Tvískinnungur eða heimska?

Þau merku tímamót urðu á Alþingi nýverið að Barnasáttmáli Sameinuðu Þjóðanna var lögfestur. Reyndar hefur það tekið Alþingi rúmlega tuttugu ár að lögfesta samninginn, en hann var fullgiltur á Alþingi síðla árs 1992. Munurinn á fullgildingu og lögfestingu er sá að í fullgildingunni felast engin lagalega bindandi skilyrði, en með lögfestingu er erfiðara fyrir stjórnvöld að sniðganga sjálfsögð mannréttindi íslenskra barna. Staulsveinar og –meyjar valdsins sýndu hins vegar hvers þau eru megnug er hygla þarf ríkiskirkjunni.

Á sama tíma og Barnasáttmálinn var til meðferðar hjá allsherjar- og menntamálanefnd og í umræðum á Alþingi var svo nefnt lífskoðunarfrumvarp (lög nr. 6/2013) til meðferðar hjá sömu nefnd og á sama þingi. Þar var m.a. fjallað um aðild barna að skráðum trúfélögum og lífsskoðunarfélögum, en tíðkast hefur um langa hríð að skrá nýfædd börn í sama trúfélag og mæður þeirra hafa tilheyrt. Við þessari skikkan er lítillega hróflað í nýju lögunum því nú hefur trúfélagsaðild föður nokkurt vægi að uppfylltum ákveðnum skilyrðum og einnig er gert ráð fyrir að lífsskoðunarfélög komist á sama tilberaspenann og trúfélögin sátu áður ein að. Í meirihlutaáliti allsherjar- og menntamálanefndar kemur skýrt fram að nefndarmenn gera sér ljósa grein fyrir því að lögbundin skráning barna í trú- eða lífsskoðunarfélög sé andstæð hagsmunum og mannréttindum þeirra. Samt sem áður lagði meirihlutinn til að frumvarpið yrði samþykkt með þessum augljósu annmörkum.

Sama nefnd og sömu þingmenn er mæltu með og brutu á mannréttindum barna með lögum nr. 6/2013 hafa nú einnig lögbundið sáttmála er verndar börn gegn lögleysunni, sem þeir samþykktu. Í umsögn Mannréttindaskrifstofu Íslands um frumvarpið til lögfestingar Barnasáttmálans kemur skýrt fram að sjálfkrafa skráning barna í trú- eða lífsskoðunarfélag er brot á 2. mgr. 14 gr. sáttmálans. Það verður ekki betur séð en að nýsamþykkt lög um sjálfkrafa skráningu barna í trúfélög séu dauð og ómerk sé eitthvert mark tekið á löggildingu Barnasáttmálans. Óvíst verður samt að telja að Alþingi taki upp hjá sjálfu sér að leiðrétta þessa handvömm enda er þar ævinlega langt um seilst til að maka krók ríkiskirkjunnar á kostnað lýð- og mannréttinda. Titill greinarinnar stillir upp tveimur mögulegum ástæðum fyrir þessari óskiljanlegu málsmeðferð. Skylt er þó að taka fram að önnur ástæðan útilokar ekki endilega hina.