Allt fram á 18. öld litu múslímar niður á Evrópu sem barbarískt villutrúarsvæði. Íslömsk menning stóð hinni evrópsku langt framar frá því fyrir tíma krossferðanna. Þar sannaðist enda að múslímar höfðu yfirburði á öllum sviðum, þar á meðal hinu hernaðarlega. Einhver besta sönnun þessa er sú staðreynd að flóttamenn fóru aðeins aðra leiðina – austur. Gyðingar fyrst en síðar einnig aðrir sem af trúarlegum eða pólítískum ástæðum þurftu að yfirgefa Evrópu, allt fram á 16. og jafnvel 17. öld.
Á sama tíma fóru múslímar nánast aldrei hina leiðina. Þeir höfðu ekkert út fyrir “hús trúarinnar” að sækja og síst til Evrópu. Í hugum þeirra var útbreiðsla Íslam óhjákvæmileg og sagan hafði ýtt undir þann skilning frekar en hitt.
Þegar nútíminn hófst í Evrópu með sinni endurreisn og upplýsingu, vísinda- og tæknibyltingu, fór það að mestu fram hjá múslímum. Jafnvel þegar klukkur, kíkjar og skammbyssur jafnt sem fallbyssur eru orðin helsta verslunarvara milli tæknivæddrar Evrópu og staðnaðs Íslam gera múslímar sér ekki grein fyrir að þeir eru orðnir á eftir.
En ósigrar í stríði neyða þá til að horfast í augu við skelfilegan sannleika: trúvillingarnir í Evrópu höfðu eitthvað sem hinn íslamski heimur hafði ekki. Tæknivæddir herir Evrópu voru farnir að saxa verulega á hinn íslamska heim í lok 18. aldar og þegar hersveitir Napóleons taka Egyptaland rennur endanlega upp ljós fyrir ráðamönnum í hinum íslamska heimi. Lítill her frá litlu Evrópulandi gat lagt undir sig landsvæði í hjarta Íslam – og enginn gat komið þeim burtu nema annar lítill her frá öðru litlu Evrópulandi.
Hvað fór úrskeiðis? spurðu menn sig. Hvað gerðum við vitlaust – eða þeir rétt? Ekki gat það verið trúin, Íslam var augljóslega hin eina rétta trú og ef eitthvað þá snerist vandinn um að henni væri ekki fylgt nógu vel. En múslímum varð líka ljóst að Evrópubúar voru framar í tækniþekkingu og sér í lagi hertækni. Það kostaði mikið andlegt átak að viðurkenna þennan veikleika og jafnvel enn meira átak að þurfa nú að fara að læra af trúleysingjum.
Íslam spannar samfélagið allt. Ekkert mannlegt er undanskilið trúnni, Kóraninn hefur svar við öllu ef menn aðeins kunna að spyrja hann. Múslímar sem fóru til Evrópu til að leita að því sem gerði Evrópubúum kleift að skara svona fram úr á sviði tækni og hernaðar urðu því að leita svarsins utan alls sem gat talist kristið. En á sama tíma gátu þeir ekki leitað svars á sviði stjórnmála, því Íslam sagði allt sem segja þurfti um hvernig löndum skyldi stjórnað. Ekki gátu þeir heldur leitað svars á sviði vísinda, því vísindi Íslams voru sjálfgefið miklu æðri vísindum trúvillinga.
Nítjánda öldin einkennist að leit múslíma að lausninni á þessu ójafnvægi sem komið er upp. Þeir taka upp vestræna tækni, vestræna tísku og jafnvel vestræn gildi. Nútíminn kom úr Evrópu og mörgum fannst sem verið væri að þröngva honum upp á Íslam. Sér í lagi var eitt sem skar í augu hinna íhaldssamari múslíma þegar kom að vestrænum gildum en það var staða konunnar.
Múslímar byrja fyrst að kynnast evrópsku samfélagi á 19. öld. Borgarsamfélagi er lýst af sendiherrum og námsmönnum, París, Vín, Berlín og jafnvel London. Það sem sló hina múslímsku ferðaritara mest var frelsi kvenna sem þeir urðu vitni að. Þótt lagalegur réttur kvenna í Íslam hafi verið skárri en kynsystra þeirra í Evrópu lengi framan af þá var margt tekið að breytast á 19. öld.
Innan Íslam var fljótt sett samasem merki milli vestrænnar menningar og aukins frelsis kvenna. Þau samfélög múslíma sem hafa reynt að feta slóðina inn í nútímann hafa líka farið lengst í að gefa konum jafnræði á við karla – jafnvel þótt stjórnarfar þessara ríkja sé grimmasta einræði.
En þessi innbyrðing vestrænna gilda skilaði ekki því sem hún átti að skila. Íslam, hinn múslímski heimur, hélt áfram að tapa og loks var svo komið að við lok fyrri heimsstyrjaldarinnar var ekkert landsvæði múslíma sem hafði ekki tapað hernaðarlega fyrir Evrópu með einum eða öðrum hætti.
Hinn múslímski heimur er enn langt á eftir öðrum löndum. Ef olíu er sleppt þá er útflutningur allra Arabaríkja á við Finnland. Efnahagsvöxtur þeirra landa sem ekki hafa olíu er lítill og þau dragast sífellt lengra afturúr. Iðnvæðing er furðu skammt á veg komin, menntun menning og listir eru ýmist afturúr eða einangruð.
