Allar færslur Allir flokkar Sos Um félagið Úrskráning Lógó Spjallid@Vantru Póstfang Vantru@Facebook Vantru@Youtube Vantru@Twitter

Bjarna Karlssyni svarað

Í gær birtist í Fréttablaðinu grein eftir séra Bjarna Karlsson sóknarprest. Grein hans er svargrein við grein minni sem hét Trúlausi guðfræðingurinn. Nú er það svo að ég veit að Bjarni er vænn maður og þar af leiðandi frjálslyndur í sinni guðfræðilegu nálgun. Grein hans er því miður full af þversögnum og óskiljanlegum hugtökum og útskýringum. Ég ætla ekki að svara grein Bjarna lið fyrir lið, hún stendur alveg sjálf. Ég ætla hinsvegar að benda á nokkur atriði sem mér þykja ámælisverð ef svo má að orði komast.

Í þeim fjölda tölvupósta og sem mér hefur borist í kjölfar greinarinnar um trúlausa guðfræðinginn hefur mér verið hrósað fyrir að tala skýrt og án vífilengja um trúarlegar útskýringar. Það þykir mér afar vænt um. Þetta er nefnilega atriði sem hefur alltaf vantað í útskýringum prestanna. Þeir detta alltaf í einhvern heilagleika gír og tala uppskrúfað og upphafið tungumál sem sumir kalla helgislepju. Því miður rennur Bjarni í sleipum polli hinnar upphöfnu trúálaorðræðu. Í svari sínu um túlkunarmöguleika biblíunnar (bókstaflega eða táknræna) segir hann að hugleiðingin sé ósanngjörn því að "Biblían er alltaf að túlka sjálfa sig". -Hvað þýðir þetta eiginlega?

Ofanritað er fyrirmyndardæmi um þá orðræðu sem einkennir guðfræðilegar hugleiðingar ríkiskirkjuprestanna. Á dauða mínum átti ég von en ekki að fara að gefa ríkiskirkjunni heilræði en ég ætla nú samt að gera það. Hættið að tala eins og maddaman á Útrauðsmýri. Talið eins og Stjáni meik eða Benedikt Eyjólfsson í Bílabúð Benna. Siggi kantur eða Halli pípari. Rebekka Rán afgreiðslustúlka í Bjössabakaríi. Natalie sem er á kassanum í Krónunni, Maggi síði í Daníelsslipp, Stálmúsin, Gúndi verðbréfasali. -Dísa í World Class.

Í grein minni um trúlausa guðfræðinginn notaði ég ekki upphafin kanselístíl. Ég reyndi að tala skýrt og án vífilengja. Bjarni kallar það að hæðast að fórnardauðanum. Ég hvet ykkur lesendur góðir að lesa grein mína og sjá hvort þið eruð sammála hæðnisbríkslum séra Bjarna.

Það er þversagnakennt í skrifum Bjarna að hann vitnar jafn auðveldlega í Gt og Nt. Fer fram og aftur til þess að leggja grunn undir skoðanir sínar og fullyrðingar. Gott og vel. Þá kem ég að atriði sem ég ympraði á í grein minni. Hvaða kerfi notar Bjarni til þess að skera úr um hvaða ritningarstaði skuli notast við og hverju á að sleppa? Í Gt eru skýrt kveðið á um hvað gera skuli við konu sem er ekki hrein mey á brúðkaupsnóttinni - það á að drepa hana og draga lík hennar að dyrastaf föður hennar. Af hverju eru þessar reglur ekki brúklegar en sagan um Adam og Evu er það? Ég skil alveg boðskap sögunnar um Adam og Evu en mér þykir fráleitt að notast við þennan boðskap til að fá botn í samtíma minn. Þar greinir okkar Bjarna sennilega á. Hann kristinn en ég trúlaus. Sama má segja um útskýringar Bjarna á erfðasyndinni. En það guðfræðilega hugtak gerir ráð fyrir því að allir séu syndugir. Börn jafnt sem fullorðnir. Gamalt fólk, fatlað fólk, unglingar, Stjáni meik. Dísa i Worldclass.

Ég hafna þessu með miklum innileik og fullyrði að ég er ekkert syndugur. Ekki synir mínir ómálga né foreldrar mínir. Afar og ömmur. Bróðir minn er ekki syndugur og heldur ekki systir mín. Dísa í World Class og Stjáni meik eru ekki syndug. Við erum ekkert syndug, Bjarni. Við erum bara ágæt og ættum ekki að skammast okkar fyrir það.

