Allar fęrslur Allir flokkar Sos Um félagiš Śrskrįning Lógó Spjallid@Vantru Póstfang Vantru@Facebook Vantru@Youtube Vantru@Twitter

Hlżšiš foringjanum!

Nżlega hefur žjóškirkjupresturinn Gunnar Jóhannesson veriš duglegur viš aš skrifa greinar ķ blöšin. Sišferši hefur veriš honum sérstaklega hugleikiš. Samkvęmt honum hafa trśmenn, ólķkt žeim sem trśa ekki į guš, ašgang aš algildu sišferši. Žessi munur į aš valda žvķ aš sišferši įn gušstrśar sé ónothęft.

Hiš hręšilega sišferši trślausra

Samkvęmt Gunnari er vandamįliš viš gušleysi ekki žaš aš gušleysingjar séu upp til hópa sišlausir, žvķ hann segir aš kęrleikurinn, umburšarlyndi og ašrar dyggšir séu manninum ešlislęgar. Aš hans mati er vandamįliš žaš aš gušleysinginn getur bara grundvallaš sišferši sitt į „eigin višhorfum og persónulegu skošunum“[1]. Hann segir aš sišferšisleg afstęšishyggja (hann notar oršiš „sjįlfshyggja“) hljóti aš vera fylgifiskur trśleysis, andstętt algildum sišalögmįlum žess sem trśir į guš.

Gušleysi, žar af leišandi fjöldamorš

Gunnar segir okkur aš žetta sé svo hręšilegt aš fjöldamorš 20. aldarinnar hafi veriš „mjög ešlileg [afleišing] žeirra grundvallarvišhorfa sem gušleysi byggir į“[2]. Nś veit ég ekki til žess aš gušleysi byggi į neinum „grundvallarvišhorfum“, gušleysi er einfaldlega žaš aš trśa ekki į tilvist gušs. Gunnar śtskżrir aušvitaš ekki hvers vegna fjöldamorš séu į stundum „mjög ešlileg“ afleišing žess aš trśa ekki į guš. Annaš hvort getur hann ekki śtskżrt žaš eša žį aš hann sér ekki įstęšu til žess aš śtskżra hvers vegna smįatriši eins og fjöldamorš séu „mjög ešlileg“ afleišing lķfsvišhorfa andmęlenda sinna. En skortur į śtskżringum er frekar reglan heldur en undantekningin žegar kemur aš mįlflutningi hans. Sértaklega vantar śtskżringar į žvķ hvar hann hafi fundiš meinta algilda sišferšiš sitt.

Hvaša algilda sišferši?

Samkvęmt Gunnari getum viš ekki byggt algilt sišferši į manninum, hann segir aš viš žurfum einhvern męlikvarša sem er fyrir „utan og ofan viš manninn“[3] til žess aš hafa algildar sišferšisreglur. Žaš er augljóst aš Gunnar telur gušinn sinn vera žennan „handhafa sišgęšisins, uppruna žess og męlistiku“[4]. Gunnar śtskżrir samt aldrei hvernig hann fęr śt algilt sišferši śt frį tilvist gušsins sķns.

Žaš dugar augljóslega ekki aš vera bara fyrir utan manninn til žess aš vera žessi algilda męlistika. Ef viš ķmyndum okkur aš sértrśarhópurinn sem kennir sig viš Raėl hafi rétt fyrir sér, en žeir trśa žvķ aš mannkyniš sé skapaš af ofurgįfušum geimverum, žį vęri augljóslega til męlikvarši į réttu og röngu fyrir utan manninn. En ég efast um aš Gunnar teldi skošanir žessara ķmyndušu geimvera vera algildar.

Nęsta atrišiš sem Gunnar nefnir er aš guš sé ęšri en viš. Hann veit meira og er mįttugri, en hvers vegna žetta ętti aš gera hann nęr žvķ aš vera „męlistika“ į réttu og röngu hefur Gunnar ekki śtskżrt. Geimverurnar hans Raėl og félaga eru samkvęmt žeim mįttugri og gįfašri en viš, žżšir žaš aš sišferšisskošanir žeirra (hverjar sem žęr eru) séu nęr žvķ aš vera algildar heldur en skošanir okkar?

Ef gušinn hans Gunnars vęri til, žį hefši hann alveg örugglega skošanir į žvķ hvaš sé rétt og rangt, en Gunnar hefur ekki gefiš neinar įstęšur fyrir žvķ hvers vegna žęr séu algild sišalögmįl.

Ašhyllist guš afstęšishyggju?