Nýjar kynslóðir vaxa úr grasi sem þekkja ekkert annað en niðurlægingu Íslam. Sú leið sem reynd var, frá byrjun 19. aldar, að taka upp vestræn gildi, þessi leið virðist hafa mistekist. Íhaldssamir múslímar boða afturhvarf til hins hreina Íslam, þeir boða að vandinn felist ekki í skorti á þekkingu – heldur á skorti á trú, á Íslam.
Það er því engin tilviljun að fyrsta og sterkasta krafa íhaldssamra múslíma er að gera lægri stöðu kvenna sýnilega. Blæjan er síður tákn Íslams en tákns þess að vera ekki vestrænn. Blæjan táknar afturhvarf til gamalla tíma, hún er af múslímaklerkum talin fyrsta skrefið í því að færa samfélag þeirra til réttra gilda og upprunalegrar trúar, færa það frá vestrænni spillingu. Frelsi kvenna er vestrænt fyrirbæri, frelsi kvenna er það fyrsta sem víkur þegar Íslam nær völdum.
Þær orsakir sem hafa leitt til hinnar sorglegu stöðu Íslams er enn grimmari fyrir það að vera sjálfsskaparvíti. Eitt sinn reis Íslam hátt, íslamska endurreisnin á 11. og fram á 13. öld er talin vera forveri hinnar evrópsku. Íslamskir fræðimenn í samfélagi allsnægta söfnuðu saman öllu því besta úr þekkingu fornaldar og blönduðu saman við það nýrri þekkingu að austan, úr Indlandi og jafnvel enn lengra að. Þeir söfnuð saman þekkingu heimsins og bættu vissulega við hana á meðan gerjunin var mest. En sú gerjun stóð stutt.
Samfélag trúar getur ekki þroskast. Samanburðurinn milli Evrópu og hins Íslamska heims sýnir þetta svo ekki verður um villst. Evrópa þróaðist en ekki heimur múslíma af því að kristni er með undanþáguákvæði en ekki Íslam.
Gjaldið keisaranum það sem er keisarans, ríki mitt er ekki af þessum heimi. Undanþáguákvæði evrópskra valdhafa frá fyrstu tíð. Ekki þar fyrir, kaþólska kirkjan reyndi að ná undir sig öllu valdi, frá miðri 11. öld og fram til siðaskipta. En henni mistókst, afleíðingarnar urðu hryllilegar styrjaldir sem rifu Evrópu í tvennt á 16. öld, og niðurstaðan sem náðist í fyrstu friðarsamningum þjóðríkja, sem kenndir eru við Westfalen, var að skilið var endanlega milli hins andlega og hins veraldlega.
Það var á grundvelli þessa sem Evrópa óx og dafnaði. Endurreisnin hafði endurheimt og gert evrópska þá þekkingu sem til var utan kristni og kirkju. Upplýsingin hélt þróuninni áfram með kristni og kirkju á hliðarlínunni. Aðskilnaður trúar og vísinda, ríkisvalds og kirkjuvalds, hugsunar og kreddudóma var lykillinn að velgengni Evrópu og ástæða þess að tækniþekking hennar fór svo langt fram úr heimi Íslams.
Lýðræði, frelsi, mannréttindi eru ávinningarnir sem við búum við í dag. Evrópubúar hafa þurft að berjast fyrir þessum ávinningum, þeir hafa barist við konungsvald á 19. öld, kommúnisma og fasisma á þeirri 20. og nú á 21. öldinni þurfum við enn að berjast. Tveir andstæðir heimar takast á, hinn vestræni og hinn íslamski.
Munurinn felst í trúnni. Ekki í því að annar er kristinn og hinn múslímskur. Munurinn felst í því að annar heimurinn hefur losað sig við kæfandi kennivaldi trúarinnar, en hinn ekki.
Kristnivæðing samfélagsins er ekki svar við Íslam. Kristnivæðing grunnskólanna er ekki til verndar þeirri samfélagsgerð sem við höfum byggt upp á undanförnum tveimur öldum. Þvert á móti, kristnivæðing samfélagsins vinnur gegn lýðræði, mannréttindum, frelsi. Við höfum fordæmið, við getum horft til nágranna okkar sem voru ekki svo heppnir að geta ýtt trúnni út á jaðar mannlegra samskipta.
Vörnin gegn sókn Íslams er að efla húmanismann. Guðgildisstefnan er leið Íslams og fortíðar, manngildisstefnan er stefna okkar og framtíðarinnar.
"Ef olíu er sleppt þá er útflutningur allra Arabaríkja á við Finnland."
Sleppir þú þá hassinu líka?
Binni, hvaðan færðu þann samanburð? Þetta er vissulega stór fullyrðing.
Hvað ertu að meina sérstaklega Haukur? Þetta með olíuna?
"Unlike the rising powers of Asia, most of which started from a lower economic base than the Middle East, the countries in the region still lag behind in investment, job creation, productivity, and therefore in exports and incomes. According to a World Bank estimate, the total exports of the Arab world other than fossil fuels amount to less than those of Finland, a country of five million inhabitants."
Bernard Lewis: "What Went Wrong: THe Clash Between Islam and Modernity in the Middle East"; NY 2002; Bls. 47.
Danskurinn nefnir hass, það er víst mest framleitt í Afganistan og Pakistan. Hvort það skipti miklu í hlutfalli við þjóðartejur Arabalanda get ég ekki sagt, mig grunar að það sé hverfandi.
Aðalatriðið:
Munurinn felst í því að annar heimurinn hefur losað sig við kæfandi kennivaldi trúarinnar, en hinn ekki.
Ég held að meiri sannleikur felist í þessu en flesta órar fyrir. Þess vegna er mikilvægt að halda afturhaldsöflunum, trúarbrögðunum, í skefjum.