Þarna kem ég að mikilvægum punkti í kristinni guðfræði en það er mannskilningur kristins hugmyndakerfis. Í stuttu máli eru allir syndugir (vegna þess að Eva beit af skilningstrénu) og við gerum allt vitlaust ef við treystum á "manninn". Við eigum að treysta guðinum en ekki manninum. Þar hafið þið það lesendur góðir. Þetta er mannskilningur kristinna.

Þegar Bjarni ritar um fórnina þá hætti ég að skilja. Hann segir:

Mér þykir gott að skilja fórnardauða Jesú með þeirri hugsun að hann hafi breytt fórnaraltarinu í eldhúsborð. Kristindómur er í mínum huga samfélag um eldhúsborðið þar sem fjölskyldan deilir kjörum. Í stað þess að hringa sig um fórnaraltarið sem á öllum öldum stendur í mannfélaginu miðju, þar sem við erum í sífellu að færa fórnir hvort sem þær birtast í kynþáttahatri, kynjamisrétti, barnaþrælkun, samkynhneigðarhatri, andúð á náttúrunni o.s.frv.

Mér sýnist Bjarni ekki nota sama fórnarskilning og ég. Hinn almenni skilningur á fórn er eins og ég benti á í greininni um trúlausa guðfræðinginn, einhverskonar gjöf til þess að friða guðinn. Hafa guðinn góðann. Sami skilningur er til staðar í venjulegu talmáli en stundum er sagt að einhver hafi fórnað sér fyrir liðið. Hann sem sagt lét sína hagsmuni fyrir róða til þess að hagsmunir hinna mörgu væru tryggðir. Bjarni virðist notast við allt annan skilning og segir að:

[...] við erum í sífellu að færa fórnir hvort sem þær birtast í kynþáttahatri, kynjamisretti, barnaþrælkun, samkynheiðgarhatri, andúð á náttúrunni osfr.

Ég bara skil ekki hverskonar fórn þetta er! Er fórn falin í kynjamisrétti? Er hatur á nátturinni fórn? Eru hagsmunir hinna mörgu tryggðir með hatri á náttúrunni? Eru túlkunarfræðin ekki komin í heljarstökk og hálfhring í þessari pælingu? Liggur hið augljósa ekki í augum uppi? Er fórn ekki bara fórn?

Eins og ég sagði í upphafi þá ætla ég ekki að rífa grein Bjarna í sundur og gagnrýna hana lið fyrir lið. Ég hef þó tekið upp nokkur atriðið sem mér þykja ámælisverð. Mér þykir undarlegt að Bjarni segi mig hæðast að fórnardauðanum og erfðasyndinni. -Það geri ég ekki! Þessi ásökun Bjarna á sér sennilega þá útskýringu að mörgum þykir gagnrýni á trúarbrögð vera særandi og hæðandi. Þessu er ég barasta ósammála. Gagnrýni á trúarbrögð á að vera jafn sjálfsögð og gagnrýni á nýjustu plötuna með WHAM!. það gæti líka verið að Bjarni trommi í sama takti og aðrir ríkiskirkjuprestar í samba-takti við lagið "Trúleysingjar eru dónar". En sá smellur heyrist eiginlega alltaf þegar vantrúaða ber á góma í trúarlegri umræðu. Við erum dónar og ruddar.

Ég hvet lesendur að skera sjálfa úr um það og lesa greinina mína og vantrúarvefinn.


Birtist upphaflega á vefbók Teits

Teitur Atlason 20.06.2008
Flokkað undir: ( Kristindómurinn )

Viðbrögð


Guðjón - 20/06/08 12:41 #

Er það mögulegt að venjulegir íslendingar sá hreint ekkert athugavert við þversagnir, óskiljanleg hugtök og hæpna guðfræði. Liggur styrkur kirkjunar ekki í hefðinni. Er það að gagnrýna þjóðkirkuna hliðstæða þess að gagnrýna gamla guðhrædda ömmu.

Nægir ekki flestum að hafa þá trú að kirkjan sé jákvætt afl sem þrátt fyrir allt er fremur til góðs en ills og sem hægt er að leita til í gleði og sorg.

Ekki gleyma því að þegar kemur að stærstu spurningum lífsins hafa vísindinn engin svör.

