staðleysu" eru hins vegar algjörlega ofmælt. Samkvæmt honum mætti ætla, að siðaboð um þá hluti þar sem hvatir manna tosa í þá í einhverja allt aðra átt séu bara almennt talað gersamlega gagnslaus og einber óskhyggja. Svo er ekki, því að mótíveringin hjá trúaðri persónu að vilja hlýða Guði sínum og fylgja yfirlýstum vilja hans hefur iðulega sterk áhrif á þá persónu; og þegar hún finnur sig veikgeðja (og raunar alltaf), getur hún líka leitað hjálpar Guðs, sem verkar það með náðarkrafti sínum, að þessi mannlega persóna megnar það, sem henni var annars um megn.
Þetta er mjög falleg lífssýn en hvað um þá sem eru ekki heittrúaðir kaþólikkar? Hvernig eiga þeir að halda í þetta skírlífi?
Og í 2. lagi leiddi ég að því sterk rök, að "þessi þjóð [væri] naumast til [nú á 21. öld], ef hún hefði ekki haldið sér nokkuð fast við kristilegt siðferði í kynlífsmálum um margra alda skeið".
Ég veit ekki hvort að Íslendingar hefðu nú útrýmt sjálfum sér í kynsvalli og ólifnaði, ef ekki hafði komið til siðaboðskapur kirkjunnar. Líklega hefðu aðrar lausnir komið til ef kynsjúkdómafaraldrar hefðu grasserað. Annars er ómögulegt að segja til um þetta.
Hef bara tíma rétt í þessu fyrir örstutt svar við þessu síðasta. – Þessi orð og spurningar Lárusar eru alveg rétt: "Þetta er mjög falleg lífssýn, en hvað um þá sem eru ekki heittrúaðir kaþólikkar? Hvernig eiga þeir að halda í þetta skírlífi?" – Þarna sérðu einmitt eitt dæmið um nytsemi sterkar trúar, en minna hald í veikri trú.
Ég var alls ekki að gera ráð fyrir þvílíku lauslæti, að Íslendingar hefðu "útrýmt sjálfum sér í kynsvalli og ólifnaði," heldur að þetta væri eitthvað svipað og nú er, EN ÁN ALLRA ÞEIRRA GETNAÐARVARNA, HREINLÆTIS, LÆKNISHJÁLPAR OG LYFJA, sem við nú höfum til að hindra eða lækna kynsjúkdóma. Ég var heldur ekki að tala um útrýmingu á einni til þremur kynslóðum, heldur að þetta hefði átt sér stað á kannski 6-12 kynslóða tímabili. Þjóðin fór svo langt niður í mannfjölda (lengst niður í um 38.000) á vissum tímabilum, að það hefði riðið henni að fullu, ef kynsjúkdóma- o.fl. plágur hefðu bætzt við með þeim áhrifum að drepa kannski 10% hverrar kynslóðar til viðbótar, kynslóð eftir kynslóð. Landið hefði orðið nánast óbyggilegt, ef við hefðum farið niður fyrir 10.000 manns, og létt verk að flytja afganginn á Jótlandsheiðar.
Lárus endar á flóttaröksemd (evasive reply): "Líklega hefðu aðrar lausnir komið til ef kynsjúkdómafaraldrar hefðu grasserað. Annars er ómögulegt að segja til um þetta." – Athugið, að við vorum bláfátæk þjóð, sem hafði varla efni á læknishjálp. En Lárusi er alveg velkomið að tiltaka skýrar, hvaða "aðrar lausnir" hann er með í huga – ég hygg þær séu engar – nema þá helzt hin kristna leið! En ályktun mín hygg ég að standi sem býsna rökþétt og nánast óumflýjanleg. Það líkar honum auðvitað ekki!
Ég held að það sé grundvallar atriði að Jón Valur sem predikar skírlífi geti staðið undir því sjálfur. Að hann hafi aldrei notað getnaðarvarnir, lifað fullkomnu skírlífi og aldrei haldið fram hjá konunni sem hann er eða var giftur. Það er algjört ómark ef hann hefur ekki haldið sér á mottunni og ætlast til þess að allur heimurinn dansi eftir kenningum sínum. Þessi getnaðarvarna og skírlífs umræða hans hér verður því ekki skoðuð í öðru ljósi en sem dæmigerð hræsni.