Miðaldir eru enn á ýmsum stöðum í heiminum og fulltrúi þeirra hér á landi er kirkjan.
Þetta er nú meiri hrærigrauturinn hjá þér, Binni.
Þú segir: "Kristnivæðing samfélagsins er ekki svar við Íslam."
Áttu við að nú sé einhver þvílík stefna í gangi?
Útaf því að einhverjir klerar eru að reyna að biðja bænir með leikskólakrökkum?
Þetta er furðuleg grein...
Kristnivæðing samfélagsins sem svar við Íslam er því miður staðreynd, þótt hún sé nú ekki uppi á borðinu sem opinber stefna. Og þó. Það var t.d. ekki minnst á kristni í grunnskólalögum fyrr en æjatolla Kómeiní komst til valda.
En sem lítt dulin áróðurstækni hefur hún blasað við um nokkurn tíma, bæði hér heima og erlendis. Fráfarandi ríkisstjórn Bandaríkjanna sem og þjóðkirkjuprestar og aðrir íslendingar hafa tekið þátt í þeim leik.
Kristnivæðing samfélagsins sem afleiðing af ótrúlegum fjáraustri í kristnivæðíngarfélagsskap nokkurn sem sækir helst í óhörðnuð börn og unglinga er svo miklu stærra vandamál. Þar er ekki verið að hugsa um Íslam heldur einfaldlega um peninga.
Okkur stafar hins vegar ógn af Íslam og svarið við þeirri ógn er einmitt ekki að kristnivæða samfélagið heldur þvert á móti. Þetta hefur því miður allt of lítið heyrst.
Mér þykir leitt að þér skuli ekki líka pistillinn hjá mér, ekki að það komi mér sérstaklega á óvart - það er bölvaður plagsiður hjá mér að skrifa langan texta og ég veit að þú átt erfitt með það.
Þá getur þetta ekki verið aðalatriðið?:
"Munurinn felst í því að annar heimurinn hefur losað sig við kæfandi kennivaldi trúarinnar, en hinn ekki."
En mér virðist sem þú sért að verða full hallur undir samsæriskenningar. Það kann sjaldnast góðri lukku að stýra.
Ekki veit ég hvaða samsæri þú ert að tala um. Viltu kannski skýra það nánar? Sjálfur er ég mjög lítið trúaður á samsæriskenningar.
Lykilatriðið er einmitt þessi setning. Helsi trúarinnar er skýringin sem Íslam getur ekki fundið. Ógnin frá Íslam er raunveruleg og byggist á trúarofstæki. Svarið, hjá þeim Vesturlandabúum sem átta sig ekki heldur á þessari skýringu, er að taka upp sama ofstækið.
Þetta er grundvallaratriðið. Íslam er ógn. Við þurfum að vita hvernig við eigum að bregðast við ógninni. Því miður halda allt of margir að svarið sé að gera eins og Íslam, gangast undir helsi trúar.
Ég vil ekki hvekkja þig Binni, og ég get tekið undir með að almennri skynsemi í anda upplýsingarstefnunnar standi stuggur af bókstafstrúuðum íslamistum.
Eins get ég samsinnt því að varnir okkar felist ekki í að samþykkja frekari bænaþulur á leikskólum.
En er í alvöru ástæða til að ætla að þetta sé áhyggjuefni?
Já, þetta er áhyggjuefni. Þessi rök kristinna, að vörnin gegn Íslam sé kristni, eru rök sem heyrast og sem hafa hljómgrunn. Það sem ég er að segja í þessari grein er nánast hvergi sagt svo ég sjái.
Bókin sem greinin byggir á er mjög góð og skemmtilega stutt. Höfundurinn er einhver allra mesti sérfræðingur í sögu hins íslamska heims sem uppi er í dag, sagnfræðingur sem les jafnt tyrkneskar sem arabískar heimildir á frummáli.
Ógnin sem stafar af Íslam er kannski ekki það sem mönnum er efst í huga svona í miðri krepputíð en hún er samt sem áður til staðar og þegar olían hættir að halda lifistandardi uppi í Arabaheiminum þá á ástandið eftir að versna til mikilla muna ef fram fer sem horfir.
Lýðræðið er svo langt í frá sjálfgefið. Sjáðu hvernig er komið fyrir okkur núna, stjórnvöld hunsa stjórnarskrá og alls kyns lög í nafni neyðarréttar og við erum komin ótrúlega nálægt einhvers konar óvinaástandi gagnvart helsta nágranna okkar og vinaþjóð til sex hundruð ára eða meir.
Lýðræðið var langt í frá sjálfgefið þegar faðir minn fæddist 1938 - reyndar voru mjög margir búnir að dæma það ónýtt og gagnslaust á þeim tíma, eftir 150 ára baráttu við einræði og konungsvald. Eftir hálfa öld í viðbót í baráttu við fasisma og kommúnisma, og eftir sigur í þeirri baráttu, stendur lýðræðið frammi fyrir mestu ógninni til þessa: Trúarkreddunni.
Á þessari 21. öld sem ég vona að börnin mín eiga eftir að lifa og njóta, þarf lýðræðið að sigra trúarkredduna bæði innanfrá og utanfrá. Raddir trúarkreddunnar heyrast því miður allt of oft og allt of sterkt. Skólatrúboðið er bara eitt dæmi, nýlegt fyrirbæri sem hófst eftir fyrstu íslömsku byltinguna og hefur vaxið hröðum skrefum eftir að Íslam var skilgreint sem óvinurinn. Þarna er orsakasamhengi, þó það sé ekki sterkt. En þarna er líka raunveruleg ógn.