Guðfræði hefur leyfi til þess að vera þversagnakennda og óskiljanleg vegna þess að hún er að fást við spurningar sem eru í raun ofvaxnar skynseminni sem duga okkur svo vel í hversdagslífinu.

Í fæstum tilvikum er trúin miðlæg í lífi íslendinga. Er starfið og lífgæðakapphaupið ekki mikilvægast í lífinu. Þess vegna hentar þjóðkirkjan mörgum mjög vel.

Auðvita eru ekki allir vantrúarmenn dónar , þess eru hins vegar dæmi að menn séu afskaplega dónalegir og ausi yfir andstæðinginn persónulegum svívirðingum hér á þessu vef.


Matti (meðlimur í Vantrú) - 20/06/08 13:13 #

Guðfræði hefur leyfi til þess að vera þversagnakennda og óskiljanleg vegna þess að hún er að fást við spurningar sem eru í raun ofvaxnar skynseminni sem duga okkur svo vel í hversdagslífinu.

Hverjum gagnast það að svara spurningum sem eru ofvaxnar skynseminni með svörum sem eru þversagnarkennd og óskiljanleg?

Væri ekki nær að játa skilningsleysi?


Guðjón - 20/06/08 14:23 #

Spurningum af þessu tagi verður hver og einn að svara fyrir sig. Þú skalt endilega játa eigin skilingsleysi og láta þar við sitja. Aðrir gera eitthvað annað. En þurfa menn endilega að vera óvinir þó þeir fari ólíkar leiðir í þessum málum?


Jón Magnús (meðlimur í Vantrú) - 20/06/08 15:08 #

Sumir viðurkenna það fyrir sjálfum sér og öðrum að þeir viti ekki svarið en aðrir toga "staðreyndir" út úr rassgatinu á sér og segja það vera allt satt og rétt svona eins og prestar í ríkiskirkjunni gera. Það finnst mér merki um mikinn málefnalegan óheiðarleika.


Guðjón - 20/06/08 15:43 #

Þetta svar hans Jóns er dæmi um ókurteysi og dónaskap vantrúarmanna.


Þórður Ingvarsson (meðlimur í Vantrú) - 20/06/08 15:59 #

Og þetta svar þitt kallar maður ofurviðkvæmni.


Haukur Ísleifsson (meðlimur í Vantrú) - 20/06/08 16:12 #

Svargrein 2 Bjarna er meira af því sama, mikið talað en fátt sagt.


Þórður Ingvarsson (meðlimur í Vantrú) - 20/06/08 16:30 #

Bjarni svarar svargrein Teits


Guðjón - 20/06/08 16:37 #

Auðvita má kalla þetta ofurviðkvæmi- en ég held að svona orðalag skemmi fyrir málstaðnum- Menn sem tala svona geta ekki kvartað yfir því að vera kallaði dónar. Og hópur sem samþykkir svona talsmáta og þaðan af verra lækkar í álit hjá stórmum hópi fólks.


Þórður Ingvarsson (meðlimur í Vantrú) - 20/06/08 16:47 #

Var það rassgats-kommentið?


Guðjón - 20/06/08 17:24 #


Teitur Atlason (meðlimur í Vantrú) - 20/06/08 18:08 #

Mér fannst þessu rassa-kommenti ofaukið. Tek undir með Guðjóni.


Sævar - 20/06/08 18:16 #

Tek undir með Guðjóni og Teiti.


Hjalti Rúnar Ómarsson (meðlimur í Vantrú) - 20/06/08 18:19 #

Væri þetta betra?

Sumir viðurkenna það fyrir sjálfum sér og öðrum að þeir viti ekki svarið en aðrir toga "staðreyndir" út úr [lausu lofti] og segja það vera allt satt og rétt svona eins og prestar í ríkiskirkjunni gera.

Merkir nákvæmlega það sama, bara r-orðið er ekki notað.


Kári Rafn Karlsson - 20/06/08 19:05 #

Hvað er að rassgötum?


Teitur Atlason (meðlimur í Vantrú) - 20/06/08 19:08 #

-Ekkert, rassgatið þitt... :)


Kári Rafn Karlsson - 20/06/08 20:11 #

Ég er svoddan rassgat


Guðjón - 20/06/08 21:59 #

Það er alveg rétt hjá Hjalta að það er auðvelt að segja það sem Jón sagði með kurteislegu orðalagi.