Þú pundar úr hlaupvíðum hólkum á kaþólikkan, Frelsari, með málflutningi sem í fyrstu gæti virst púra ad hominem. En þegar betur er að gáð er þetta fullkomlega málefnalegt hjá þér. Það er óverjandi að menn séu að ætlast til lifnaðar af öllum einstaklingum heimsbyggðarinnar sem ljóst er að stórum hluta fólks er óomögulegt að framfylgja (og kannski líka þeim sjálfum á einhverjum tímapunkti). Ef kaþólska leiðin ætti að virka þyrfti fyrst að gera alla að sterk-trúuðum kaþólikkum og útrýma öllu áfengi og öðrum dómgreindarsvæfandi lyfjum úr veröldinni.
Fullt fólk hefur oftar en ekki slævt dómgreind sína nægilega til að gefa ekki flæíng fökk um hverjum það sefur hjá og hvort það notar verju við þær athafnir. Með því að reka áróður gegn smokkanotkun og fyrir skírlífi og kynlífsleysi er kaþólskan kirkjan að stuðla að útbreiðslu alnæmist og hörmunga. Það er alveg ferlegt að horfa upp á menn hérna loka augunum gersamlega fyrir þessari staðreynd.
Þetta eru hræsnandi þrælar kennivalds og kreddna.
Þetta er aumur strámaður hjá þér. Í krafti lífshættulegrar og gallaðrar vöru (Úganda) fordæmir kirkjan alla slíka vöru þótt hún sé hvorki lífhættuleg né gölluð.
Ekki miðað við þær heimildir sem ég hef séð. Eftir því sem ég kemst næst studdu trúarleiðtogar stefnu stjórnvalda í Úganda en í henni fólst m.a. að auka aðgengi að smokkum - auk ýmissa annarra aðgerða.
Ég var þarna að vísa í margumrædd og umdeild orð Trujillo kardínála. Ef til vill hafa þau samt verið í tíma töluð í ljósi þess sem gerðist síðar í Úganda. Svo virðist sem ekki séu gerðar nægjanlega miklar gæðakröfur til þessarar framleiðslu utan Evrópu. Margir fordæmdu kardínálann fyrir að dirfast að ympra á þessu. Er það heilbrigður hugsunarháttur? Er sala og dreifing þessa varnarbúnaðar hafin yfir gagnrýni? Eiga kirkjunnar menn kannski ekki að njóta málfrelsis og mannréttinda og fá að tjá sig telji þeir einhvern varnarbúnað gallaðan?
Það er samt svo að andstaða kirkjunnar við getnaðarvarnir er ekki á þeim forsendum að þær séu ekki nógu góðar. Andstaðan er að öllu leyti byggð á siðferðilegri afstöðu sem tekin er saman í eftirfarandi orðum:
„Reglubundin sjálfsstjórn, það er, að hafa stjórn á fæðingum með því að fylgjast með og nota ófrjó tímabil, er í samræmi við undirstöðureglur siðferðis. Slík aðferð virðir líkama makanna, hvetur til ástúðar milli þeirra og styrkir þroskann til sanns frelsis. Aftur á móti er "hver sú aðgerð, sem hefur það að markmiði, eða er leið að því, að hindra getnað fyrir hjúskaparfar, meðan á því stendur eða eftir að þróun náttúrulegrar afleiðingar þess er hafin," í eðli sínu syndsamleg. Með getnaðarvörnum er þannig breitt yfir hið náttúrulega tungumál, sem tjáir fulla og gagnkvæma sjálfsgjöf eiginmanns og eiginkonu, með gagnstæðu tungumáli, það er að segja, með því að gefa sig ekki hvort öðru að fullu og öllu leyti. Þetta leiðir ekki einungis til afdráttarlausrar höfnunar á því að vera opin fyrir lífi heldur einnig til fölsunar á innri sannleika hjúskaparkærleikans sem ætlað er að vera heildargjöf persónunnar.… Munurinn, bæði mannfræðilegur og siðferðilegur, á því að nota getnaðarvarnir og að nýta sér tíðahringinn… leiðir af sér í endanlegri greiningu tvö ósamrýmanleg hugtök um mannlega persónu og mannlegt kynferðislíf.“Úr trúfræðsluriti kirkjunnar grein 2370
Eins og þið sjáið þá er einungis rætt um eiginmann og eiginkonu. Það tíðkast ekki í kirkjunni að ræða um getnaðarvarnir í öðru samhengi.