Raunin er meira aš segja sś aš samkvęmt Gunnari sjįlfum žį ašhyllist guš augljóslega sišferšislega afstęšishyggju:

Sį sem engu trśir – ž.e. gerir ekki rįš fyrir neinu sem er sjįlfum sér ęšra – hefur enga įstęšu til žess aš fylgja nokkrum sišabošskap öšrum en žeim sem skošanir hans sjįlfs og hagsmunir segja til um.[5]

Hann trśir žvķ varla aš žaš sé til nokkuš ęšra en guš, žannig aš guš hlżtur aš byggja sišferšisskošanir sķnar į eigin skošunum og hagsmunum. Fleira ķ skrifum hans er hęgt aš skoša ķ sama ljósi meš žvķ aš yfirfęra žaš sem hann segir um manninn yfir į guš:

Žegar litiš er į [guš] sem męlikvarša sjįlfs sķn – ž.e. aš ekkert sé honum ęšra – žį setjum viš sišferšiš undir afstęšishyggju. Öll raunveruleg męri milli rétts og rangs, góšs og ills, leysast upp og verša sjįlfshyggju (subjectivism) aš brįš.[6]

Gunnar į örugglega eftir aš neita žvķ aš žaš sama gildi um guš, en ég efast um aš hann eigi eftir aš geta rökstutt žį skošun sķna.

Annars er frekar óhugnalegt aš hugsa śt ķ žaš aš skošanir einhvers gušs į sišferšismįlum séu „algildar“, algerlega óhįš žvķ hvaš okkur mönnunum finnst. Ķmyndum okkur til dęmis aš žaš vęri til guš sem hefši ekkert śt į žjóšarmorš aš setja, eins og til dęmis guš Gamla testamentisins[7]. Hefši sį guš rétt fyrir sér bara af žvķ aš hann vęri guš?

Hvar er algilda sišferšiš?

Žrįtt fyrir žessa óyfirstķganlegu vandręši viš afstöšu Gunnars, žį vęri hann samt ķ miklum vandręšum žó svo aš gušinn hans vęri til og vęri „męlistika“ sišferšisins. Žaš er nefnilega afar erfitt aš komast aš žvķ hvaš gušinn hans vill. Mest alla söguna sį guš vķst ekki neitt athugavert viš žręlahald, en nśna eru žeir sem segjast žekkja hann best sammįla žvķ aš guš sé algjörlega į móti žręlahaldi. Hann hefur enn ekki sagt hvaš honum finnst um samkynhneigš og öll helstu deilumįl ķ sišferšismįlum nśtķmans. Hvernig ętlar Gunnar aš komast aš žvķ hvaš žetta algilda sišferši gušsins hans er?

Hiš raunverulega sišferši

Raunin er sś aš Gunnar hefur engan algildan męlikvarša į réttu og röngu. Į yfirboršinu viršist žaš sišferši sem hann bošar bara vera śtgįfa af: „Hlżšiš foringjanum!“, en žar sem foringinn viršist vera of upptekinn į himnunum til žess aš gefa skipanir žį byggist sišferšiš ķ raun į žvķ aš hlżša misvitrum mönnum sem segjast vita vilja foringjans. Fyrir mitt leyti tel ég gįfulegra aš byggja sišferšiš mitt į į mķnum „eigin višhorfum og persónulegu skošunum“.


[1] Gunnar Jóhannesson, Enn um trś, gušleysi og kęrleika
[2] ibid.
[3] Gunnar Jóhannesson, Af stašleysum og stašreyndum, Morgunblašiš 20.02.2008
[4] Gunnar Jóhannesson, Umburšarlyndi og jafnrétti – til hvers og fyrir hvern?, Morgunblašiš 22.01.2008
[5] Af stašleysum og stašreyndum
[6] Enn um trś, gušleysi og kęrleika](http://tru.is/pistlar/2008/2/enn-um-tru-gudleysi-og-kaerleika)
[7] Ķ 1Sam 15 fyrirskipar guš til dęmis fjöldamorš į Amalekķtum.


Sjį einnig: Er sišfręši gušfręši?

Hjalti Rśnar Ómarsson 06.03.2008
Flokkaš undir: ( Sišferši og trś )

Višbrögš


Kristjįn - 06/03/08 22:59 #

Persónulega hefur mér alltaf žótt sérkennilegt, aš almįttug vera [Guš, eša hver sem er] eigi svona erfitt meš aš nį tökum į tungumįlinu. Kannski geršist eitthvaš ķ ęsku? Į mįltökustiginu, sem gerir žaš aš verkum aš tungumįliš veršur ótamt žaš sem eftir er. En ef sį almįttugi [sętti mig viš hvern sem er], hefur eitthvaš aš segja, žį er ég bara eitt stórt hlustandi eyra.

Peace,


Haukur Ķsleifsson (mešlimur ķ Vantrś) - 07/03/08 14:34 #

Guširnir eru lķk margir mjög lélegir ķ ritun. Bękurnar sem žeir hafa skrifaš, żmist ķ gegnum menn eša meš eigin hendi eru oftar en ekki hręšilega illa skrifašar bękur.


Hjalti Rśnar Ómarsson (mešlimur ķ Vantrś) - 07/03/08 19:16 #

Ég lét Gunnar vita af žessari grein sķšastlišinn fimmtudag (tölvupóstur), žannig aš viš ęttum lķklega aš fį svar viš žessum spurningum brįšlega.

Lokaš hefur veriš fyrir athugasemdir viš žessa fęrslu. Viš bendum į spjalliš ef žiš viljiš halda umręšum įfram.