En mat mann á því hvað er staðreynd og hvað er tilbúningur er afstætt eftir því frá hvaða sjónarhorni menn sjá hlutina og hvað reynslu þeir hafa. Það er ekkert undarlegt við það að menn komist að ólíkri niðurstöðu vegna þess að þeir ganga útfrá mismunandi forsendum. Þetta verða menn að horfast í augu við og vera umburðalyndir við þá sem eru þeim ósammála. Við ættum ekki að gleyma því að við höfum á endanum ekkert til að styðjast við nema eigin sannfæringu og skilning. Við getum aldrei verið aljörlega viss um að við höfum rétt fyrir okkur- við erum öll mannleg.


Jón Magnús (meðlimur í Vantrú) - 20/06/08 22:18 #

Var ég að móðga einhvern?!? Vissi ekki að ég væri að móðga einhvern persónulega hérna. Ef menn móðgast við að heyra orðið "rassgat" þá get ég nú ekki hjálpað þeim. Mér finnst þetta ofurviðkvæmni en auðvitað gæti maður hafa orðað þetta öðruvísi en þetta er nú alveg þekkt "lingó" :)

En aftur að efni greinarinnar... Gaui sagði:

En mat mann á því hvað er staðreynd og hvað er tilbúningur er afstætt eftir því frá hvaða sjónarhorni menn sjá hlutina og hvað reynslu þeir hafa.

Það er því miður að trúmenn fara mjög frjálst með staðreyndir og í flestum tilfellum er hægt að sýna fram á að um staðleysur er um að ræða frekar en staðreyndir.

Þegar kemur að því að ræða t.d. um hvort guddi karlinn sé til eða ekki þá getum við náttúrulega ekki afsannað þá fullyrðingu frekar en trúmenn geta sannað hana en þeir fullyrða stanslaust um að hann sé til en hafa ekkert fyrir sér í því. Þegar ég segi t.d. gvuð er ekki til, þá geri ég mér alveg grein fyrir þeirri staðreynd að ég get ekki verið 100% viss en hins vegar þegar horft er til svipaðra fyrirbæra eins og jólasveininn, álfa, alla aðra gvuði sem maðurinn hefur búið til þá getur maður verið láglægt því að þessi tiltekna fígúra sé að öllum líkindum hugarburður trúmanna.


Jón Valur Jensson - 21/06/08 01:59 #

"Af hverju eru þessar reglur [um spjallaða brúði] ekki brúklegar en sagan um Adam og Evu er það?" (TA)

Af því að þessi regla á aðeins við um Ísraelsmenn að fornu, ekki kristna menn. Það, sem fram kemur í sköpunarsögunni, á hins vegar við um allt mannkyn (þ.á m. vald manna yfir náttúrunni, þ.e. ráðsmannshlutverk okkar, blessun hjónabandsins, staðreynd syndafallsins í eðli mann og í afleiðingum sínum, sem sýndu sig fljótt í drápinu á Kain, o.m.fl.). Fyrir Ísraelíta (og Gyðinga) giltu hins vegar tímabundið mjög ströng lög, m.a. til aðp varðveita þjóð Guðs frá því að eyðast vegna ágengni annarra eða verða spillingu að bráð.

"En það guðfræðilega hugtak [upprunasyndin, erfðasyndin] gerir ráð fyrir því að allir séu syndugir. Börn jafnt sem fullorðnir." (TA)

Rétt væri að segja: að allir almennskir menn (fyrir utan Maríu) séu með sömu hneigð til syndar. Erfðasyndarkenningin er ekki fullyrðing um, að allir láti undan hverri hvöt til syndga né að allir séu jafn-syndugir.

Grein Bjarna var óvenjugóð.


Vésteinn Valgarðsson (meðlimur í Vantrú) - 21/06/08 02:34 #

Neisko, lengi er von á einum.


Baddi - 21/06/08 07:20 #

en Jón Valur, af hverju á þessi regla "... aðeins við um Ísraelsmenn að fornu" en ekki einhver önnur?


Guðjón - 21/06/08 10:34 #

Jón: Ég tel að þú farir ekki eftir almennum kurteisisreglum. Auðvita er þér það heimillt og auðvita er vantrú heimillt að fylgja þeirri stefnu að meðlimum vantrúar leyfist að vera dónalegir við viðmælendur sina og tala niður til þeirra. En Teitur veruð að átta sig á að ef vantrúarmenn hegða sér með þeim hætti er afleiðing af því að fólk talar um þá sem dóna. Ég var einfaldlega að benda á þetta atriði. Ég var síður en svo að hveta ykkur vantrúarmenn til þess að hætta að vera dónalegir, haldið þvi endilega áfram vegna þess að það vinnur gegn ykkur.