Margir fordæmdu kardínálann fyrir að dirfast að ympra á þessu.
Tökum smá ríalitítjékk hérna. Var kardínálinn að tala um draslsmokkana sem voru til dreifingar í Úganda til að benda á hættuna á lélegum gæðum þeirra? Og var það gert til að leggja til að í stað þeirra væri þess gætt að almennilegir smokkar yrðu settir í umferð?
Eða var það til þess að fordæma fyrirbærið smokk sem óguðlegt og ósiðlegt tæki (eða hvað það nú er sem þið segið hann vera), svo úthýsa megi honum og útiloka notkun hans?
Það er að sjálfsöguðu hið besta mál ef einhver bendir á lélegan varning og varar við honum. En einhvernveginn grunar mig að það hafi ekki verið meiningin hjá þessum kardínála að halda úti neytendaeftirliti. Hann var einfaldlega að notfæra sér fregnir af lélegri vöru til að fordæma alla notkun smokka. Annars værum við ekki einu sinni að tala um þetta hér.
Þetta þjónaði einfaldlega hans (og ykkar) tvisted siðferðismati.
Eins og þið sjáið þá er einungis rætt um eiginmann og eiginkonu. Það tíðkast ekki í kirkjunni að ræða um getnaðarvarnir í öðru samhengi.
Ójú, þær eru fordæmdar í því samhengi.
Ójú, þær eru fordæmdar í því samhengi.
Hvar er sú fordæming?
Út um allt! Um þetta atriði stendur allt þetta debat. Hefurðu ekki verið að fylgjast með? Er nú allt í einu kaþólska kirkjan ekkert lengur að fordæma getnaðarvarnir, fóstureyðingar og kynlíf utan hjónabands? Hverslags vitleysa er þetta í þér, Ragnar Geir? Af hverju þessir útúrsnúningar núna? Finnurðu þig vera að tapa rökræðunni? Vantar rök?
Er kaþólska kirkjan á móti smokkum eða ekki?
Birgir talar eins og ég hafi verið hér í sókn með þá meintu stefnu mína eða kirkjunnar að banna öllu mannkyni kynlíf utan hjónabands. Ég veit ekki til þess, að kirkjan hafi bannað mannkyni það – hvað þá mín litla persóna. Ég á ekki frumkvæðið að þessari deilu, heldur þið vantrúaðir. Það eruð þið, sem viljið banna kaþólsku kirkjunni að tala til sinnar eigin hjarðar (fólksins sem vill tilheyra henni) þá kenningu sem menn vita þar sannasta og í mestu samræmi við fagnaðarerindi Jesú Krists. Í hlýðni við hann hlýtur kirkjan að starfa, ef hún á að standa undir nafni. Jafnvel þið viðurkennið, að í sambandi við afstöðuna til kynmaka kynhverfra eru þeir menn trúrri Biblíunni sem standa með kenningu Páls postula óbrenglaðri heldur en hinir sem útvatna þá kenningu eða affæra hana. Hvers vegna viljið þið þá að kirkjan snúi baki við hinni biblíulegu áherzlu á gildi skírlífis? Eitt er víst, að ástæðan er ekki sú, að andstæða skírlífis hjálpi bezt til að stemma stigu við AIDS.
