Naðurvaldi

Dýrahringurinn eins og hann birtist okkur í stjörnuspám er ekki allur þar sem hann er séður. Líklegt er að þeir lesendur sem eiga afmæli um þetta leyti árs séu hreinlega alls ekki í því stjörnumerki sem almennt er haldið fram.

Í dag, 30. nóvember, gengur sólin inn í stjörnumerkið Naðurvalda sem er 13. stjörnumerki dýrahringsins. Ekki er víst að margir kannist við merkið enda er það frekar lágt á himni séð frá Íslandi. Nafnið „Naðurvaldi“ er svolítið sérkennilegt en fyrr á tíð þóttust menn sjá mynstur stjarna sem minnti á garp sem hélt á slöngu (nöðru). Hugmyndir hafa komið fram að stjörnumerkið eigi að tákna Asklepius sem var guð lækninga í Grikklandi til forna.

Þótt stjörnumerkin sjáist ekki að degi til er samt hægt að reikna út hvar sólin er stödd á himninum með aðstoð stjörnukorta. Það gerist svo einstaka sinnum að allir fá tækifæri til þess að sannreyna í hvaða stjörnumerki sólin er þegar tunglið gengur fyrir sólskífuna í almyrkva á sólu og myrkur skellur á um miðjan dag.

Sólin er í Naðurvalda frá 30. nóvember til 18. desember.

Naðurvaldi er í hópi elstu stjörnumerkjanna á himinhvelfingunni. Þótt mörk stjörnumerkjanna hafi ekki verið fastsett af stjarnfræðingum fyrr en 1930 hafði Ptólemeios áttað sig á því að sólin gengi í gegnum stjörnumerkið strax á 2. öld e.Kr í riti sínu Almagest sem er meðal áhrifamestu rita um heimsmynd fornaldar.

Hér er listi yfir þau 13 stjörnumerki dýrahringsins sem sólin gengur um:

Eins og sést hér að ofan er sólin mislengi í stjörnumerkjunum. Það væri nú nokkuð sérkennileg tilviljun ef sólin væri nákvæmlega mánuð í hverju þeirra og færði sig alltaf á milli á miðnætti!

Á þeim tíma þegar stjörnuspekikerfið var í mótun fyrir nokkur þúsund árum var það miklu nær raunverulegum dagsetningum en nú er. Það er pólvelta jarðar sem veldur því að staðsetning sólar á himninum hefur færst um u.þ.b. mánuð frá þeim tíma. Stjörnuspekingar ættu samt ekki að örvænta þar sem sveiflan vegna pólveltunnar tekur um 26.000 ár. Dýrahringurinn kemst því aftur nálægt því að passa eftir rúmlega 20.000 ár (ef litið er framhjá því að sólin dvelur mislangan tíma í merkjunum!).

Í þessu stutta yfirliti höfum við algerlega sneitt hjá því að ræða um þá forsendu stjörnuspekinnar að kraftar frá reikistjörnunum geti haft áhrif á líf okkar (sem eru í raun álíka sterkir og kraftar frá mýflugu á handarbaki lesandans).

Hér er önnur grein á Vantrú sem fjallar um stjörnuspeki

Á Stjörnufræðivefnum er hægt að lesa sér meira til um stjörnumerkið Naðurvalda

Heimildir:

• Grein um dýrahringinn á Wikipedia.org. Skoðað 25. nóvember 2006
• Grein um Naðurvalda á Wikipedia.org. Skoðuð 25. nóvember 2006
• Grein um Ptólemeios á Wikipedia.org. Skoðuð 25. nóvember 2006
• Grein um pólveltu á Wikipedia.org. Skoðuð 25. nóvember 2006

Myndin er fengin úr Starry Night Pro stjörnufræðiforritinu