Daníel E. - 21/06/08 21:40 #

Guðjón, ég tel það hæpið að vera að tala um vantrúarmenn eða trúleysingja sem dóna (alhæfing!!!). Það er heldur ekki stefna vantrúar að vera dónaleg heldur en einungis að berjast á móti hindurvitnum. Ef trúaðir taka því sem persónulegri móðgun þá er það þeirra vandamál og finnst mér það og eflaust fleirum bera vott um félagslegt þroskaleysi, að geta ekki tekið gagnrýni án þess að fara í fílu.

Hinsvegar leynast svartir sauðir allstaðar, hvort sem það er meðal trúaðra eða trúfrjálsra og svosem ekkert athugavert við að ávíta þá sem eiga slíkt skilið. Það þarf þó ekki að fara að dæma alla vegna gjarða fárra. Það virðist vera sem það sé til ákveðin staðalmynd af trýleysingjum (kemur svosem ekkert óvart enda hefur samfélagði löngum átt til í að falla í þá gryfju að búa til staðalmyndir af flestum minnihlutahópum samfélagsins). Raunin er hinsvegar sú, eins og með flestar staðalmyndir að hún einfaldlega gildir ekki um nema eitthvert brot af þeim hópi sem trúleysingjar eru.

The bottom line: Alhæfingar um persónugerðir einstaklinga og hópa eru barnaleg og óþroskuð trikk í rökræðum um ýmis málefni, gerð til þess eins að draga athyglina frá hinu raunverulega umræðuefni.


Jón Valur Jensson - 21/06/08 21:50 #

Guðjón, þarna ertu að tala við Jón Magnús, ekki satt?

Baddi, þessi regla á aðeins við um Ísraelsmenn að fornu, af því að hún var sett einungis fyrir þá samkvæmt sáttmála Guðs við þá þjóð; í þeim sáttmála eru fjölmargar reglur, sem ætlaðar voru þeirri þjóð til verndar og til að læra hlýðni, þ. á m. ýmsar, sem snertu hluti, sem ekki eiga lengur við, svo sem um fórnarákvæði gamla sáttmálans (úreltar vegna hinnar einu algildu fórnar Krists) og um mataræði (harðari reglur en kristnir búa við) og ýmislegt sem einungis takmarkaði verstu ósiði, án þess að ganga alla leið gegn þeim (því að þá hefðu sérgóðir menn einfaldlega ekki meðtekið þau lögmálsboð og jafnmvel efazt um allt lögmálið sem af Guði gefið), en kristnir búa þar við strangari boðorð Krists (sbr. antithesurnar í Mt.5.20–48), enda er þeim heitin hjálp Heilags Anda að uppfylla þau.

Með góðri kveðju,


Guðjón - 22/06/08 09:37 #

Daníel: Það vissulega rétt hjá þér að vantrúarmenn eru ekki allir dónar og mér finnst það leitt að það skuli vera hægt að lesa það út úr skrifum mínum.<þ> Það sem ég er að benda á að skoðanabræður vantrúarmanna virðist hafa leyfi til að segja hvað sem er á þessu vef án þess að neinar athugasemdir séu gerðar við það. Ég hef nokkrum sinnum orðið fyrir því hér að vera ausin svívirðingum án þess að nokkrar athugasemdir hafi verið gerar við það.


mofi - 22/06/08 12:33 #

Ef einhver hefur logið, stolið, hatað eða girnst það sem hann á ekki þá er viðkomandi syndari. Synd er lögmálsbrot og þessi atriði eru brot á því lögmáli.


Haukur Ísleifsson (meðlimur í Vantrú) - 22/06/08 15:58 #

Svo, ég girnist sætu stelpuna í næsta húsi og þess vegna er ég syndari og fer til helvítis.

Hver er það annars sem ákveður hvað sé synd og hvað ekki?


Árni Árnason - 22/06/08 19:00 #

Algerlega ósammála því að það sé eitthvað að því að tala um að prestarnir dragi skýringar út úr rassgatinu á sér.

Við vitum auðvitað öll, a.m.k. fólk með sæmilega dómgreind að þetta er ekki í bókstaflegri merkingu. Þetta er hinsvegar afskaplega litríkt myndmál sem lýsir því býsna vel hversu fáránlegar og fjarstæðukenndar, og ekki síst tækifærissinnaðar, þessar skýringar eru. Sem sagt þær gætu ekki verið vitlausari þó þær væru dregnar út úr einhverju rassgatinu.