Ef kirkjan má ekki boða þeim, sem trúa henni, sína eigin kenningu, sem hún telur í samræmi við boðun frelsara síns, hvað má hún þá?! Það er ekki ég, sem er að abbast upp á fólk út um heim – hvernig það hagi sínu kynlífi og verjum –, heldur þið, sem abbizt upp á kirkjuna – hvað hún megi segja við sína trúuðu. Orð Birgis: "Það er óverjandi að menn séu að ætlast til lifnaðar af öllum einstaklingum heimsbyggðarinnar sem ljóst er að stórum hluta fólks er ómögulegt að framfylgja," eru út í hött, ef þau eru töluð til mín. Ég hef aðeins varið það, að kirkjan megi hvetja fólk, einkum kaþólikka, til skírlífis. Og starfsháttur kirkjunnar er N.B. ekki valdboð fylgt fram með valdbeitingu, heldur hvatning, ábending, örvun til góðs, sem hinir trúuðu ákveða svo sjálfir hvort og hvernig þeir hlýða. Í hinzta falli er það alltaf einstaklingurinn, sem fer með framkvæmd eigin siðferðis. Og enginn bannar þessum einstaklingum að ganga jafnvel úr kirkjunni, mislíki þeim predikun hennar og siðaboðskapur.
Að segja, eins og BB gerir: "Með því að reka áróður [...] fyrir skírlífi og kynlífsleysi er kaþólskan kirkjan að stuðla að útbreiðslu alnæmis og hörmunga," er þess háttar öfugsnúningur sannleikans, sem vantrúuðum einum er laginn. (Þótt ég sleppi þarna úr orðunum "gegn smokkanotkun og", virðist setningin, eins og ég stytti hana, vera hikstalaus meining Birgis; hann getur þá leiðrétt það, ef hann vill.) – Ekkert hindrar HIV-smit um kynlífsleiðina eins vel og skírlífið. Það er objektíf staðreynd, sem Vantrúarmenn geta ekki afsannað með neinum öfugmælavísum, súbjektífum áherzlum né hártogunum.
Ekkert hindrar HIV-smit um kynlífsleiðina eins vel og skírlífið. Það er objektíf staðreynd, sem Vantrúarmenn geta ekki afsannað með neinum öfugmælavísum, súbjektífum áherzlum né hártogunum.Besta leiðin til að lækna þrálátan hausverk er að skera hausinn af.
Skírlífi virkar ekki, hefur aldrei virkað og mun aldrei virka. Kynhvötin er það sterk, fólk mun alltaf dunda sér við að ríða öðru fólki.
Þegar páfinn talar hlustar öll heimsbyggðin. Af einhverri furðulegri ástæðu taka allir kristnir menn honum eins og málsvara Krists á jörðinni. Hann hefur óskorað átorítet.
Það er hlustað á hann langt út fyrir hina kaþólsku samfélög. Og ábyrgðarlaust kjaftæði hans um getnaðarvarnir, skírlífi og fóstureyðingar er ekki til fyrirmyndar. Stefna kaþólsku kirkjunnar í þessum málum hefur skapað meiri hörmungar en hitt. Þið eruð dragbítur á mannkyninu.
Ég var að lesa bók eftir konu að nafni Linda Melvern sem heitir A People Betrayed – The role of the west in Rwanda’s genocide. Þetta er vissulega mjög fín bók fyrir alla þá sem vilja kynna sér hið hræðilega þjóðarmorð sem framið var í Rúanda árið 1994. Í þessari bók kemur fram að erkibiskupinn í Kigali og leiðtogi kaþólsku kirkjunnar í Rúanda, Vincent Nsengiyumva, var í miðstjórn þess flokks sem réði landinu, MRNDD (Mouvement Republicain National pour la Démocratie et le Développement) (sjá bls. 20, 54 og 259), en sá flokkur skipulagði einmitt þetta skelfilega þjóðarmorð, s.s. með kaupum á ótal sveðjum frá Kína – sem kallaðar voru „landbúnaðarverkfæri“ (bls. 65) – og miklu magni af vopnum frá Egyptalandi (sjá m.a. bls. 66). Þess má og geta að vopn bárust frá Frakklandi og Suður-Afríku (sjá m.a. bls. 5).
Þetta er ótrúleg lesning, en margt af þessu tengist nú svo sem ekki beint því efni sem þessi vefur fjallar um. Þess má hins vegar geta að í þessu að mestu leyti kaþólska landi (62% landsmanna) – þar sem getnaðarvarnir voru bannaðar vegna áhrifa kaþólsku kirkjunnar – voru 500.000 manns með alnæmi (sjá bls. 20, 40 og 47). Nú búa þar 8.440.820 manns, þ.e. miðað við nýjustu upplýsingar úr CIA World Factbook.
