Ranglátt og mislukkað trúboð

Ég hef aldrei heyrt neinn amast við trúboði ef það fer fram á vettvangi trúfélagsins sjálfs sem stundar það. Ég hef t.d. aldrei heyrt neinn finna að því að prestur tali um það í messu að guð sé til, eða að börnum í sunnudagaskóla sé kennt það, þ.e. ef hægt er að draga þau frá teiknimyndunum í sjónvarpinu. En það er ekki nóg fyrir kirkjunnar menn að hafa sinn eigin vettvang á hundruðum staða um allt land til að geta stundað sitt trúboð óáreittir. Nei, þeim finnst þeir bara þurfa að fara inn í skóla og víðar til að komast í tæri við börn sem ekki mæta til þeirra í kirkjunar.

Ég játa að ég hef aldrei getað skilið almennilega hvers vegna kristniboðssinnar skilja ekki ranglætið sem felst í því. Skilja ekki sjónarmiðin um trúarlega hlutlausa skóla eða jafnræði trúar- og lífsskoðana í samræmi við trúfrelsi. Næstum eins skrítin er tilhneiging kristinfræðikennara (margra, að minnsta kosti) til að blanda sinni eigin trúarsannfæringu inn í kennslu um kristni, þótt þeir sömu séu kannski fullfærir um að fræða á eðlilega hátt um búddisma, hindúisma eða einhver önnur trúarbrögð.

Ég vinn á geðdeild. Þar er mér beinlínis bannað að halda fram mínum eigin skoðunum á trú eða stjórnmálum við sjúklingana. Nema hvað, það er enda siðlaust að misnota aðgang að fólki í viðkvæmri stöðu á annarlegan hátt. Það er dálítið líkt farið með börn í grunnskóla: kennari hefur aðgang að þeim, og meira að segja vald yfir þeim, sem er siðlaust að misnota til þess að boða sínar prívat skoðanir. Þetta á allt fullorðið fólk að skilja. Og það ætti þá líka að skilja að mönnum misbjóði ef þessi eðlilegu, faglegu skil eru ekki virt.

Það er á sinn hátt brjóstumkennanlegt, að þótt kristni hafi verið boðuð í grunnskólum Íslands í áratugi, þá eru landsmenn í fyrsta lagi áhugalitlir um trúmál, í öðru lagi illa að sér um þau og aðhyllast í þriðja lagi mjög fjölskrúðugar hugmyndir. Og þá er ég að tala um fólkið sem er ennþá í ríkiskirkjunni. Það mætir ekki í kirkju nema það sé skírn, ferming, brúðkaup eða jarðarför, eða kannski tónleikar – en ekki í messu. Það þekkir ekki játningar kirkjunnar, heldur að það verði sáluhólpið fyrir góð verk, veit ekki hvers vegna er haldið upp á hvítasunnudag eða heldur að jólatré séu kristið fyrirbæri. Innan við helmingur landsmanna segist vera bæði trúaður og kristinn. Og það fólk trúir margt hvert á afturgöngur, álfa, að langamma sé í himnaríki eða sé kannski engill – en trúir kannski ekki að Ésús hafi risið upp frá dauðum í alvörunni, en heldur samt að það sé kristið.

Þannig að trúboðið fer ekki bara fram í ranglæti – það er líka mislukkað. Mannréttindi barna eru brotin og það ber ekki einu sinni tilætlaðan árangur. Sumpart gæti það skrifast á að trúboðið sé blandað öðru skröki, eins og kristin trú snúist ekki um neitt annað en að guð sé bara góður, að kristniboð í Afríku sé það sama og hjálparstarf eða fæðing Ésú sé ástæða þess að við höldum jól. Þetta á fullorðið fólk að vita. Alla vega fullorðið fólk sem er með háskólapróf í kristinfræði.

Ég hef aldrei heyrt hugmyndir um að banna fræðslu um trúarbrögð í skólum – nema kannski frá talsmönnum trúboðs, þegar þeir gera trúfrelsissinnum upp skoðanir (rífast m.ö.o. við sjálfa sig). Skárra væri það nú. Þekking á trúarbrögðum hefur aldrei skaðað neinn. Og þekking á gagnrýni á trúarbrögð hefur reyndar heldur aldrei skaðað neinn, svo því sé til haga haldið.

Gallinn er bara þetta óeðli, að þurfa að troða trúboði inn í fræðslu sem á að vera fagleg og heiðarleg. Í skólum eiga börn að fræðast um trúarbrögð, það á ekki að innræta þeim þau, og það á ekki að segja þeim ósatt.

Reynið svo að skilja það.