Það er umræðunni ekkert til framdráttar að ráðast á skrautlegt myndmál undir merkjum yfirborðskurteisi. Tilraunir kirkjunnar í gegn um aldirnar til þess að skýra óskiljanlegt rugl sitt fyrir almenningi hafa jafnan keyrt svo gersamlega út úr öllum skynsemiskortum að betri lýsing er vart fundin en að þeir hafi dregið þær út úr rassgatinu á sér. Með vísan til kraftaverkanna og í ljósi nútímatækni er heldur aldrei að vita hvaðan Bjarni og hitt prestaliðið fær sín föx.


Bjarni Karlsson - 23/06/08 02:38 #

Sælt veri samfélagið.
Mér datt í hug að setja hér inn svar mitt til Teits sem ég skrifaði á heimasíðu hans. E.t.v. hafa einhverjir hér áhuga á að lesa það. Bjarni Karlsson sóknarprestur í Laugarneskirkju

Blessaður Teitur. Hér koma einhver svö frá mér. Ég set þinn texta innan gæsalappa:


 I 
“Í svari sínu um túlkunarmöguleika biblíunnar (bókstaflega eða táknræna) segir hann að hugleiðingin sé ósanngjörn því að "Biblían er alltaf að túlka sjálfa sig". -Hvað þýðir þetta eiginlega?”

 - Þegar ég segi að Biblían sé alltaf að túlka sjálfa sig þá meina ég að Biblían sem safnrit margra bóka sem skrifaðar eru við margvíslegar aðstæður af ólíkum tilefnum á ýmsum tímum birtir margvíslega þróun hugmynda. Hugmyndir um þætti eins og réttlæti, félagslega ábyrgð, góðar siðareglur, kynjahlutverk, hjónaband, mannslíkamann, útlendinga, fatlanir og sjúkdóma o.m.m. fl. eru ekki þær söum í gegnum þessi rit. Eins eru margvíslegar hugmyndir um ríkisvaldið og gildi þess, um hlutverk átrúnaðarins í lífi samfélagsins auk þess sem hugmyndir manna um það hvað guðinn vilji mönnum yfir höfuð, hvernig djöfullinn og hið illa er í sjálfu sér og hvað sé á dagskrá eftir dauðann. Gamla testamenntið er fjölskrúðugt í þessum efnum en er kemur að Jesú frá Nasaret í Nýja testamentinu þá er hann bókstaflega alltaf að túlka Gamla testamentið. “Þið hafði heyrt að sagt var við forfeðurnar, þú skalt ekki drýgja hór, en ég segi yður....” o.s.frv. o.s.frv. Hans gagnrýni var ekki síst fólgin í því að hann hafnaði bókstafstrú og regluverki samtíma síns sem í hans augum var ekki annað en valdatæki manna. Við faríseana sagði hann: “Þið gjaldið tíund af myntu, anís og kúmeni, en hirðið ekki um það sem mikilvægast er í lögmálinu, réttlæti, miskunn og trúfesti.” (Matteus 23. kafli) Þannig túlkaði og endurskoðaði Jesús texta Gamla testamenntisins með mjög afdráttarlausum hætti, um leið og hann hélt því fram að hann væri ekki kominn til að afnema þessa texta heldur til þess að uppfylla þá. Sem sagt eins og Rebekka Rán í Bjössabakaríi myndi orða það. Jesús diggaði GT. Eða þá eins og Stjáni Meik og Stálmúsin kynnu að orða það: Hann feisaði faríseana biggtæm án þess að dömpa þá alveg fulltæm.
Svo koma þeir Páll og Pétur og Jóhannes og fleiri með sín bréf, sem við vitum í dag að eru sum eignuð Páli án þess að hann hafi nú skrifað þau, þar sem textarannsóknir hafa leitt í ljós að þau eru yngri en Páll. Í öllum þessum bréfum er líka túlkun á Jesú í bullandi gangi. Þar er Páll t.d. alveg til búinn að skrifa upp á hjónaskilnaði að uppfylltum vissum skilyrðum á meðan Jesús er ekki á því. Eða eins og Siggi kantur segir alltaf: Life goes on. Það gildir líka um kirkjuna og um guðfræðina.



II 
“Hvaða kerfi notar Bjarni til þess að skera úr um hvaða ritnigastaði skuli notast við og hverju á að sleppa?”