Svar til Birgis: Nógu mikið er Benedikt páfi nú rægður af líberalpresssunni og undanvillingum hennar um víða veröld – jafnvel áður en hann hafði tekið við embætti. Það eru greinilega ekki allir sem hlusta á hann af virðingu. Þeim er það líka í sjálfsvald sett – eins og öllum hinum, sem virða embætti hans og hann sjálfan fyrir þekkingu hans og vizku. Hann hefur því ekki "óskorað átorítet" í hugum "allrar heimsbyggðarinnar", en að hann – en þó sérstaklega kaþólska kirkjan sjálf – hafi mikið átorítet í hugum margra, það hlýtur að vera þeirra réttur og frelsi, ekki satt? Ég held þetta fólk vanti enga vantrúaða Besserwissera til að segja sér fyrir verkum – sízt af öllu þá sem verja með oddi og eggju fóstureyðingar alveg í blóð og merg, eins og þær væru partur af grundvallarrétti viðkomandi í lífinu.
"Stefna kaþólsku kirkjunnar í þessum málum hefur skapað meiri hörmungar en hitt," segir Birgir. Ég leyfi mér þá að vitna hér í ummæli mín 28/2/05 kl. 15:47 á vefsíðu ykkar ‘Kristnir menn kúga konur’ (þar sem nokkur umræða fór fram um þetta sama mál): "Geturðu bent á betri og öruggari leið til að forðast alnæmi en þá leið, sem kaþólska kirkjan bendir á: að menn stundi ekki kynlíf með mörgum, heldur aðeins með maka sínum? Er þetta að þínu mati “dæmi um trú sem drepur”? Hvað ætli margir, sem fylgi þessu ráði, drepist þess vegna? Þú ættir kannski frekar að spyrja: Hve mörg börn í Afríku fá að halda foreldrum sínum einmitt af því að þessir foreldrar þeirra eru trúir hvort öðru?"
Við kaþólskir erum ekki meiri "dragbítur á mannkyninu" en svo, að nú fæðast fleiri börn í kaþólsku kirkjunni í Bandaríkjunum en mótmælendakirkjunum samanlagt, og það verða vafalaust strangtrúaðar kaþólskar fjölskyldur í Afríku, sem með fjölgun sinni og smitlausu kynlífsatferli koma í veg fyrir mannauðn þar í mörgum ríkjum, miklu fremur en hinir, sem vantar sárlega það trúaruppeldi, trúarhugsjón og aðhald, sem forðað gæti þeim og fjölskyldum þeirra frá því að falla fyrir þessum hörmulega sjúkdómi eyðni.
Svo langar mig að fá að kveðja ykkur hér, piltar. Þið hafið á köflum staðið ykkur býsna vel í atsókninni, en Ragnar enn betur, en hvorugir málsaðila virðast ná því að sannfæra hinn, og verð ég að láta það gott heita. Kallið þetta ekki uppgjöf af minni hálfu, ég hef bara öðrum og betri hlutum að sinna.
Takk fyrir spjallið að undanförnu, Jón Valur. Það var athyglisvert og fróðlegt að hafa þig hér, þótt ekki hafi okkur alveg tekist að koma þér í skilning um fáránleik hugmynda þinna.
Ég verð að viðurkenna að það hlýtur að vera erfitt að boða fólki útópíur í kynlífsmálum sem meintir siðapostular standa ekki undir eins og Jón Valur er að gera. Á mínum bæ heitir það að hræsna en réttnefnið er kannski Kaþólska.
Er kaþólska kirkjan á móti smokkum eða ekki?
Ég gæti best trúað að meirihluti hennar sé á móti þeim en menn eru ekki allir jafn eindregnir í afstöðu sinni. Þeir sem fylgja línu Páfagarðs eru margir og hafna alveg notkun getnaðarvarna, telja getnaðarvarnir niðurlægjandi, sérstaklega fyrir konur og að þær stuðli að aukinni áhættutöku fólks á kynlífssviðinu. Aðrir viðurkenna þær sem illa nauðsyn, eins og t.d. til að fyrirbyggja HIV smit og enn aðrir eru ósammála viðhorfi Vatíkansins. Sem dæmi um þá sem telja smokka illa nauðsyn en viðurkenna að þeir séu vopn í baráttunni við HIV eru spænskir og breskir biskupar, nokkrir indverskir biskupar, Danneels kardínáli í Hollandi, Murphy-O'Connor kardínáli í London, CAFOD hjálparstofnunin og eflaust fleiri. Þeir sem eru öndverðir eru t.d. Catholics for free choice.