Ég óttast um lýðræðið, um það samfélag sem við búum í. Mér finnst það nóg tilefni til að skrifa eina langloku og kannski megna að leggja eitthvað örlítið á vogarskálarnar fyrir börnin mín og framtíð þeirra.
Íslam er víti til varnaðar - við viljum ekki verða eins og þeir og við viljum ekki heldur að þeir taki af okkur völdin. Vörnin sem við höfum er að hafna trúarkreddunni í okkar eigin samfélagi. Þannig styrkjum við samfélagið til lengri tíma en sýnum líka almenningi í hinum íslamska heimi að samfélag án trúar er gott samfélag, gott fordæmi.
Þetta er virkilega góð grein hjá þér Brynjólfur og ég er sammála hverju orði. Þá finnst mér þú orða vandann og lausnina í hnotskurn í svari þínu hér að ofan þegar þú segir:
Íslam er víti til varnaðar - við viljum ekki verða eins og þeir og við viljum ekki heldur að þeir taki af okkur völdin. Vörnin sem við höfum er að hafna trúarkreddunni í okkar eigin samfélagi. Þannig styrkjum við samfélagið til lengri tíma en sýnum líka almenningi í hinum íslamska heimi að samfélag án trúar er gott samfélag, gott fordæmi.
Trúvæðingin er í gangi hér gimbi þó sakleysisleg sé hún miðað við bókstafstrú islamista. Í nafni meirihluta er vaðið inní skólana bæði í persónu og inní námsefni kristinfræði því það er samið af guðfræðingum sem þekkja ekki mörkin á boðun og fræðslu, eða treysta á að aðrir þekki þau ekki. Líttu á bækurnar (t.d. Kristin fræði - Ljós heimsins, eftir Sigurð Pálsson og Iðunni Steinsd.) og Aðalnámsskrá. Heimssýn þessa fólks er sú að ekkert þess virði að segja frá gerist utan trúarbragða og einu trúarbrögðin sem séu þess virði að segja vel frá sé kristnin. Þá er kristninni eignað margt sem hún á ekki ein eða var alls ekki forgönguafl fyrir eins og t.d. mannréttindi nútímans.
Ég fjallaði aðeins um þessa meintu kristilegu vörn gegn íslam í febrúar. Þetta virðist vera eitthvað sem Ríkiskirkjan ætlar sér að spila með í framtíðinni, sér til framdráttar.
Danskurinn spyr um hassútflutning hér að ofan, ég hélt að hann vissi best sjálfur hverjir framleiða besta skunkinn.
"Danskurinn spyr um hassútflutning hér að ofan, ég hélt að hann vissi best sjálfur hverjir framleiða besta skunkinn."
Þessi skúnkframleiðsa er dropi í hafið. Fyrir 10 árum var gert ráð fyrir 500 milljörðum dollara í árlegri veltu á ólöglega global vímuefnamarkaðunum. Þá er gert ráð fyrir 141 milljón manns! sem kannabisnotendum sem er stærsti hluti þessarar veltu. Felstir notendurnir eru í svokölluðum vestrænum löndum. Framleiðsla efnisins fer að mestu fram í múslimalöndum. Þetta eru stórar tölur í undirheimahagkerfi. Óþarfi að sleppa þessu ef menn vilja skrifa upplýstar greinar um peningamál múslima, sjá http://whqlibdoc.who.int/hq/2000/a58352_PartA.pdf
Danskurinn, ég hélt þú værir að grínast þegar þú ætlaðir að fara að blanda hassframleiðslu í dæmið. En svo virðist ekki vera.
Það er engin ástæða til að efast um 500 dollara heildartölu í veltu á eiturlyfjamarkaði í heiminum. Sú tala passar vel við það sem SÞ segja til dæmis.
Þó hassnotendur séu síðan lang stærsti hópur fíkniefnanotenda, skv. SÞ, þá er langt í frá að af því megi draga þá ályktun að þeir séu jafnframt með stærstan hluta þessara 500 milljarða dollara. Þvert á móti.
Velta í fíkniefnaheiminum er lang mest í heróíni og kókaíni, þetta eru mjög dýr efni sem þarf að flytja langan veg. Þar við bætist að milliliðirnir taka yfirgnæfandi hluta þeirra tekna sem myndast. Framleiðandinn fær sára lítið í sinn hlut.
Kannabisefni eru á hinn bóginn yfirleitt framleitt af neytendum eða mjög skammt frá neytendum. Í múslímalöndum er þetta gegnumgangandi, og oft leyft. Eina landið þar sem hass-framleiðsla er að miklu magni til útflutnings er Marokkó sem sér um 70% af hassmarkaðnum í Evrópu. Þetta samsvarar víst 0,6% af þjóðarframleiðslu Marokkó! En annars staðar en í Marokkó er kannabisrætkun bara lítill hluti af landbúnaðarframleiðslunni, með langt innan við 1% af ræktarlandi.
Kókaín í S- og M-Ameríku og heróín í Afganistan eru langstærstu liðirnir í alþjóða eiturlyfjamarkaðnum. Lang stærsti hluti gróðans verður eftir í neytendalöndunum.
Af þessum 500 milljörðum má kannski gera ráð fyrir einhverju brotabrotabroti sem tekjur kannabisútflytjanda í múslímalöndum. Þjóðartekjur Finna eru 250 milljarðar þ.a. ég get ekki séð hvernig í andskotanum hassútflutningur kemur þessu máli við.