  • Um þetta má deila og um það er stöðugt deilt. Mér sýnist sú túlkunarhefð vera sanngjörn að skoða uppruna textans með menningarlegt og félagslegt samhengi hans í huga og spyrja hvað unnt sé að vita um merkingu hans í huga höfundar og þeirra sem fyrst voru viðtakendur hans. Sumir textar Biblíunnar eru ástarljóð aðrir lög, aðrir frásagnir á gömlum landamerkjadeilum, enn aðrir eru sálmar. Þar eru heimspekilegir textar og rit sem skráð eru á þrengingatímum og fjalla um endi alls og mörk hins sýnilega og ósýnilega. Við verðum að vita sem best hvað við höfum í höndum. Svo er gott að huga að því hvernig þessir textar hafa áður verið túlkaðir af þeim sem á undan gengu. Það má margt læra af sögunni. Þá vil ég líka spyrja mig um afstöðu Jesú frá Nasaret og horfa á textann í gegnum persónu hans, sem svo má að orði komast án þess að falla í kanselístílinn. – nota Jesú sem filter, sem afruglara, af því að hann er svo edrú í hugsun og ég vil hafa hann sem fyrirmynd af því að mér finnst hann flottastur og það er bara tilfinningaleg ákvörðun byggð á traustum vitsmunalegum grunni eins og svo margt í lífi okkar allra. Svo vil ég alltaf þegar ég er að túlka Biblíuna spyrja út frá aðal atriðum kristins siðar: Hvernig tengist þetta því réttlæti þeirri miskunn og þeirri trúfesti sem Jesús stendur fyrir? Þetta er siðferðislegt val, byggt á túlkunarhefð Jesú.



III
“Sama má segja um útskýringar Bjarna á erfðasyndinni. En það guðfræðilega hugtak gerir ráð fyrir því að allir séu syndugir. Börn jafnt sem fullorðnir. Gamalt fólk, fatlað fólk, unglingar, Stjáni meik. -Dísa i Worldclass.”

- Já í mínum huga er erfðasyndin harðpraktískt mál. Hugmyndin um erfðasynd er tjáning á þeirri vitund að allt fólk er ófullkomið. Ekkert meira og ekkert minna.
Hugmyndin um erfðasynd skapar félagsauð og dregur úr hroka í samfélaginu því hún gerir það að verkum að allt fólk stendur jafnfætis í siðferðislegum efnum. Við vitum að tilhneigingin er í þá átt að ef þú átt mikla peninga eða hefur stóra vöðva þá hefur þú rétt fyrir þér. En erfðasyndapælingin er notuð til þess að jafna metin í mannfélaginu. Hagnýt guðsþekking er hugtakið yfir þetta í mínum huga. Teitur! Þú ert syndugur eins og páfinn og þínir synir sitja uppi með þig eins og mín börn sitja uppi með mig sem uppalanda. Og þótt það væri ekki nema vegna uppeldisins sem í öllum tilvikum er gallað, þá erfa börnin syndir feðranna. Synd er þá ekki sama og skömm. Hugtakaparið “synd og skömm” er vont hugtakapar byggt á rangri guðfræði. Það er engin skömm að syndinni. Skömmin er hins vegar synd sem við þurfum að hjálpast að við að útrýma í mannfélaginu svo að börnin okkar læri að vera upplitsdjörf og kannast við eigið gagn og gæði um leið og þau læra um erfðasyndina svo að þeim bregði ekki í brún þegar þau gera mistökin sín og haldi að nú séu þau ekki lengur með í mannlífinu. “Allir hafa syndgað og skortir Guðs dýrð” segir postulinn, og það er til þess að lækka blóðþrýstinginn hjá okkur, að við hættum að reyna að vera fullkomin en fögnum því að vera ófullkomnar manneskjur sem eru elskuverðar í augum almættisins o.þ.a.l. elskuverðar hvað sem hver segir. 
Þegar kristin guðfræði segir að Guð muni dæma syndugt mannkyn þá er merkingin sú að við þurfum ekki að dæma okkur sjálf eða náungann, við þurfum ekki að standa undir dómi manna heldur stendur hver og einn undir dómi Guðs, og dómur Guðs er ást, eilíf ást.



IV 
” Við eigum að treysta guðinum en ekki manninum. Þar hafið þið það lesendur góðir. Þetta er mannskilningur kristinna.”