Þetta skyldi engan undra þar sem óvarlegt væri að ætla að trúfélag sem telur 1.1 milljarð manna væri öll á einu máli, sér í lagi í svo umdeildu máli. Reyndar var afstaðan til getnaðarvarnabannsins nokkuð umdeild frá upphafi. Páll VI gekk gegn meirihlutaáliti nefndar sem hann skipaði þegar hann ákvað að hafna þeim formlega með bréfi sínu Humanae vitae árið 1968.
Með leyfi ritstjórnarinnar langar mig að vitna í systur Catharinu Broomé sem skrifar svo:
Menn veittu Humanae vitae meiri athygli í löndum mótmælenda en kaþólskra og leiddi það til þess að kaþólsku biskuparnir á Norðurlöndum skrifuðu sameiginlegt bréf til þess að útskýra fyrir sínu fólki, að í páfabréfinu fælist ekki óskeikul skilgreining þessa máls og að ekki bæri að líta á neinn sem illa kaþólskan þótt hann hefði aðrar skoðanir. (Bréf þetta var gefið út sérprentað hér á landi, en það ber að hafa hugfast að yfirleitt er ekki litið á páfabréf sem óskeikular yfirlýsingar. Aths. þýð.) Enda þótt menn hefðu uppi hávær mótmæli gegn páfabréfinu, tóku menn því yfirleitt eins og það er, sem sé orðum sem voru þess virði að þau væru hugleidd vandlega. Páll VI hélt því oft sjálfur fram í hinu og þessu sambandi að hver og einn maður yrði að fara eftir rödd samvisku sinnar“ Úr bókinni „Kaþólskur siður.“ Þorlákssjóður gaf út 1995.
Greinin sem ég vitnaði í hér að framan (2370) er svo úr kaþólska trúfræðsluritinu sem unnið var að á 10. áratugnum undir stjórn Jóhannesar Páls II. og hefur verið að koma út í ýmsum löndum á undanförnum árum. Þessi grein er saman sett úr tilvitnunum í Humanae vitae og bréf Jóhannesar Páls II. frá 1981, Familiaris Consortio.
Þess má hins vegar geta að í þessu að mestu leyti kaþólska landi (62% landsmanna) – þar sem getnaðarvarnir voru bannaðar vegna áhrifa kaþólsku kirkjunnar – voru 500.000 manns með alnæmi (sjá bls. 20, 40 og 47). Nú búa þar 8.440.820 manns, þ.e. miðað við nýjustu upplýsingar úr CIA World Factbook.
Og hvaða ályktanir eiga lesendur að draga af þessu?
Ég bendi á í þessu sambandi að algengi HIV á svæðinu öllu er milli 8 og 9 prósent ef aldurshópurinn 15-49 er skoðaður. Hlutfallstala RC í ríkjum undanskildum þeim sem ég nefni að neðan er 47% eða nálægt hlufallinu í Rwanda. Sjá skýrslu Unaids og fleiri heimildir á www.unaids.org.
Reyndar er hlutfall kaþólskra talið 56.5% í þinni heimild: (Roman Catholic 56.5%, Protestant 26%, Adventist 11.1%, Muslim 4.6%, indigenous beliefs 0.1%, none 1.7% (2001)) Önnur heimild telur hlutfall RC vera 47,32% í þessu landi.
