Kirkjusiður í svaðinu

Að undanförnu hefur mátt heyra biskup Þjóðkirkjunnar endurtaka í sífellu ágæti siðarins í landinu og nauðsyn þess að viðhalda honum. Ríka áherslu hefur biskup lagt á það að börnum sé kenndur siður aftan úr fornöld sem haldreipi næstu kynslóðar. Tökum gott dæmi um slíkan málflutning herra Karls Sigurbjörnssonar:

Við byggjum á trúarlegum og siðferðislegum arfi sem hefur reynst okkur vel. Við skulum tryggja það að grunnstoðir okkar menningar og samfélagsskipanar sem þjóðkirkjan hefur staðið fyrir séu styrktar, kristinn siður, með áherslu sína á mannúð, mannhelgi, réttlæti og miskunnsemi.

Stundum er ómögulegt að vita hvort viðeigandi sé að gráta eða hlæja að orðum biskups. Hvaða mannhelgi er biskupinn tala um eða miskunn? Því er vandsvarað. Til hvers var biskup að ganga iðrunargöngu á Kristnihátíðinni árið 2000? Ég held að hann vilji ekkert vita af því siðsins vegna. Klerkar blessuðu og fögnuðu tilkomu voðaverka meintrar mannúðarstefnu. Gangan endaði víst við hyl þar sem einstæðum mæðrum var drekkt og börnin þeirra gerð móðurlaus. Óviðeigandi var fögnuður kristinna vegna kristnitökunnar sem átti sér stað á Þingvöllum. Því þegar kristni komst á lagðist niður stolt okkar Íslendinga sem er Alþingi. Upphófst þá vígaöld Sturlungu með þeim afleiðingum að Íslendingar töpuðu sjálfstæði sínu.

Hver var svo siðpostuli og mannúðarmeistari hinnar Evangelísku Þjóðkirkju? Marteinn Lúter, höfundur siðbótarinnar, gyðingahatari og morðóður siðleysingi. Í bændauppreisninni 1524 sagði hann við lénsherrana hvað gera skyldi við bændur:

Skerið þá, slátrið og stingið... munið að það er ekkert eins eitrað, siðspillandi og djöfullegt eins og uppreisnarmaður.

Hátt í hundrað þúsund bændur voru myrtir og lagði Lúter alla sína blessun á verknaðinn. Um konur sagði Lúter:

Ef þær verða þreyttar og jafnvel þó þær deyi, þá skiptir það ekki máli. Það er í lagi þó þær deyi við barnsburð því það er tilgangur þeirra.

Er þetta fyrirmynd okkar nútímasamfélags? Er þetta siðurinn í landinu?

Fyrstu embættisverk Þjóðkirkjunnar og siðarins í landinu var að höggva trúbræður sína svo að höfuð skildi að búk. Mannúðarkirkjan skipti svo herfanginu með einvaldinum í Danmörku, sem hún slefaði utan í. Eftir fylgdi frekara réttlæti kirkjunnar sem hún kallaði Stóradóm. Aftökur, þar sem fólk var hengt, brotið, brennt og drekkt af fullkomnu miskunnarleysi. Síðan fylgdu þjófnaðir á landareignum og kirkjubyggingarbrjálæði hjá örsnauðri þjóð sem oft átti ekki til matar heldur notaði síðustu aurana í sóknarkirkjuna. Skemmtanir og dans lögðust af, húslestur og bænakvak tók við. Eymdin og hungrið glumdi í hverjum dal nema þar sem embættismenn kirkjunnar mökuðu krókinn.

Hér ríkti kvennakúgun, almúgaþrælkun og trúarofstæki sem bannaði alla aðra trú nema þann sið sem Þjóðkirkjan kenndi. Öllum var smalað til kirkju eða máttu hljóta verra af. Hér ríkti mannhatur, óréttlæti og miskunnarleysi. Hér lifði þjóð í hlekkjum hins kristilega hugarfars.

Þegar kom á 19. öld höfðu nýjar hugmyndir um velferð almúgans skotið rótum. Hugmyndir um sjálfsákvörðunarrétt fólks óháð veraldlegu valdi konunga og andlegu valdi kirkjunnar. Sumar hugmyndirnar voru mjög róttækar, allt frá frjálshyggju til kommúnisma. Þeim var öllum stefnt gegn alræði kirkju og konungs. Hugmyndasmiðirnir fyrir auknu frelsi og jafnrétti voru ekki biskupar eða kóngar. Nei, þeir höfnuðu sið kirkjunnar og mannvonsku hennar. Marga er hægt að nefna sem höfnuðu siðinum: Voltaire, Thomas Paine, Benjamin Franklin, Abraham Lincoln, John Stuart Mill eða Karl Marx svo nokkrir séu nefndir.

Þeir sem hötuðust gegn framförum réðust að vísindamönnum, héldu í þrælhaldið og í óréttlæti miðalda voru allir rammkristnir.

Til að losna undan þessu gífurlega óréttlæti sem kirkja og konungar höfðu skapað þurfti mikið að ganga á. Afleiðingarnar og eftirköstin voru öfgar 20. aldar, sem auðvelt hefði verið að forðast ef aldagamallt kristilegt embættiskerfið hefði gefið eftir á friðsaman hátt. Í þeim löndum þar sem kirkja og konungur gáfu eftir án ofbeldis náðust lýðréttindi og siðbót án mikils ofbeldis. Þannig náðist á Vesturlöndum ákveðinn málamiðlun um að kirkja og konungar fengju að stíga af valdastólum með fullri reisn. Eiginlega of mikilli reisn miðað við óskaplega og grimma fortíð sína.

Þökk sé kóngi og kirkjunni í Danmörku að íslenska hækjukirkjan varð að svara kalli tímans. Hún bakkaði reyndar með fullar hendur fjár sem hún rændi af landsmönnum gegnum aldirnar. Við getum þakkað frelsi og lýðréttindum þeim ofurhugum sem börðust gegn rotnuðu strangtrúarkerfi. Það er því hræðilegt að sjá biskupinn ræna menn hugmyndafræði sem skapaði velferð og aukin réttindi almennings og gera hana að sinni. Það sorglegt að þurfa minna biskup á fortíð embætti hans á Íslandi, sem er ósiður, ófrelsi og óréttlæti. Þess ber að minnast að kristnin fékk tækifæri í 900 ár og afleiðingarnar voru ömurlegar. Það er siðurinn sem við viljum aldrei aftur þurfa að þola.

Siðurinn í landinu heitir nú réttu nafni lýðræði og mannréttindi en ekki boðorðin tíu, stóridómur né faðir vor, verði þinn vilji eða tilkomi þitt ríki. Ég er kominn með upp í kok af matreiðslu biskups á hlutverki kirkjunnar hér á landi. Það er kominn tími til að kenna börnum hvaða stórmenni þorðu að standa upp gegn þeirri mannfjandsamlegu kristnu samfélagsgerð sem hér ríkti. Biskupinn vill að sjálfsögðu að börnin í skólanum séu látin drekka ólyfjan úr drekkingarhylnum, sleikja axir böðlanna, halda sig í hengingarreipin og ylja sér á bálköstunum. En það er kominn tími til að þessi stofnun taki ábyrgð á gjörðum sínum og viðurkenni endalaus afglöp sín. Við viljum að börnum séu kenndir mannasiðir mannréttinda og réttlætis en ekki siðir einvalds á himni og á jörðu.