  • Við eigum samkv. kristinni trú að treyst guðinum sem lýsir því yfir að hann treysti manninum o.þ.a.l. eigum við einmitt að treysta manninum. Kristin siðahugsun á að vera mannmiðlæg. (Þetta er eitt af kjarnaatriðum í meistararitgerð minni um kristna kynlífssiðfræði sem ég lauk sl. haust.) Kristin siðahugsun byggir m.a. á þeirri trú að Guð hafi slíka trú á mönnum að hann hafi gerst einn af þeim. Holdtekja Guðs, það að guðinn gerist maður, er brjálæðisleg túlkunartilraun. Aðferð til þess að flytja þá góðu frétt sem kanselístíllinn kallar fagnaðarerindi að manneskjur séu marktækar. Það er í lagi að vera manneskja. Mannlegar þarfir eru á dagskrá. Það er kristinn siður. 



V 
“Mér sýnist Bjarni ekki nota sama fórnarskilning og ég. Hinn almenni skilningur á fórn er eins og ég benti á í greininni um trúlausa guðfræðinginn, einhverskonar gjöf til þess að friða guðinn. Hafa guðinn góðann. Sami skilningur er til staðar í venjulegu talmáli.”



  • Já við notum þetta hugtak með sinn hvorum hætti. Fórn Guðs sem um er rædd í Biblíunni er í mínum huga sú að hann kemur til að vera og deila kjörum með fólki og öllu lífi. Guðinn gefur sjálfan sig og samsamar sig sköpun sinni sem fæðist, lifir, þjáist og deyr. Það merkir það að þetta ferli sem við erum öll inní er ekki absúrd. Það að fæðast, lifa, þjást og deyja, og allt hitt sem við gerum, borða, vinna, elska, hugsa og tala.... allt er það marktækt og mikils virði.

Það að einhver skuli vilja fórna sér fyrir þig segir þér að þú ert mikils virði. Puðið sem foreldrar þínir lögðu á sig til þess að þú fengir fæði, klæði og húsaskjól voru skilaboð, fórn. Svona er Guð er Biblían að segja. Guðinn er tenglsavera eins og mannfólkið og lífið snýst um tengsl og nálægð. Við finnum merkingu með lífinu í tengslum. 

Þannig er fórn Jesú ekki mannfórn heldur kærleiksfórn.

Mannfórnir eru hins vegar stundaðar í þessum rangláta heimi og hafa alltaf verið. Jesús frá Nasaret er ekki í þeim bransa. Og þegar menn fórna mönnum í hans nafni þá er það barasta ekki í hans nafni. 



B.kv. 

Bjarni Karlsson


Matti (meðlimur í Vantrú) - 23/06/08 08:53 #

Velkominn Bjarni.

Væri ekki við hæfi að setja vísun á þetta svar Teits (annað hvort hér eða á bloggsíðu hans) við grein þína á trú.is þar sem lokað er fyrir athugasemdir þar. Annars gætu lesendur þeirrar síðu staðið í þeirri trú að Teitur hefði ekki svarað.


Haukur Ísleifsson (meðlimur í Vantrú) - 23/06/08 11:18 #

Þakka þér Bjarni en var ekki búið að vísa á þessa grein þína áður.


Matti (meðlimur í Vantrú) - 23/06/08 11:52 #

Jú, Þórður vísaði á svar Bjarna á heimasíðu Teits í athugasemd hér fyrir ofan.


mofi - 23/06/08 23:05 #

Hver er það annars sem ákveður hvað sé synd og hvað ekki?

Synd er Biblíulegt hugtak svo rökréttast að hún skilgreini hvað hún á við.

Fyrsta Jóhannesarbréf 3 4 Hver sem drýgir synd fremur lögmálsbrot. Syndin er lögmálsbrot.

Athugull - 24/06/08 11:44 #

Jæja, Vésteinn Valgarðsson meðlimur í Vantrú.

Hvernig stendur á því að Vésteinn ver Islam með kjafti og klóm? Er ekki Islam trú?

Eða er þetta Vantrú á þjóðkirjuna?

Jahérna!


Matti (meðlimur í Vantrú) - 24/06/08 12:03 #

Heitir þú ekki lengur Einar? Athugasemdin tengist ekki því sem hér er til umræðu. Hér eru greinar Vantrúar um íslam.

Lokað hefur verið fyrir athugasemdir við þessa færslu. Við bendum á spjallið ef þið viljið halda umræðum áfram.