Ég skoðaði Afríkulönd með tilliti til einmitt þessara tveggja stærða (hlutfalli kaþólskra og hlutfallstölu algengis HIV)og sleppti ríkjum aðallega vegna þess að tölur voru ekki til staðar, svo sem Sómalíu, Síerra Leóne, Gínea-Bissá, Máritíus, Kómoreyjar, Saó Tóme og Prinsípe, einnig ríkjum þaðan sem tölur eru gamlar eða þar sem hlutall Islam er hátt svo sem Súdan, Miðbaugs-Gíneu, Egyptalandi, Líbíu, Alsír, Túnis, Marokkó, Grænhöfðaeyjum og Seychelleseyjum þá kom út örlítil neikvæð fylgni, fylgnisstuðull -0.05. Ef gamlar tölur eru teknar með svo sem frá Grænhöfðaeyjum þar sem ég fann bara tölur frá 1988 og ef Lesótó í Suður Afríku er sleppt (þar sem er hátt hlutfall kaþólskra en jafnframt hátt algegni HIV) þá stefnir fylgnin á -0.1. Sem þýðir ef rétt er reiknað að hlutfallstala kaþólskra hefur lítið sem ekkert forspárgildi m.t.t. algengis HIV sýkinga á svæðinu. Ef eitthvað þá er fylgnin örlítið neikvæð. Talnaglöggir menn meðal lesenda leiðrétta mig ef ég fer með rangt mál hérna.
Því segi ég: Ef menn ætla að fullyrða að stefna Vatíkansins mt.t. kynlífs og getnaðarvarna kaþólskra hafi haft þau áhrif að valda dauða í Afríku þá hlýtur að vera eðlileg krafa að menn sýni fram á sanngildi staðhæfinga sinna með einhverjum ráðum. Til dæmis með samanburðartölfræði. Sú tölfræði virðist samt hvergi finnast en nóg er af fullyrðingum sem virðast byggja á bjargfastri vissu - sem jaðrar við trúarvissu - að nákvæmlega það hafi gerst.
Ragnar, sú heimild, sem talan 62% er fengin úr, er bókin eftir Lindu Melvern. Hlutfall kaþólskra hefur lækkað síðan 1994 sem er væntanlega það ár sem hún miðar við. Þetta kemur fram í frétt á vef BBC þar sem þess er einnig getið að fyrir þjóðarmorðin hafi yfir 60% íbúa Rúanda verið kaþólskir. Það sem fram kemur í bókinni fær þannig staðfestingu af þessari frétt.
Þess er rétt að geta að getnaðarvarnir hafa nú verið leyfðar í Rúanda og árið 2002 gerði ríkisstjórnin þar í landi áætlun um að auka smokkanotkun í landinu sem þá var gríðarlega lítil. Nú eru líka, þ.e. sé miðað við CIA World Factbook, færri með alnæmi í Rúanda – eða 250.000 í stað 500.000 sem er talan sem Linda Melvern nefndi og er einnig talan sem nefnd hefur verið fyrir árslok 2001. Aðgengi að smokkum og fjöldi fólks með alnæmi virðast þannig haldast í hendur.
Það sem við höldum fram er ekkert trúaratriði. Vafalaust hefur skírlífisáróður kaþólsku kirkjunnar áhrif á einhverja. Hins vegar getur getur hver maður sagt sér það sjálfur að hann hefur ekki áhrif á nærri því alla. Sé aðgengi að smokkum hindrað verður það fólk, sem kýs til dæmis að lifa kynlífi fyrir hjónaband, líklegra til að fá alnæmi. Þetta er jafnaugljóst og að tveir plús tveir eru fjórir. Þess vegna hefur áróður gegn smokkum, svo að ekki sé talað um hindrun á dreifingu þeirra, dauða í för með sér.
Lokað hefur verið fyrir athugasemdir við þessa færslu. Við bendum á spjallið ef þið viljið halda umræðum áfram.
Stefán Pálsson - 15/04/05 22:42 #
Kæru Vantrúarmenn
Við samningu tilvitnaðrar greinar var ég einkum að hugsa um greinar sem birst hafa í breskum dagblöðum, s.s. The Guardian; The Independent og The Herald. Þar hafa hendur páfa verið sagðar blóði drifnar og hann sakaður um að bera ábyrgð á dauða milljóna í alnæmisfaraldrinum mikla.
Sannast sagna hafði ég ekki hugmynd um að á Vantrúnni hefði verið fjallað um páfann og alnæmið. Þótt vefrit ykkar pönkist oft á páfanum, þá hafið þið nú ekki einkaleyfi á því.
Kveðjur, Stefán Pálsson friðarsinni og heiðingi