"Af þessum 500 milljörðum má kannski gera ráð fyrir einhverju brotabrotabroti sem tekjur kannabisútflytjanda í múslímalöndum. Þjóðartekjur Finna eru 250 milljarðar þ.a. ég get ekki séð hvernig í andskotanum hassútflutningur kemur þessu máli við."
Fjármögnun andspyrnuhreyfinga í löndum múslima hefur verið með ræktun og útflutningi á kannabis og opium. Ef olíu er sleppt þá verður þessi atvinnustarfsemi ein stærsta breytan í útflutningi múslimalanda. Og með 141 milljónum hasshausa er ljóst að áhrifin ná langt út fyrir hagkerfið ;-)
Þjóðartekjur Finna eru 186 milljarðar. (Til að setja þetta í samhengi þá eru Íslendingar eru að reyna fá lána 2-3 milljarða dollara og gengur illa.)
Það er reyndar rétt hjá þér að ef olíu sleppir þá er eiturlyfjaútflutningur megnið af því sem eftir stendur hjá múslímaþjóðum. Sem er í fullu samræmi við það sem ég er að segja. Hið sorglega er að þetta skiptir engu máli fjárhagslega fyrir þessi ríki - sem eru þar að auki bara tvö, Marokkó og Afganistan. Í Marokkó er þetta 0,6% af þjóðarframleiðslu, í Afganistan er þetta mun stærri tala hlutfallslega og fjármagnar vissulega Talíbana.
Þjóðarframleiðsla Finna er 250 milljarðir í hefðbundinni, beinni, mælingu, 186 í PPP mælingu en þá er reynt að taka tillit til mismunandi framfærslukostnaðar í löndum.
Að við getum ekki fengið 2 milljarða að láni er vegna heimsku stjórnvalda. Bara í Hollandi skuldum við nokkrum sparifjáreigendum þessa upphæð. Þetta er samt stærri tala en heildar markaður fyrir kannabis í Evrópu, sem nær víst ekki nema um 1,5 milljörðum.
"Það er reyndar rétt hjá þér að ef olíu sleppir þá er eiturlyfjaútflutningur megnið af því sem eftir stendur hjá múslímaþjóðum. Sem er í fullu samræmi við það sem ég er að segja."
Einmitt.
Ég fékk reyndar bakþanka eftir að hafa sett þetta fram - það vantar allar heimildir.
Danskurinn, þú vildir meina að eiturlyfjaútflutningur múslímaríkja væri stór hagstærð sem yrði að taka tillit til.
Greinin hjá mér fjallaði um stöðnun múslímaríkja sem m.a. leiðir til þess að þaðan er í raun enginn útflutningur, nema olía.
Þetta tvennt fer auðvitað ekki saman nema eiturlyfjaútflutningurinn sé hverfandi. Það er hann, eins og ég benti á - heildar markaður fyrir kannabís í Evrópu virðist vera á bilinu 1 - 2 milljarðir dollara á ári, sem er hverfandi tala.
Ópíumútflutningur Afganistans er víst tæpir 3 milljarðir dala. Heildar útflutningur eiturlyfja frá múslímaheiminum gæti þá numið 4-5 milljörðum dala - sem er auðvitað hlægilega lítil tala, nær ekki helmingnum af því sem var inni á Icesave í Brelandi.
Hið sorglega er svo hvort eiturlyf séu engu að síður stór hluti af útflutningi múslímaríkja að olíu slepptri, þrátt fyrir að vera í tölum talið lítill sem enginn.
Til að átta sig á þessu þá má skoða Egyptaland, sem er lang-stærsti múslímski útflytjandinn þegar olíu sleppir. Heildar útflutningur 2007 var 22 milljarðir dollara, þar af hugsanlega þriðjungur til helmingur jarðefnaeldsneyti. Önnur Arabaríki eru með miklu minni útflutning þegar olíu sleppir en Egyptaland.
Sem sagt, útflutningur múslímaríkja, að olíu slepptri, er ótrúlega lítill. Eiturlyf er kannski stór hluti þessa útflutnings en breytir engu um staðhæfingar í greininni.
Það sem ég sagði stendur óhaggað og þín athugasemd, danskurinn, var byggð á mísskilningi.
http://www.economist.com/world/asia/displaystory.cfm?story_id=3407727
Jæja, þar sem innvirðulegum samræðum um umfang hassútflutnings virðist lokið, þá langar mig að nefna tvennt.
Mér vitanlega hefur nýleg "kristnivæðing" líkast til helst manifesterað sig í eldamennsku í Neskirkju, þar sem klerkur nokkur kryddaði mikilvægi Biflíunnar með bæði abrikósum og rúsinum.
Og helsta viðspyrna Íslendinga gagnvart framrás bókstafstrúar múslímum hefur trúlega fólgist í að neita þeim um að byggja hér mosku.
Mér var ekki brugðið, en mögulega er rétt að hafa uppi heróp.
En Binni, er ekki rétt að nýta sér aldagamla baráttu kristinna gegn islam?
Þú veist: "Óvinur óvina minna..."?
:)
Sæll gimbi.
Kristnivæðingin er nú meiri en bara einhverjar kokkaæfingar í Neskirkju. Sóknin í skólana er raunveruleg og stór breyting frá því sem tíðkast hefur í okkar samfélagi. Ríkisskirkjan er stór og mjög rík og þarf að nota peningana í eitthvað. Íslam-óttinn dregur úr þeim sem spyrna á móti.
Sjálfur hef ég ekkert á móti því að múslímar á Íslandi fái að reisa hér mosku. Hverjum manni á að vera frjálst að iðka sína trú og samfélagi trúaðra á að vera frjálst að reisa sínar byggingar.
Punkturinn í greininni hjá mer gimbi er kannski sá að kristnin slysaðist til að verða ekki sama óværan og íslam er - henni var haldið til hliðar. Ef íslam-ótti er notaður til að draga kristnina inn á sviðið aftur þá gætum við alveg eins tekið upp íslam. Af tvennu illu, ef kristni ætti að vera sama kúgunartækið og íslam, þá myndi ég reyndar frekar velja íslam.
Hinn múslímski heimur er enn langt á eftir öðrum löndum. Ef olíu er sleppt þá er útflutningur allra Arabaríkja á við Finnland.
Skrítinn pistill Brynjólfur. Ertu ekki að rugla saman menningarheimi arabaríkjanna og ríkjum þar sem íslam er höfuðtrúin?
Fjölmennasta ríki íslams er Indónesía, eins og þú veist mæta vel. Og ríkistrúin í Malasíu er íslam. Lönd með höfuðatvinnugreinarnar landbúnað, þjónustu og iðnað.
Sæll Finnur
Bókin sem greinin byggir á fjallar sérstaklega um Mið-Austurlönd. Greinin hjá mér fjallar hins vegar, eins og þú bendir á, um allan hinn múslímska heim.
Indónesía og Malasía eru sannarlega öðruvísi lönd en hin "gömlu" múslímsku lönd, þ.e. Arabíuskagi, Mið-Austurlönd, N-Afríka og M-Asía.
Útbreiðsla íslam var mjög hröð til að byrja með, árið 750 náði hún frá Pakistan um Afganistan til Íberíuskaga, meðfram norðurströnd Afríku, um Arabíuskaga og Mið-Austurlönd og norður í Kákasusfjöll.
Vestast vék íslam hins vegar strax frekar hratt til suðurs þótt það tæki 750 ár að "frelsa" Íberíuskagann alveg. Sóknin inn í Anatólíuskaga (Tyrkland) og Balkanskaga stóð að mestu samtímis í önnur 700 ár og sóttist á tímum seint.
Útbreiðslan til austurs, inn í Indland (Pakistan, Bangladess) og þaðan áfram til Indónesíu og Malasíu tók einnig talsverðan tíma.
Þessi "jaðarsvæði" íslam eru enda öll með öðrum brag en kjarnasvæðin, þau sem voru komin undir íslam nánast um leið og hafa haldist þar síðan. Tyrkland er lang-nútímalegast múslímskra ríkja í Mið-Austurlöndum, svo dæmi sé tekið.
Munurinn á milli Indlands annars vegar og múslímskra afsprengja hennar hins vegar, Pakistans og Bangladess, er mjög afgerandi og þó það sé óvarlegt að kenna einu um þá er það mjög freistandi að benda einmitt á íslam sem aðal orsökina.
Indónesía og Malasía tóku seint á móti íslam og þótt múslímar séu komnir í meirihluta þar þá náðu þeir aldrei algjörum yfirráðum. Þeir eru meirihluti í Malasíu (60%) og enn fjölmennari í Indónesíu (81%) og þar eru jafnframt flestir múslímar í nokkru landi í heiminum. Það hefur þó alltaf verið ljóst að efnahagslíf þessara landa er að verulegu leyti borið uppi af kínverska minnihlutanum.
Þjóðartekjur á mann í Malasíu eru miklum mun hærri en í Indónesíu hver svo sem ástæðan er fyrir því. Útbreiðsla íslam á þessu svæði var einkum frá 1300 til 1600 og þar myndaðist talsvert öðruvísi íslam en tíðkast í hinum "eldri" múslímska heimi. Að hluta til var útbreiðsla íslam á þessu svæði vörn við ásókn evrópubúa inn á þetta svæði sem hófst af fullum þunga á 15. öld.
Finnur, þú virðist vilja halda því fram að Arabar séu á einhvern hátt með menningu sem valdi því að Mið-Austurlönd séu á botninum - en eina "Arabíska" menningin sem gæti valdið því er íslam. Það sem við köllum í dag Arabalönd eru lönd þar sem Arabíska er töluð. Þessi lönd, utan Arabasakaga, eru ekki byggð fólki sem eru upprunalegir Arabar.
Arabar voru mjög öflugir kaupmenn, það er þeirra menning og sá heimur sem Múhammeð starfaði innan. Mikið ríkidæmi, sterk viðskiptatengsl, öflugt markaðskerfi sem tengdi S- og SA- Asíu við Miðjarðarhafið. Eru það þessi einkenni Araba sem þú telur orsök núverandi ástands í hinum múslímska heimi?
Arabar, eftir útbreiðslu sína, studdu vel við menningum, vísindi og listir, þeir voru frjálslyndir í trúmálum og stjórnarháttum - en þeir báru með sér sjúkdóm sem átti eftir að leggja þennan heimshluta í langvarandi dvala. Þessi sjúkdómur heitir íslam.
Besta dæmið um það hversu heppin við erum að kristnin skuli hafa falið í sér undanþáguákvæðið sem gerði hana að lokum að jaðarfyrirbæri er einmitt það svæði þar sem kristninni var mest beitt í andstöðu við íslam - á Íberíuskaga. Hvergi hefur kúgun kirkjunnar orðið meiri og hvergi hefur ofbeldi í nafni trúar orðið eins viðvarandi og skipulagt. Það tók Spánverja og Portúgala önnur 500 ár að losna undan því helsi sem reyndist svo miklu miklu verr en íslam.
Þess vegna segi ég það, af tvennu illu er íslam miklu skárri kostur.
En þú hlýtur að vera sammála því að Sádí Arabía og Indónlesia eru gjörólík hagkerfi, og gjörólík menningarsvæði.
Auðvitað eru þetta ólík menningarsvæði enda langt frá hvört öðru og með óskylda sögu. Þau eru samt ekki eins og svart og hvítt, það er mjög margt sameiginlegt með þessum tveimur svæðum líka.
Efnahagskerfi Sádí-Arabíu byggir á olíu nær eingöngu. Indónesar eru einnig miklir olíuútflytjendur en ekki í neinni líkingu hlutfallslega. Eru þetta gjörólík hagkerfi? Í sögulegu samhengi eru þau það ekki endilega, bæði eru með mjög sterka hefð fyrir viðskiptum en Indónesar hafa í sögulegu samhengi alltaf verið miklu ríkari að náttúruauðlindum.
Landfræðilega er gríðarlegur munur á þessum tveimur löndum, annað nánast eingöngu óbyggjanleg eyðimörk og eitt dreifbýlasta ríki í heimi, á Jövu er mesta þéttbýli í heimi. Indónesar eru tíu sinnum fjölmennari en líka tíu sinnum fátækari á mann.
Svo er auðvitað eitt aðal atriðið frá okkur séð að Sádí-Arabía er í greipum miðaldastjórnarfars og strangtrúaðs íslam, Indónesía er lýðræðislegt samfélag með mun frjálslyndari íslam.
Sem sagt, margt ólíkt en líka margt líkt.
Þetta var ekki nógu nákvæmlegt hjá mér. Þannig að ég reyni að einfalda athugasemd mína:
Ef við höfum samfélög jafn ólík í menningu og hagkerfi eins og Sadí Arabíu og Indónesíu -- hvernig í óskupunum getum við sagt að íslam sé ástæða allra hörmunga sem tenga þau saman?
Ef titllinn á þessari grein væri "Olía - víti til varnaðar"; þá hefðum við eitthvað til að velta vöngum yfir.
Grein með titlinum "Olía - víti til varnaðar" væri vissulega tímabær núna þegar Íslendingar virðast ætla að detta í olíufyllerí líka. Eða halda menn að íslenskir ráðamenn geti höndlað það mál eins vel og Norðmenn eða Bretar hafa gert?
En þú spyrð spurningar, finnur, sem er þessi:
"Ef við höfum samfélög jafn ólík í menningu og hagkerfi eins og Sadí Arabíu og Indónesíu -- hvernig í óskupunum getum við sagt að íslam sé ástæða allra hörmunga sem tenga þau saman?"
Nú veit ég ekki. Ekki hef ég sagt að svo sé. Í fyrsta lagi sé ég ekki að það séu neinar sérstakar hörmungar sem tengja þessi tvö lönd saman (nema maður telji íslam til hörmunga). Í öðru lagi eru þessi tvö lönd lík að mörgu leyti en gríðarlega ólík landfræðilega og sögulega.
En kannski í þriðja lagi: Sádí-Arabía er ekki með eðlilegt hagkerfi vegna olíunnar. En stjórnarfar þar er miklu verra en það væri annars, einmitt vegna hlutverks íslam í sögulegum aðdraganda þess að Sádí-Arabía var stofnuð. Indónesía er á móti "eðlilegt" SA-Asíuríki sem hefur tekist að gera einmitt það sem okkur í Evrópu tókst - að halda trúnni á hliðarlínunni. Orsakirnar eru ólíkar en afleiðingarnar þær sömu, trúnni er haldið til hliðar.
Skiptir það einhverju máli varðandi þessa grein mína? Nei, hún fjallar ekki um Sádí-Arabíu í samanburði við Indónesíu. Hún fjallar um samskipti íslam og Evrópu í sögulegu samhengi og Indónesía kemur þar mjög lítið við sögu.
Sá hluti hins múslímska heims sem er í SA-Asíu er annars eðlis, m.a. vegna þess að honum tókst að halda íslam til hliðar í samfélaginu. Það er nefnilega málið, finnur, ef þú hefðir skilið hvert ég er að fara: Það er ekki íslam sem slíkt sem er að eyðileggja Mið-Austurlönd heldur öfgatrúin - ef kristni hefði ekki haft sínar undanþágugreinar og tapað í heimsstyrjöld 16. aldar þá værum við miklu verr stödd en múslímski heimurinn - eins og við vorum reyndar fram að þeim tíma.
Það vill stundum gleymast en kannski rétt að rifja það upp: Svæðið sem múslímar voru búnir að leggja undir sig árið 750 var hin efnahagslega miðja heimsins. Þar voru öll ríkustu löndin, mesta þéttbýlið, mesta iðnframleiðslan, öll viðskiptin. Samtals mun stærri en Kína sem var eina mótvægið. Íslam hefur keyrt þetta landsvæði niður.
Evrópa var fátækur útnári og átti ekki roð í önnur landsvæði fyrr en henni tókst að losna undan kristninni. Með trúna á hliðarlínunni tókst Evrópu að sigra heiminn, ekki bara með vopnavaldi heldur einnig hugmyndafræðilega. Og sú hugmyndafræði er trúlaus.
Binni, þú segir: "Það er nefnilega málið, finnur, ef þú hefðir skilið hvert ég er að fara: Það er ekki íslam sem slíkt sem er að eyðileggja Mið-Austurlönd heldur öfgatrúin - ef kristni hefði ekki haft sínar undanþágugreinar og tapað í heimsstyrjöld 16. aldar þá værum við miklu verr stödd en múslímski heimurinn - eins og við vorum reyndar fram að þeim tíma."
Þú mátt ekki missa þig í skildagatíð.
Abríkósur og rúsínur?
Finnur, þú virðist vilja halda því fram að Arabar séu á einhvern hátt með menningu sem valdi því að Mið-Austurlönd séu á botninum - en eina "Arabíska" menningin sem gæti valdið því er íslam.Ef íslam er ástæða þess að að arabíuríkin eru á botninum, hvernig stendur á því að fjölmennasta ríki íslams, Indónesía, er ekki líka á botninum?
Hugsanlega vegna þess að "Arabaríkin" hafa lifað við strangt alræði islams síðan á 8. öld (ef ekki lengur). En islam náði ekki almennilegri fótfestu í Indónesíu fyrr en á 16. öld og þá blandaðist það öðrum menningaráhrifum og trúarhefðum á friðsamlega hátt. "Islam" í SA-Asíu er allt öðru vísi en "hið raunverulega islam" sem ræður ríkjum í "Arabaríkjunum".
Finnur og gimbi,
Munurinn á íslam og kristni hvað efni greinar minnar varðar er einkum sá að:
1) kristni er með undanþáguákvæði sem gefur veraldlegum valdhöfum rök til að halda henni til hliðar
2) 30 ára stríðið (heimsstyrjöld 16. aldar) endaði með þjóðarsamningum sem settu kristni endanlega til hliðar
Kristni hefur því ekki náð að kaffæra Vesturlönd eins og Íslam hefur kaffært múslímalönd enda er Íslam ekki með undanþáguákvæðið. Annar stór munur milli þessara tveggja trúarbragðakerfa sem ekki hefur verið nefndur er að innan kristni varð mjög snemma til öflugt og miðstýrt valdakerfi sem þróaðist einkum frá 8. öld fram til þeirrar 16. í alltgleypandi skrímsli. Þrjátíu ára stríðið var ekki síst vörn gegn ásælni kaþólsku kirkjunnar. Það er kannski heppni múslíma að Íslam hefur aldrei haft sambærilega stofnun.
Undantekningar á þessari reglu, um jaðarsetningu kristni en miðlægni íslam, eru til og eru athyglisverðar. Á Spáni náði kristnin raunverulegri valdastöðu, einkum á forsendum baráttunnar við íslam. Samfélagið allt varð kristni að bráð og hörmungurnar sem því fylgdu eru einhverjar þær verstu sem um getur í híerokratíu - rannsóknarrétturinn og auto-da-fe eru nokkur dæmi. Viðvarandi fátækt var sjálfgefin afleiðing, þessi perla V-Rómarveldis festist í fátækragildru sem hún er fyrst núna að komast úr - og það þrátt fyrir að hafa rænt heilli heimsálfu öllum verðmætum.
Önnur undantekning á reglunni er sú að nokkrum ríkjum múslíma hefur tekist að halda íslam á hliðarlínunni þrátt fyrir að hafa ekki hinn röklega grunn til þess sem kristnin veitir, sbr. 1) hér að ofan.
Bestu dæmin um þetta eru Tyrkland og Indónesía. Í Tyrklandi var það Ataturk og hans mönnum að þakka að íslam var sett til hliðar. Í Indónesíu eru orsakirnar aðrar og satt að segja þekki ég þær ekki eins vel. Þó má benda á að íslam breiddist þar seint út og hefur aldrei náð fullri útbreiðslu (er núna 81% þjóðarinnar). Stjórnarfar Indónesíu er algjörlega íslam-frítt, stjórnarskráin nefnir ekki íslam osfrv. og því er ljóst að íslam hefur aldrei náð sömu ítökum þar og víðast annars staðar. Staða íslam í Indónesíu er þá hugsanlega líkari stöðu kristni í sumum evrópuríkjum.
Samt er Indónesía gríðarlega fátækt land, þar eru þjóðartekjur á mann að vísu aðeins hærri en á Indlandi en mun lægri en í "tígrunum" í Asíu sem stundum er borið saman við. Kínverjar hafa slegið þeim við sem og nágrannarnir tveir, Taíland og Malasía.
Enn vil ég árétta að það er trúin en ekki íslam sem leiðir af sér ástandið í hinum múslímsku löndum. Kristni hefði haft sömu eða jafnvel verri áhrif á þessi lönd að öðru jöfnu. Mín persónulega skoðun er reyndar að kristni hefði verið hreinasta helvíti ef hún hefði náð sömu þjóðfélagsstöðu og íslam, það er okkar happ að þessi ógeðfellda hjátrú skuli gera sjálfa sig, með orðum Jesú, að jaðarfyrirbæri.
Lokað hefur verið fyrir athugasemdir við þessa færslu. Við bendum á spjallið ef þið viljið halda umræðum áfram.
Jón H. Eiríksson - 09/11/08 11:12 #
Góð grein. Vonandi að aðskilnaður ríkis og kirkju verði hér á Íslandi fyrr en síðar.
Óþolandi hvernig kristnitrúboð virðist vera að styrkjast í grunnskólum landsins. Nú í kreppunni munu prestar og kristindátar aldrei sem fyrr reyna að styrkja þessi tengsl. Samfélaginu til ama en ekki uppbyggingar. Foreldrar eiga að fá að ráða og bera ábyrgð á trúaruppeldi barna sinna en ekki Skólinn.